Bệnh đường hô hấp do virus HMPV: Triệu chứng, điều trị và phòng ngừa

Bệnh đường hô hấp do virus HMPV gây ho, sốt, khó thở, lây qua giọt bắn. Đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ, người cao tuổi, cần phòng ngừa và điều trị kịp thời. Tìm hiểu ngay!

1Giới thiệu về virus HMPV

HMPV là gì?

Human metapneumovirus (HMPV) là một loại virus thuộc họ Pneumoviridae, lần đầu tiên được phát hiện vào năm 2001.

Loại virus này có mối liên hệ với virus hợp bào hô hấp (RSV) và là tác nhân chính gây nhiễm trùng đường hô hấp trên và dưới, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người lớn tuổi và những người có hệ miễn dịch suy giảm.

Human metapneumovirus (HMPV), thuộc họ Pneumoviridae

Virus HMPV lây truyền bằng cách nào?

Virus HMPV có thể lây lan từ người sang người chủ yếu qua tiếp xúc trực tiếp khi người bệnh ho, hắt hơi, làm phát tán các giọt bắn chứa virus vào không khí. Ngoài ra, virus còn có khả năng lây truyền gián tiếp khi người khỏe mạnh chạm vào các bề mặt, đồ vật nhiễm giọt bắn chứa virus, sau đó đưa tay lên mắt, mũi hoặc miệng.

Nguy cơ lây nhiễm HMPV thường gia tăng mạnh vào mùa đông và đầu mùa xuân, khi thời tiết lạnh ẩm tạo điều kiện thuận lợi cho virus phát triển và lây lan trong cộng đồng.

Virus HMPV lây qua giọt bắn và tiếp xúc bề mặt nhiễm virus

2Tình hình dịch bệnh virus HMPV tại Trung Quốc và Việt Nam

Diễn biến dịch bệnh tại Trung Quốc

Gần đây, Trung Quốc ghi nhận sự gia tăng đột biến các ca nhiễm virus HMPV, làm dấy lên những lo ngại về nguy cơ khủng hoảng y tế. Nhiều bệnh viện, đặc biệt tại các tỉnh phía Bắc, đã ghi nhận tình trạng quá tải, chủ yếu do lượng bệnh nhân là trẻ em dưới 14 tuổi tăng nhanh.

Theo báo cáo tuần 52 năm 2024 của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc (CDC), số ca mắc các bệnh lây truyền qua đường hô hấp như cúm, virus HMPV và RSV đang có xu hướng gia tăng. Nguyên nhân chủ yếu do nhiệt độ giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho các virus này phát triển và lây lan mạnh hơn. Mặc dù số ca bệnh lây truyền qua đường hô hấp tăng, nhưng tỷ lệ các trường hợp có triệu chứng giống cúm hiện thấp hơn so với cùng kỳ năm 2023.

Hiện các cơ quan y tế Trung Quốc khẳng định rằng tình hình không nghiêm trọng hơn so với những năm trước đây. Họ nhấn mạnh rằng sự gia tăng các ca bệnh hô hấp vào mùa đông là hiện tượng thường gặp do điều kiện thời tiết thuận lợi cho virus phát triển.

Virus HMPV đang lây lan nhanh tại Trung Quốc. Nguồn: REUTERS

Nguy cơ bùng phát dịch bệnh tại Việt Nam

Tại Việt Nam, virus HMPV không phải là tác nhân mới. Theo Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, trong đợt bùng phát viêm hô hấp trẻ em vào cuối năm 2023, HMPV đã được phát hiện với tỷ lệ 15% trong số các tác nhân virus thường gặp. Đến giai đoạn tháng 7-12/2024, kết quả xét nghiệm trên 103 bệnh nhân viêm phổi cộng đồng (gồm 56 trẻ em và 47 người lớn) nhập viện tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM cho thấy HMPV chiếm tỷ lệ nhỏ hơn (12,5% ở trẻ em) so với các tác nhân khác như Rhinovirus (44,6%), RSV (41,1%) và cúm A (25%)..

Trước tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp tại Trung Quốc, Việt Nam đang tập trung theo dõi, giám sát thông tin để có các biện pháp ứng phó kịp thời. Cục Y tế dự phòng đã liên hệ với Tổ chức Y tế Thế giới và các cơ quan y tế quốc tế để cập nhật thông tin. Hiện tại, chưa có thông tin chính thức về tình hình dịch bệnh tại Trung Quốc từ các tổ chức này.

