Rau đắng biển có tác dụng gì? 8 tác dụng, bài thuốc và lưu ý sử dụng

Rau đắng biển là một loại thảo dược có nguồn gốc từ lâu đời, được sử dụng trong y học Việt Nam và y học thế giới bởi những công dụng tuyệt vời mà loài cây này mang lại cho sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu xem rau đắng biển có tác dụng gì qua bài viết này nhé!

1Giới thiệu về cây rau đắng biển

Mô tả cây rau đắng biển

Rau đắng biển là loại cây thảo mộc, thân cây nhẵn mọc bò mang cành mềm thẳng đứng, cao khoảng 10 – 20cm. Lá nhỏ, mọng nước, không có cuống, hình thuôn dài 2 – 3cm, rộng 0,5 – 0,7cm.

Hoa nhỏ, hình ống cánh mỏng màu tím nhạt, xanh hoặc trắng, hoa nở vào tháng 5 đến tháng 10. Cây thường bóng mịn, không có lông. Lá rau đắng biển khi nghiền nát có mùi hương và vị đắng đặc biệt.

Rau đắng biển là loại cây thảo mộc, thân cây nhẵn mọc bò mang cành mềm

Bộ phận dùng, phân bố, thu hái, chế biến

Toàn cây rau đắng biển đều có thể sử dụng làm thuốc, bao gồm thân, lá, hoa và quả. Tuy nhiên, phổ biến nhất là sử dụng thân và lá.

Phân bố: Rau đắng biển ưa sống ở môi trường ẩm ướt, cây thường phát triển trong các kênh mương, suối, vùng cửa sông ven biển, đầm lầy, hay những bãi biển đầy cát trắng. Ở Việt Nam, cây được phân bố rộng rãi ở các vùng đồng bằng và trung du miền Bắc và miền Nam như Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Ninh Bình, Hà Nam, Huế,...

Rau đắng biển có thể thu hái quanh năm. Sau khi thu hái, rau đắng biển được rửa sạch, phơi khô hoặc sắc nước uống.

Rau đắng biển có thể dùng tươi hoặc phơi khô

Thành phần hóa học

Thành phần hóa học của rau đắng biển bao gồm Brahmin, Herpestin, Bacoside A và Bacoside B, β1- Oxalat, β2-Oxalat, β3-Chloroplatinate, Sterol, Acid Betulic, Stigmasterol, D-Mannitol, β-Sitosterol.

2Tác dụng của rau đắng biển

Chống oxy hóa

Chất chống oxy hóa là những hợp chất có khả năng trung hòa các gốc tự do hoặc những phân tử không ổn định trong cơ thể có thể gây hại cho tế bào và dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm như tổn thương tế bào dẫn đến lão hóa sớm, suy giảm chức năng tế bào và thậm chí là tử vong tế bào.

Rau đắng biển có hàm lượng hợp chất bacoside cao, là một nhóm saponin có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ. Bacoside đã được chứng minh có khả năng trung hòa các gốc tự do và ngăn chặn các phân tử chất béo phản ứng với các gốc tự do. [1]

Rau đắng biển có tác dụng chống oxy hóa mạnh

Giảm viêm

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng rau đắng biển có khả năng chống viêm hiệu quả. Các nghiên cứu này được thực hiện cả trong ống nghiệm và trên cơ thể động vật, cho thấy rau đắng biển có thể ngăn chặn quá trình giải phóng các cytokine gây viêm và giảm các dấu hiệu viêm trong cơ thể.[2].

Rau đắng biển có thể giúp giảm tình trạng viêm

Tốt cho não bộ

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng rau đắng biển có thể giúp tăng cường chức năng não. Ví dụ, một nghiên cứu trên chuột cho thấy khi bổ sung rau đắng biển đã giúp cải thiện khả năng học hỏi không gian và khả năng lưu giữ thông tin của chúng.

Một nghiên cứu khác cũng cho thấy rau đắng biển có thể làm tăng chiều dài đuôi gai và sự phân nhánh của đuôi gai, là một phần của tế bào thần kinh trong não có liên quan đến khả năng học tập và trí nhớ [3].

Ngoài ra, một nghiên cứu trên 46 người trưởng thành khi sử dụng 300mg rau đắng biển mỗi ngày trong vòng 12 tuần, đã quan sát thấy có cải thiện đáng kể tốc độ xử lý thông tin thị giác, học tập và trí nhớ [4].

Một nghiên cứu khác trên 60 người lớn tuổi cho thấy rằng rau đắng biển có thể giúp cải thiện trí nhớ, sự chú ý và khả năng xử lý thông tin sau 12 tuần dùng 300 – 600mg chiết xuất rau đắng biển mỗi ngày [5].

Rau đắng biển có thể giúp tăng cường chức năng não

Cải thiện khả năng tập trung

Một nghiên cứu trên 60 sinh viên y khoa cho thấy khả năng nhận thức và trí nhớ được cải thiện sau 6 tuần dùng 150mg chiết xuất rau đắng biển x 2 lần mỗi ngày [6].

