Hướng dẫn 4 mẹo chăm sóc bệnh nhân sa sút trí tuệ​ hiệu quả

Chăm sóc bệnh nhân sa sút trí tuệ là một quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn và thấu hiểu. Hy vọng các mẹo chăm sóc người bệnh sa sút trí tuệ trong bài viết này giúp cải thiện chất lượng sống cho người bệnh và giảm áp lực cho người chăm sóc.

1Các giai đoạn và triệu chứng của sa sút trí tuệ

Sa sút trí tuệ thường tiến triển qua ba giai đoạn chính với mức độ suy giảm nhận thức và hành vi khác nhau:

• Giai đoạn sớm: Ở giai đoạn này, các triệu chứng thường không rõ ràng. Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc lập kế hoạch công việc, thực hiện các nhiệm vụ hàng ngày hoặc có một số hành vi bất thường.
• Giai đoạn vừa: Người bệnh bắt đầu suy giảm trí nhớ - dễ quên các sự kiện gần đây. Họ có thể nhầm lẫn tên người thân, đi lạc đường hoặc cần sự hỗ trợ trong các hoạt động thường ngày.
• Giai đoạn muộn: Triệu chứng ở giai đoạn này trở nên nghiêm trọng. Người bệnh có thể quên tên của người thân, bao gồm cả bạn đời và con cái. Họ dễ bị rối loạn cảm xúc, thay đổi tính cách hoặc mất khả năng giao tiếp, ăn uống và đi lại. Người bệnh phụ thuộc hoàn toàn vào sự chăm sóc của người thân.

Các triệu chứng sa sút trí tuệ rất đa dạng, tùy thuộc vào từng giai đoạn bệnh như:

• Hạn chế vốn từ vựng, gặp khó khăn trong giao tiếp.
• Dễ nhầm lẫn về thời gian, không gian và có thể bị lạc đường.
• Khả năng vận động suy giảm, đi lại chậm chạp.
• Mất khả năng tự chăm sóc và vệ sinh cá nhân.
• Mất trí nhớ.
• Dễ cáu gắt, nổi nóng.
• Trầm cảm, rối loạn lo âu.
• Xuất hiện ảo giác hoặc hoang tưởng.

Sa sút trí tuệ là tình trạng suy giảm chức năng nhận thức

2Một số cách chăm sóc bệnh nhân sa sút trí tuệ

Mẹo chăm sóc hàng ngày cho người bị sa sút trí tuệ

Ở người sa sút trí tuệ thường gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày như tắm rửa, ăn uống và mặc quần áo. Để hỗ trợ người bệnh tốt hơn, người chăm sóc có thể áp dụng các mẹo sau:

• Duy trì một thói quen cố định cho các hoạt động như tắm, ăn uống, ngủ nghỉ để người bệnh cảm thấy an tâm và dễ dàng thích nghi.
• Ghi chép các công việc cần làm, cuộc hẹn và sự kiện vào sổ tay hoặc lịch để người bệnh dễ theo dõi.
• Khuyến khích người bệnh tham gia vào các hoạt động yêu thích vào khung giờ cố định để tạo cảm giác quen thuộc.
• Chuẩn bị trang phục đơn giản, dễ mặc như quần áo có dây thun, khóa kéo lớn hoặc miếng dán để người bệnh dễ dàng tự mặc.
• Khi tắm rửa, hãy hướng dẫn người bệnh thực hiện từng bước nhẹ nhàng, tôn trọng và tạo cảm giác thoải mái.
• Sử dụng ghế tắm chắc chắn để hỗ trợ người bệnh, tránh nguy cơ té ngã.[2]

Người chăm sóc nên hỗ trợ người bệnh sa sút trí tuệ duy trì các hoạt động cố định để tránh quên

Mẹo thay đổi giao tiếp và hành vi cho người sa sút trí tuệ

Người mắc chứng sa sút trí tuệ có thể gặp khó khăn trong giao tiếp và thay đổi hành vi do suy giảm nhận thức. Để cải thiện tình trạng này, người chăm sóc nên:

• Nói chuyện nhẹ nhàng, trấn an khi người bệnh cảm thấy lo lắng hoặc giận dữ. Lắng nghe và thấu hiểu cảm xúc của họ.
• Giữ các vật dụng quen thuộc như ảnh gia đình, đồ dùng cá nhân xung quanh để người bệnh cảm thấy an toàn và dễ nhận biết.
• Khuyến khích người bệnh tham gia vào cuộc trò chuyện hai chiều, dù chỉ là những câu đơn giản.
• Nếu người bệnh gặp khó khăn khi diễn đạt bằng lời nói, có thể chuyển sang các hoạt động khác như xem album ảnh hoặc nghe nhạc để giảm căng thẳng.
• Tránh yêu cầu người bệnh phải nhớ lại các sự kiện hoặc thông tin cũ, thay vào đó hãy nhắc nhở nhẹ nhàng và không làm họ cảm thấy áp lực.[2]

Người chăm sóc nên nói chuyện nhẹ nhàng, thấu hiểu cảm xúc và hành vi của người bệnh sa sút trí tuệ

Mẹo để có lối sống lành mạnh và năng động cho người bị sa sút trí tuệ

Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và thường xuyên hoạt động thể chất sẽ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể cho người bệnh sa sút trí tuệ. Một số gợi ý bao gồm:

