Đương quy

Chữa thiếu máu, cơ thể suy nhược, kinh nguyệt không đều, dùng bài Tứ vật thang gồm Đương quy 8g, Thục Địa 12g, Bạch Thược 8g, Xuyên Khung 6g, nước 600ml; sắc còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày.

Bổ máu, dùng cho phụ nữ sau khi sinh đẻ thiếu máu, dùng bài Đương quy kiện trung thang gồm Đương quy 8g, Quế chi, Sinh khương, Đại táo mỗi vị 6g, Bạch thược 10g, Đường phèn 50g, nước 600ml; sắc còn 200ml, thêm Đường chia làm 3 lần uống trong ngày.

Chữa viêm quanh khớp vai, vai và cánh tay đau nhức không giơ lên được: Đương quy 12g, Ngưu Tất 10g, Nghệ 8g sắc uống. Kết hợp với luyện tập hàng ngày giơ tay cao lên đầu.

Phụ nữ kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh, dùng Đương quy sắc uống trước khi thấy kinh 7 ngày. Phụ nữ sắp sinh nên uống nước sắc Đương quy vài ngày trước khi sinh thì sinh đẻ dễ dàng.

Cho đến nay, Đương quy là một vị thuốc dùng rất phổ biến trong Đông y, là đầu vị trong thuốc chữa bệnh phụ nữ.

Lưu ý: Ta còn nhập trồng một loài khác là Angelica uchiyamae Fabe, có nguồn gốc từ Triều Tiên, Trung Quốc có rễ làm thuốc bổ, trị mất máu, mệt mỏi, táo bón, kinh nguyệt không đều.

Liều thường dùng: 5 – 15g. Trường hợp bổ huyết, cải thiện tuần hoàn, táo bón dùng liều cao, có thể dùng đến 40 – 80g.

Các trường hợp đại tiện phân lỏng hay tiêu chảy.

Phụ nữ đang trong thời kỳ mang thai.

Người thể trạng bị nóng ngứa không nên dùng.

Người bệnh tiểu đường, rối loạn máu hay viêm loét đường tiêu hóa.

Khi dùng kéo dài có thể gặp một số tác dụng phụ như: Kích ứng da, chán ăn, rối loạn cương dương, đầy hơi, huyết áp thấp, rối loạn tiêu hóa…

Tránh dùng đương quy với thuốc chống đông máu. Bởi nó tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tình trạng chảy máu kéo dài do chống ngưng tập tiểu cầu.

Đương Quy có tác dụng bảo vệ gan, ức chế sự ngưng kết tập tiểu cầu và giải phóng serotonin từ tiểu cầu, tăng cường tuần hoàn não, chống loạn nhịp, tác dụng trên tìm giống quinidin, làm tăng hoạt tính thực bào của đại thực bào.

Tinh dầu có tác dụng ức chế co cơ trơn, giúp giãn cơ. Ngược lại, hợp chất tan trong cồn-nước, không bay hơi lại có tác dụng hưng phấn cơ trơn làm tăng mạnh sự co bóp.

Giãn mạch và cải thiện vi tuần hoàn

Polysaccharid trong Đương quy làm tăng sự hình thành NO và làm giãn lớp nội mạc, ức chế sự kết tập tiểu cầu trên lớp nội mô và sự tăng sinh của cơ trơn và ngăn bạch cầu bám vào lớp nội mô do đó hạn chế kích thước vùng nhồi máu.

Tác dụng chống xơ cứng khớp

Đương quy làm giảm sự gia tăng nồng độ malonyldialdehyde (MDA) trong huyết thanh do chế độ ăn nhiều lipid gây ra, ức chế sự hình thành xơ vữa động mạch vì Đương quy làm giảm mức peroxid hóa TG và lipid hoặc tăng sản xuất NO, hoặc cả hai.

Tác dụng chống kết tập tiểu cầu

Đương quy và Z-Ligustilide ức chế kết tập tiểu cầu do Adenosine diphosphate (ADP) và Collagen gây ra. Z-Ligustilide dùng đường uống trong ba ngày không làm tăng thời gian thromboplastin từng phần được hoạt hóa (APTT) và thời gian prothrombin (PT) trong quá trình đông máu.

Tác dụng chống viêm

Đương quy làm giảm sự xâm nhập của tế bào viêm và biểu hiện TNF-α và TGF-ß1 mRNA; nó cũng làm giảm các tế bào TNF-α và TGF-ß1 dương tính trong bệnh viêm phổi do bức xạ ở chuột và có có tác dụng chống viêm. Axit ferulic làm giảm kích thước nhồi máu não và điểm thiếu hụt thần kinh, đồng thời ức chế biểu hiện ICAM-1 và NF-κB ở chuột MCAo thoáng qua.

Tác dụng chống oxy hóa

Apolipoprotein E, thông qua tác dụng chống oxy hóa chống thiếu máu não, có tác dụng bảo vệ thần kinh trong thiếu máu não trước thoáng qua do tắc động mạch cảnh chung hai bên (BCCAo) ở chuột. Các chất dinh dưỡng chống oxy hóa như Vitamin E và Ginkgo Biloba chiết xuất làm giảm tổn thương não trong các mô hình thiếu máu cục bộ và tái tưới máu ở loài gặm nhấm. Đương quy thể hiện hoạt động chống oxy hóa trong các mô hình tổn thương do thiếu máu cục bộ-tái tưới máu.

Tác dụng của Đương quy đối với bệnh nhồi máu não

Đương quy tăng lưu thông máu và chuyển hóa tế bào thần kinh trong mô hình chuột MCAo. Đương quy làm giảm kích thước của nhồi máu não, cải thiện điểm thiếu hụt thần kinh và tăng lưu lượng máu và hoạt động SOD trong mô hình chuột MCAo.