Một nghiên cứu khác trên 98 người khỏe mạnh trên 55 tuổi cho thấy rau đắng biển giúp cải thiện khả năng học bằng lời nói, khả năng ghi nhớ khi dùng 300mg rau đắng biển mỗi ngày [7].

Rau đắng biển có thể cải thiện khả năng tập trung

Hỗ trợ điều trị bệnh Alzheimer

Rau đắng biển có thể hỗ trợ cải thiện khả năng nhận thức, ghi nhớ ở người mắc bệnh Alzheimer.

Một nghiên cứu lâm sàng cho thấy, rau đắng biển có thể làm giảm hoặc trì hoãn các triệu chứng của bệnh Alzheimer [8].

Một nghiên cứu khác trên 54 người tham gia từ 65 tuổi trở lên cho thấy rau đắng biển có thể cải thiện đáng kể khả năng ghi nhớ [9].

Rau đắng biển giúp cải thiện khả năng nhận thức, ghi nhớ ở người mắc bệnh Alzheimer

Cải thiện tâm trạng

Bên cạnh các tác dụng nổi bật như chống oxy hóa, chống ung thư… Rau đắng biển cũng có tác dụng hỗ trợ cải thiện tâm trạng.

Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khi kết hợp rau đắng biển và thảo dược khác có thể làm giảm các triệu chứng trầm cảm và căng thẳng.

Một nghiên cứu lâm sàng khác cho thấy rau đắng biển có thể hỗ trợ cải thiện hội chứng anhedonia – mất hứng thú trong cuộc sống, là triệu chứng phổ biến của trầm cảm [8].

Rau đắng biển có tác dụng hỗ trợ cải thiện tâm trạng

Hạ huyết áp

Một nghiên cứu trên động vật đã cho thấy, rau đắng biển có thể làm giảm đồng thời huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương nhờ giải phóng oxit nitric, giúp làm giãn mạch máu, cải thiện lưu lượng máu và hạ huyết áp [10].

Một nghiên khác năm 2020 trên 69 người cho thấy rằng khi sử dụng rau đắng biển kết hợp với thảo dược khác có thể làm hạ huyết áp và tăng nồng độ oxit nitric [11].

Một nghiên cứu kiểm tra tác dụng của rau đắng biển trên 54 người lớn tuổi khỏe mạnh cho thấy, không có ảnh hưởng đến huyết áp khi dùng 300mg rau đắng biển mỗi ngày [12].

Rau đắng biển hỗ trợ duy trì huyết áp ở mức khỏe mạnh

Chống ung thư

Các nghiên cứu trong ống nghiệm và trên động vật đã phát hiện ra rau đắng biển có thể có đặc tính chống ung thư nhờ hàm lượng chất chống oxy hóa cao như bacoside [13].

Bacoside có trong rau đắng biển đã được chứng minh là có tác dụng tiêu diệt các tế bào khối u trong não, ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư vú, não và ruột kết, có thể gây chết các tế bào ung thư vú [14].

Bacoside có trong rau đắng biển có đặc tính chống ung thư

3Một số bài thuốc từ rau đắng biển

Chữa động kinh, thao cuồng, suy nhược thần kinh, mất tiếng, khản tiếng

Theo dân gian, rau đắng biển có tác dụng tốt cho não bộ và thần kinh. Chức năng này đã được vận dụng trong bài thuốc chữa động kinh, thao cuồng, suy nhược thần kinh, mất tiếng, khản tiếng. Cách làm như sau:

Nguyên liệu:

• 4L dịch ép rau đắng biển.
• 4L bơ.
• Thủy xương bồ: 120g bột mịn.
• Mộc hương: 120g bột mịn.
• Rễ cỏ bươm bướm :120g bột mịn.

Cách làm:

• Cho tất vả vào ấm trộn kỹ, đun nhỏ lửa đến khi bóc hết hơi, thu được dung dịch bột nhão.
• Liều dùng 5 – 10g, ngày 2 lần, uống với sữa, sau khi ăn. Có thể chế thành siro rồi uống.

Chữa khản tiếng do lao phổi

Nguyên liệu: Rau đắng biển, thủy xương bồ, rễ cang mai, quả chiêu liêu, tất bát đem phơi khô rồi tán thành bột với lượng bằng nhau.

Cách làm: Trộn 10g hỗn hợp bột thảo dược trên với mật ong, ngày uống 2-3 lần.

Rau đắng biển có tác dụng chữa suy nhược thần kinh, khàn tiếng

Chữa rắn cắn

Nguyên liệu:

• Rau đắng biển 30g.
• Dây mơ lông 30g.
• Lá mướp đắng 30g.
• Ngọn cây sậy 20g.
• Rau cần tươi 20g.
• Rau má 20g.