• Khuyến khích người bệnh ăn uống đều đặn, có thể chia thành các bữa nhỏ để dễ tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.
• Đưa ra nhiều lựa chọn về thực phẩm lành mạnh như sữa chua, trái cây hoặc phô mai để người bệnh cảm thấy thoải mái khi ăn uống.
• Khuyến khích người bệnh tham gia các hoạt động nhẹ nhàng như làm việc nhà, nấu ăn, trồng cây hoặc đi bộ.
• Cùng người bệnh thực hiện các bài tập đơn giản, kết hợp với âm nhạc để tạo sự hứng thú.
• Dành thời gian đi dạo hàng ngày cùng người bệnh để cải thiện tâm trạng và khả năng vận động.[2]

Người chăm sóc nên cùng người bệnh sa sút trí tuệ tham gia nhiều hoạt động để cải thiện tâm trạng

Mẹo an toàn tại nhà cho người sa sút trí tuệ

Người chăm sóc nên thiết kế môi trường sống an toàn giúp người bệnh sa sút trí tuệ di chuyển dễ dàng và hạn chế nguy cơ té ngã. Ví dụ:

• Lắp đặt tay vịn ở cầu thang, sử dụng thảm chống trượt hoặc băng dính phản quang để đánh dấu các bậc thang.
• Loại bỏ các vật dụng dễ gây vấp ngã như dây điện, thảm nhỏ hoặc đồ đạc không cần thiết.
• Đảm bảo ánh sáng đầy đủ ở tất cả các khu vực trong nhà, đặc biệt là hành lang và phòng tắm.
• Cất các vật dụng nguy hiểm như hóa chất, dao kéo hoặc diêm quẹt vào tủ có khóa.
• Hạn chế các họa tiết phức tạp trên rèm cửa và thảm vì chúng có thể gây nhầm lẫn và kích thích tâm lý người bệnh.[2]

Loại bỏ các vật dụng không cần thiết trong không gian sống của người bệnh sa sút trí tuệ để tránh ngã

3Các lời khuyên cho người chăm sóc bệnh sa sút trí tuệ

Chăm sóc cho chính mình

Việc chăm sóc người mắc chứng sa sút trí tuệ đòi hỏi nhiều thời gian và công sức, dễ dẫn đến căng thẳng và kiệt sức cho người chăm sóc. Để duy trì sức khỏe và tinh thần, bạn nên:

• Giữ tinh thần lạc quan.
• Tham gia các cộng đồng người chăm sóc để chia sẻ kinh nghiệm và nhận được sự hỗ trợ tinh thần.
• Chăm sóc sức khỏe cá nhân - nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ và tập thể dục thường xuyên để duy trì sức khỏe.
• Dành thời gian cho bản thân (duy trì các mối quan hệ xã hội và sở thích cá nhân).
• Yêu cầu sự giúp đỡ khi cần thiết - đừng ngần ngại nhờ sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè hoặc các dịch vụ chăm sóc tại địa phương. Việc chia sẻ công việc sẽ giúp bạn giảm bớt áp lực và có thêm thời gian nghỉ ngơi.

Người chăm sóc bệnh nhân sa sút trí tuệ nên chú ý chăm sóc sức khỏe cho cả chính mình

Lập kế hoạch tương lai cho người bệnh sa sút trí tuệ

Lập kế hoạch cho tương lai là việc cần thiết để đảm bảo người bệnh được chăm sóc chu đáo và giảm bớt gánh nặng cho gia đình. Dưới đây là các bước quan trọng để xây dựng một kế hoạch hiệu quả:

• Hiểu rõ về tiến triển của bệnh: Việc tìm hiểu về các giai đoạn phát triển của bệnh sa sút trí tuệ sẽ giúp bạn chủ động điều chỉnh kế hoạch chăm sóc và đưa ra quyết định phù hợp với từng giai đoạn.
• Trao đổi sớm với người bệnh khi họ còn khả năng quyết định: Tôn trọng mong muốn của họ trong việc chăm sóc sức khỏe và các vấn đề cá nhân sau này.
• Thảo luận với gia đình: Tổ chức các cuộc họp gia đình để chia sẻ thông tin và phân công trách nhiệm trong việc chăm sóc người bệnh.
• Xác định quyền pháp lý để trao đổi thông tin: Xin phép người bệnh để có thể trao đổi thông tin với bác sĩ hoặc luật sư của họ khi cần thiết. Điều này sẽ giúp bạn dễ dàng xử lý các vấn đề liên quan đến chăm sóc y tế, hóa đơn hoặc bảo hiểm y tế trong tương lai.
• Xem xét các vấn đề pháp lý và tài chính: Xem xét và hoàn thành các thủ tục pháp lý như giấy ủy quyền chăm sóc y tế, di chúc và các quyết định về tài sản. Đồng thời, lập kế hoạch tài chính cho các chi phí chăm sóc tại nhà, chăm sóc dài hạn và các dịch vụ hỗ trợ khác.
• Lập kế hoạch chăm sóc dài hạn: Tìm hiểu các dịch vụ chăm sóc tại nhà, trung tâm chăm sóc ban ngày hoặc cơ sở chăm sóc dài hạn để có phương án phù hợp khi tình trạng bệnh tiến triển.

Lập kế hoạch cho tương lai là việc cần thiết để đảm bảo người bệnh được chăm sóc chu đáo và giảm bớt gánh nặng cho gia đình

Các mẹo chăm sóc bệnh nhân sa sút trí trong bài viết này không chỉ cải thiện chất lượng sống cho người bệnh mà còn giảm bớt áp lực cho người chăm sóc. Hãy áp dụng những mẹo trên để tạo môi trường sống an toàn, thoải mái và đầy yêu thương cho người bệnh sa sút trí tuệ!