Đại diện Bộ Y Tế Việt Nam đưa ra nhận định về tình hình lây nhiễm virus HMPV

3Nhận biết triệu chứng bệnh hô hấp do virus HMPV

Dấu hiệu nhẹ khi nhiễm virus HMPV

Virus HMPV là tác nhân gây nhiễm trùng đường hô hấp với các triệu chứng khá tương tự bệnh cúm, biểu hiện từ nhẹ đến nghiêm trọng. Các dấu hiệu nhẹ của bệnh thường gặp gồm:

• Ho khan hoặc ho có đờm: Thường xuất hiện trong giai đoạn đầu của bệnh.
• Sổ mũi hoặc nghẹt mũi: Triệu chứng phổ biến, tương tự cảm lạnh thông thường.
• Đau họng: Cảm giác đau rát hoặc khó chịu ở vùng họng.
• Sốt nhẹ: Nhiệt độ cơ thể tăng nhẹ, thường dưới 38°C.

Biểu hiện nghiêm trọng cần lưu ý

Trong một số trường hợp, virus HMPV có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn, đặc biệt đối với những người có hệ miễn dịch yếu:

• Khó thở: Cảm giác hụt hơi, đặc biệt khi hoạt động thể chất.
• Thở nhanh hoặc thở gấp: Nhịp thở tăng nhanh, có thể kèm theo tiếng rít.
• Mệt mỏi, lờ đờ: Cơ thể suy nhược, thiếu năng lượng.
• Viêm phổi: Trong một số trường hợp, HMPV có thể dẫn đến viêm phổi, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người cao tuổi.

Các triệu chứng nhiễm virus HMPV. Nguồn: Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN)

4Đối tượng nào có nguy cơ cao nhiễm virus HMPV?

Những nhóm đối tượng dễ mắc bệnh và có nguy cơ diễn tiến nặng bao gồm:

• Trẻ em dưới 5 tuổi.
• Người lớn tuổi.
• Người có hệ miễn dịch suy giảm: Bệnh nhân ung thư, người ghép tạng, người mắc bệnh mãn tính.

Những đối tượng dễ nhiễm virus HMPV

5Cách phòng ngừa virus HMPV hiệu quả giúp bảo vệ sức khỏe

Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng để hạn chế lây lan virus HMPV. Dưới đây gợi ý một số biện pháp phòng ngừa nhiễm virus HMPV cho bạn:

• Sử dụng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay để rửa tay thường xuyên.
• Hạn chế tiếp xúc với người có triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp.
• Đeo khẩu trang khi ở nơi đông người hoặc tiếp xúc với người bệnh.
• Vệ sinh môi trường sống: Lau chùi bề mặt, đồ dùng cá nhân và không gian sống sạch sẽ.
• Tăng cường sức đề kháng: Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và nghỉ ngơi đủ giấc.

Chủ động phòng ngừa bệnh bằng cách đeo khẩu trang khi ra đường, rửa tay thường xuyên

6Điều trị bệnh hô hấp virus HMPV

Hiện nay chưa có vaccine hoặc thuốc đặc trị dành riêng cho virus HMPV. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào giảm nhẹ triệu chứng và hỗ trợ phục hồi:

• Tăng cường bù nước: Uống đủ nước để duy trì độ ẩm cho cơ thể và hỗ trợ làm loãng đờm.
• Kiểm soát cơn sốt: Sử dụng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ nếu cần thiết.
• Chế độ nghỉ ngơi phù hợp: Nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể phục hồi nhanh chóng.
• Thăm khám y tế khi cần: Đưa người bệnh đến cơ sở y tế nếu các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hoặc kéo dài.

Tập trung điều trị giảm triệu chứng, giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục

Việc nhận biết sớm các triệu chứng, thực hiện biện pháp phòng ngừa và tuân thủ hướng dẫn y tế sẽ giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng khỏi nguy cơ lây nhiễm virus HMPV.

7Lời khuyên của chuyên gia để phòng và xử lý virus HMPV hiệu quả

Do vẫn chưa có vaccine phòng bệnh hoặc thuốc điều trị đặc hiệu đối với HMPV nên để phòng ngừa nhiễm virus HMPV, người dân cần tuân thủ các biện pháp phòng dịch theo khuyến cáo của ngành y tế. Việc nâng cao ý thức phòng chống dịch bệnh, đặc biệt trong thời điểm nhu cầu giao lưu, đi lại tăng cao như hiện nay, là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Chủ động nâng cao nhận thức về dịch bệnh để phòng ngừa nhiễm virus HMPV cho bản thân và gia đình

Dịch viêm hô hấp do virus HMPV tại Việt Nam hiện nay đang là mối lo ngại lớn đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là trẻ em. Vì vậy, bạn nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa như đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, giữ vệ sinh cá nhân và tăng cường sức đề kháng để bảo vệ bản thân và gia đình nhé!