Loạn thị: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Loạn thị là một tật về mắt khá phổ biến, có thể mắc phải ở nhiều lứa tuổi. Loạn thị khiến mắt bị mờ, thường xuyên nhức đầu và gây nên mỏi mắt. Hãy cùng bài viết dưới đây tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách khắc phục loạn thị nhé!

1Loạn thị là gì?

Loạn thị là một bệnh về mắt liên quan đến tật khúc xạ xảy ra do giác mạc có hình dạng bất thường khiến khả năng tập trung ánh sáng của giác mạc thay đổi.[1]

• Ở mắt người bình thường, sau khi đi qua giác mạc các tia hình ảnh hội tụ ở một điểm trên võng mạc.
• Ở mắt người bị loạn thị, các tia hình ảnh này hội tụ ở nhiều điểm khác nhau trên võng mạc khiến cho hình ảnh nhìn thấy bị nhòe và mờ và có sự biến dạng.

Loạn thị có thể được phân loại theo 4 độ sau

• Loạn thị nhẹ: 0.5 đến 0.75 diop.
• Loạn thị trung bình: 1 đến 2 diop.
• Loạn thị nặng: 2 đến 3 diop.
• Loạn thị nghiêm trọng: từ 3 diop trở lên.[2]

Loạn thị xảy ra do giác mạc có hình dạng bất thường

2Nguyên nhân gây loạn thị

Loạn thị thường xảy ra do biến dạng giác mạc và không xác định chính xác nguyên nhân. Một số trường hợp gây ra loạn thị do:[3]

• Yếu tố di truyền đóng vai trò rất quan trọng, phần lớn các trường hợp loạn thị do gia đình đã có người mắc loạn thị trước đó.
• Chấn thương ở mắt.
• Các bệnh về mắt hoặc sau khi phẫu thuật mắt.
• Giác mạc hình chóp (keratoconus).
• Thói quen đọc nhiều và đọc gần, đặc biệt ở trẻ em.
• Ở trong môi trường ánh sáng không phù hợp kéo dài.
• Những bất thường liên quan thai kỳ, tiếp xúc với khói thuốc lá trong quá trình mang thai.

Phần lớn các trường hợp loạn thị là do gia đình đã có người mắc loạn thị trước đó

3Dấu hiệu loạn thị

Loạn thị có các triệu chứng thường gặp như:[3]

• Hình ảnh bị biến dạng, méo mó, mờ mắt, nhìn hình thấy có bóng.
• Mỏi mắt, đau đầu.
• Nheo mắt thường xuyên.
• Khó nhìn vào ban đêm.

4Biến chứng của loạn thị

Nếu tình trạng loạn thị không được điều trị kịp thời thì có thể xảy ra một số biến chứng:

• Nhược thị (mắt lười): tình trạng một hoặc hai bên mắt giảm thị lực do não không nhận biết được hình ảnh mà mắt truyền đến hoặc tình trạng não chỉ hoạt động với một bên mắt, bên còn lại thì không.
• Khô mắt, nhạy cảm với ánh sáng sau khi phẫu thuật điều trị loạn thị.
• Mất thị lực: loạn thị làm đục các phần trong suốt của mắt như thủy tinh thể, từ đó khiến thị lực không phát triển được. Trong một số trường hợp có nguy cơ dẫn đến mù lòa.

5Loạn thị có chữa được không?

Loạn thị là tật khúc xạ khiến người bệnh quan sát thấy hình dạng của vật bị biến dạng ở nhiều mức độ khác nhau. Tuy nhiên, loạn thị hoàn toàn có thể chữa trị thông qua phẫu thuật điều chỉnh giác mạc. Có 2 phương pháp phổ biến gồm:

• Phẫu thuật Lasik: dùng tia laser định hình lớp giác mạc để điều chỉnh khả năng hội tụ của tia sáng giúp hình ảnh của vật trở lên chính xác hơn.
• Phẫu thuật PRK: sử dụng tia laser tương tự với phẫu thuật Lasik nhưng ít phổ biến hơn. Kỹ thuật này thường đem lại hiệu quả cho người loạn thị bị khô mắt hoặc giác mạc mỏng.[4]

Hiện nay, loạn thị có thể được chữa khỏi với phẫu thuật bằng tia laser

6Cách chẩn đoán bệnh

Bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra mức độ nhìn rõ sự vật bằng cách yêu cầu bạn đo thị lực. Ngoài ra, họ cũng có thể sử dụng một số công cụ khác để đo lường tầm nhìn của bạn.