Cách làm: Dùng tươi, lấy tất cả thảo dược trên giã nát, vắt lấy nước uống, đắp bã lên vết cắn.

Bài thuốc từ rau đắng biển có thể chữa rắn cắn

Chữa rôm sảy ở trẻ em

Nguyên liệu: 1 – 2 nắm lá rau đắng biển.

Cách làm:

• Rửa sạch rau đắng biển, đem đun nước.
• Dùng nước này pha loãng và tắm cho bé.
• Còn phần bã vò nát và chà xát lên vùng da xuất hiện rôm sảy.
• Thực hiện 2 – 3 lần mỗi tuần giúp làm giảm nhanh các nốt rôm sảy và ngứa ngáy trên da.

Rau đắng biển giúp làm giảm nhanh các nốt rôm sảy và ngứa ngáy trên da

Chữa đau lưng, bong gân và sưng khớp

Nguyên liệu: Một nắm rau đắng biển (gồm cả lá và rễ).

Cách làm:

• Rửa sạch, để ráo rau đắng biển.
• Đem hơ trên ngọn lửa nóng đến khi rau đắng biển héo mềm.
• Tiếp đó, dùng chày hoặc cây gỗ đập cho rau dập chảy nước.
• Đắp lá rau đắng biển đã qua sơ chế lên vùng khớp bị đau, lấy vải băng lại.
• Sau khi băng một thời gian, nếu thấy phần bã khô thì tháo bỏ và đắp lại phần lá khác.

Rau đắng biển giúp chữa bong gân, sưng khớp

4Lưu ý khi sử dụng rau đắng biển

Cách sử dụng - liều dùng

Liều dùng rau đắng biển tùy thuộc vào mục đích sử dụng và tình trạng sức khỏe cụ thể của mỗi người. Liều khuyên dùng đối với người trưởng thành là 300 – 600mg, sử dụng qua đường uống. Hãy tham khảo ý kiến của dược sĩ, bác sĩ, chuyên gia sức khỏe trước khi bạn muốn sử dụng rau đắng biển.

Cách sử dụng rau đắng biển đúng:

• Thuốc sắc: Dùng 6 - 12g rau đắng biển khô, sắc uống ngày 1 lần.
• Dùng ngoài: Đun nước tắm hoặc giã nhỏ cây tươi lấy nước trộn cùng với dầu hỏa xoa chỗ đau.
• Trà: Cho 1 - 2 muỗng cà phê lá rau đắng biển ngập trong 1 cốc nước sôi trong 5-10 phút, uống 3 lần mỗi ngày.
• Ngâm rượu: Dùng 1 - 2 muỗng cà phê rượu ngâm hoặc 1 - 2 muỗng siro từ rau đắng biển mỗi ngày.
• Dịch chiết xuất: Dịch chiết xuất từ rau đắng biển tiêu chuẩn hóa có chứa 20 - 50% hàm lượng Bacosides, liều dùng là 150mg, ngày dùng 2 lần.

Liều khuyên dùng đối với người trưởng thành là 300 – 600mg

Tác dụng phụ có thể gặp phải

Khi dùng bằng đường uống, rau đắng biển có thể an toàn khi dùng với liều 600 mg mỗi ngày trong vòng 12 tuần. Tuy nhiên, tùy thể trạng người bệnh các tác dụng phụ thường gặp bao gồm co thắt dạ dày, buồn nôn và khô miệng.

Phụ nữ mang thai cần phải thận trọng khi sử dụng vì các hoạt chất trong rau đắng biển có thể gây co bóp tử cung, tăng thời gian đông máu, làm tăng nguy cơ xuất huyết, sảy thai.

Buồn nôn là tác dụng phụ có thể gặp phải khi dùng rau đắng biển

Tương tác thuốc

Rau đắng biển có thể tương tác với một số loại thuốc, do đó cần lưu ý khi sử dụng. Dưới đây là một số loại thuốc có thể tương tác với rau đắng biển:

• Thuốc điều trị bệnh Alzheimer: rau đắng biển có thể tương tác với các loại thuốc khác gây ảnh hướng đến trí nhớ, chức năng não và tăng tác dụng phụ.
• Thuốc kháng cholinergic: dùng rau đắng biển có thể làm giảm tác dụng của thuốc kháng cholinergic.
• Thuốc chống viêm Nsaid: rau đắng biển có thể làm tăng tác dụng phụ của thuốc.
• Thuốc hormon tuyến giáp: rau đắng biển tăng sản xuất lượng hormone tuyến giáp, gây tăng tác dụng phụ của thuốc.
• Thuốc chống trầm cảm: tăng tác dụng phụ khi sử dụng chung với rau đắng biển. [15]

Bài viết trên đã cung cấp cho bạn một vài thông tin về tác dụng của rau đắng biển và các bài thuốc từ loại dược liệu quý này. Hãy chia sẻ thông tin hữu ích này đến mọi người xung quanh bạn nhé!