Chanh

- Dịch quả: Có tác dụng thông tiểu, chữa bệnh tê thấp và bệnh thiếu hụt vitamin C (scorbut). Bên cạnh đó, dùng dịch quả khi gội đầu có tác dụng tẩy tế bào chết, làm trơn tóc và trị gàu. Ngoài ra, đây còn là nguyên liệu tạo axit citric. Hạt của quả có thể dùng làm thuốc tẩy giun

- Tinh dầu: Pha thuốc gội đầu.

- Lá: Chữa cảm khi xông hơi hoặc chữa chướng bụng khi đắp lên rốn.

- Rễ và vỏ: Chữa ho và tốt cho tiêu hóa dưới dạng thuốc sắc.

- Chữa táo bón: Lấy hạt chanh vừa tách khỏi múi quả 10-20g ngâm ngay vào một chén nước nóng trong vài giờ, chất nhầy bao quanh hạt sẽ nở và lan ra cho một dung dịch đặc sánh, thêm đường mà uống.

- Chữa ho lâu ngày: Hạt chanh 10g, hạt quất 10g, lá thạch xương bồ 10g, mật gà đen 1 cái, dùng tươi, giã nhỏ, thêm đường, hấp cơm, uống làm 2-3 lần trong ngày.

- Chữa ho, viêm cuống phổi, mất tiếng nhất là ở trẻ nhỏ: Lấy hạt chanh 10g, hoa đu đủ đực 15g, lá hẹ 15g, nước 200ml. Các dược liệu được nghiền nát với nước, thêm mật ong hoặc đường kính, uống làm 2-3 lần trong ngày. Dùng vài ngày.

- Sốt rét dai dẳng: dùng lá Chanh 100g, rượu 30o 100ml. Lá Chanh được thái nhỏ, đổ rượu vào ngâm rồi đem phơi sương một đêm, uống một lần vào lúc sáng sớm, uống 3-5 ngày liền.

- Cảm cúm: Lá Chanh 16g, Tỏi 4-6g, lá Dung hoặc lá Mít 16g, Nghệ 16g, nước 450ml, sắc còn 150ml, uống xong nằm đắp chăn cho ra mồ hôi.

- Hen phế quản: Lá Chanh một nắm, dây Tơ hồng một nắm; tất cả sao vàng, khử thổ, đổ ba bát nước, nấu còn một bát, ngày uống 2-3 lần, mỗi lần một bát; uống 7-10 ngày liền.

- Ho gà: Lá Chanh tươi sắc với vài lát Gừng thêm đường đủ ngọt, uống dần.

- Rắn cắn: Rễ Chanh 8g, hạt Chanh 4g, Phèn chua 2g, Gừng 2g, giã nhỏ, thêm 100ml nước sôi, lọc kỹ, chia 2 lần uống trong ngày.

Người bị loét dạ dày - tá tràng chưa ổn định, đa toan không dùng.

- Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát nếu dùng tươi.

- Sắc lát ra phơi dưới ánh nắng mặt trời hoặc sấy bằng dụng cụ chuyên nghiệp nếu dùng khô.

- Cây chanh thuộc loài cây bụi với chiều cao trung bình là 5m.

- Thân và cành có nhiều gai dài khoảng 35mm. Thân cây có nhiều nhánh.

- Lá hình như quả trứng nhưng dài hơn. Chiều dài trong khoảng 2,5-9cm (giống lá cây cam).

- Hoa có màu trắng ngả vàng, gân màu tím nhạt. Đường kính của hoa trung bình là 2,5cm. Hoa mọc đơn hoặc thành từng chùm. Mỗi chùm từ 2-3 hoa.

- Quả hình tròn, vỏ mỏng và nhẵn, đường kính từ 2,5-5cm. Khi sống có màu xanh và chính màu vàng. Mỗi quả có 10-12 múi. Mỗi múi chứa khoảng 3 hạt. Cây cho hoa quả quanh năm nhưng trái ra nhiều vào giữa tháng 5 và tháng 9. Trong vòng 5-6 tháng kể từ khi hoa nở thì trái chín.

- Cây ưa đất khô ráo, không chịu được ngập úng. Cây có thể được nhân giống bằng hạt nhưng mất nhiều thời gian. Người ta hay dùng phương pháp giâm cành để tạo ra cây mới. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là bộ rễ không phát triển mạnh. Để khắc phục tình trạng này người ta thường ghép chồi cây này vào cây cam với bộ rễ mạnh.

- Bộ phận dùng: quả, lá, vỏ và rễ.

- Thu hái quanh năm.