• Kiểm tra thị lực bằng đo thị lực.
• Kiểm tra khúc xạ của mắt.
• Kiểm tra độ cong giác mạc.
• Kiểm tra khả năng vận động của mắt.[5]

7Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Bạn nên đến khám bác sĩ ngay nếu có bất cứ có triệu chứng nào bất thường về mắt:

• Nhức đầu.
• Tầm nhìn mờ hoặc méo mó.
• Mỏi mắt.
• Khó nhìn vào ban đêm.

Nơi khám chữa tật loạn thị

Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Mắt. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh, bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Mắt Tp. Hồ Chí Minh.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Mắt Trung ương.

Bạn nên đến khám bác sĩ ngay nếu có bất cứ có triệu chứng nào bất thường về mắt

8Các phương pháp chữa loạn thị

Đeo kính

Điều trị loạn thị bằng cách đeo kính để hiệu chỉnh giúp trung hòa độ cong vốn không đồng đều của giác mạc. Các loại kính để điều chỉnh bao gồm:[5]

• Kính gọng đeo mắt: giúp cải thiện hình dạng không đồng đều của mắt.
• Kính áp tròng: điều chỉnh cả giác mạc và loạn thị thể thủy tinh giúp nhìn rõ khi có mang lens (thường là lens mềm).
• Ortho - K: người bị loạn thị đeo kính áp tròng cứng Ortho-K trong 6-8h giờ/ngày (thường đeo buổi tối, khi ngủ) cho tới khi độ cong của mắt được điều chỉnh để đạt được thị lực tối đa và sau đó vẫn tiếp tục đeo kính để duy trì hình dạng mới.

Lưu ý: nên mang kính có độ phù hợp với mắt, mang kính thường xuyên và kiểm tra kính mỗi 06 tháng, luôn hỏi ý kiến của bác sĩ và cách sử dụng một cách chi tiết nhất để có thể khắc phục loạn thị hiệu quả nhất.

Phẫu thuật

Điều trị loạn thị bằng cách phẫu thuật khúc xạ giúp định hình lại các bề mặt của mắt. Các phương pháp phẫu thuật khúc xạ bao gồm:[5]

• Phẫu thuật LASIK: là một phẫu thuật nhỏ trong đó bác sĩ sẽ sử dụng keratome (dao mổ giác mạc) để cắt gọt, chỉnh sửa hình dáng của giác mạc.
• Photorefractive keratectomy (PRK): bác sĩ lấy lớp biểu mô bảo vệ bên ngoài giác mạc sau đó sử dụng laser excimer để thay đổi độ cong của giác mạc.
• Laser hỗ trợ subepithelial keratomileusis (LASEK): là lựa chọn tốt cho người có giác mạc mỏng hoặc có nguy cơ cao bị chấn thương mắt khi làm việc hoặc khi chơi thể thao.

Một số phương pháp điều trị loạn thị

9Biện pháp phòng ngừa

Có thể kiểm soát, phòng ngừa loạn thị nếu áp dụng chế độ nghỉ ngơi, sinh hoạt hợp lý:

• Tránh các tổn thương mắt có thể xảy ra.
• Học tập và làm việc ở nơi có ánh sáng tốt, không để mắt bị chói.
• Khi viết cần ngồi thẳng, không cúi sát.
• Điều trị các bệnh lý về mắt, điều trị sớm và triệt để. Nếu gia đình có loạn thị do di truyền nên tầm soát cho các thành viên còn lại.
• Không nên làm việc, xem tivi liên tục quá 1 giờ, dành thời gian để mắt nghỉ ngơi khi làm việc trước máy tính, đọc sách hay các công việc tỉ mỉ khác. Chúng ta có thể thư giãn mắt bằng cách chớp mắt, nhìn vào cây cối, hoa lá hoặc bất cứ thứ gì ở bên ngoài hoặc nhìn vào khoảng không vô định.
• Có chế độ ăn đủ dinh dưỡng hợp lý để cung cấp đầy đủ vitamin A và dưỡng chất thiết yếu cho mắt.
• Bỏ những thói quen có hại cho mắt như đọc sách hoặc viết bài khi nằm, quỳ hoặc khi đang đi trên ô tô, tàu hỏa, máy bay, tự ý dùng kính đeo mắt không đúng tiêu chuẩn.

10Các câu hỏi liên quan đến loạn thị

Vừa cận thị vừa loạn thị chữa như thế nào?

Hiện nay, có rất nhiều người bệnh mắc đồng thời cả 2 tật khúc xạ là cận thị và loạn thị. Vì thế, các bác sĩ thường điều trị kết hợp cả 2 bệnh thông qua:

• Kính thuốc: tròng kính cận loạn có thể giúp người bệnh có thể nhìn rõ mọi vật từ phía xa mà vẫn điều chỉnh được hình dạng và độ chênh của vật.
• Ortho - K: là một kính áp tròng đặc biệt mà người bệnh sử dụng trong đêm, khi đang ngủ. Qua đó, giác mạc sẽ được điều chỉnh độ cong để người bệnh có thể quan sát tốt hơn vào ban ngày. Tuy nhiên, hiệu quả của kính là tạm thời nên người bệnh cần dùng hàng ngày.
• Phẫu thuật: là kỹ thuật dùng tia laser để điều trị hoàn toàn cả 2 tật khúc xạ nói trên.[6]

Đeo kính thuốc là biện pháp giúp chữa loạn thị kết hợp với cận thị

Loạn thị bao nhiêu là nặng?

Tùy theo triệu chứng và mức độ ảnh hưởng của bệnh đến sinh hoạt mà loạn thị được chia thành 4 loại gồm:

• Loạn thị nhẹ: độ loạn thị nhỏ hơn 1 diop với các biểu hiện mơ hồ khiến người bệnh có thể không phát hiện được bệnh. Phần lớn được chẩn đoán nhờ đo khúc xạ khi thăm mắt định kỳ.
• Loại thị trung bình: độ loạn thị từ 1 - 2 diop, khi đó người bệnh cần bắt đầu điều trị để cải thiện khả năng nhìn.
• Loạn thị nặng: triệu chứng của bệnh bắt đầu nặng hơn với độ loạn thị từ 2 - 3 diop. Biện pháp điều trị chính ở mức độ bệnh này là sử dụng thuốc kính hoặc ortho - K.
• Loạn thị rất nặng: độ loạn thị cao trên 3 diop với các biểu hiện rất nặng khiến người bệnh suy giảm nghiêm trọng thị lực và cần điều trị y tế nhanh chóng.

Như vậy, khi độ loạn thị từ 2 diop trở lên khi được đo bằng máy khúc xạ được gọi là loạn thị nặng. Lúc này, bác sĩ sẽ sử dụng nhiều biện pháp điều trị phối hợp để giúp cải thiện thị lực cho bệnh nhân.[7]

Loạn thị có tăng độ không?

Vì hình dáng và khả năng dẫn truyền ánh sáng qua giác mạc có thể thay đổi theo thời gian hoặc dưới sự ảnh hưởng của các yếu tố nguy cơ. Do đó, độ loạn thị vẫn có thể tăng dần (kể cả với người trưởng thành), đặc biệt khi người bệnh không tuân thủ điều trị.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có thêm những hiểu biết về bệnh loạn thị cũng như phương pháp điều trị phù hợp. Bạn nên đi khám mắt định kỳ để có thể kịp thời phát hiện và điều trị bệnh nhé!