Tăng nhãn áp: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

Tăng nhãn áp (glocom) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở nước ta cũng như trên thế giới. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn. Hãy cùng tìm hiểu về bệnh tăng nhãn áp qua bài viết dưới đây nhé!

1Tăng nhãn áp là gì?

Tăng nhãn áp là áp lực thủy dịch ở trong nhãn cầu cao hơn mức bình thường. Nhãn áp có tác dụng giữ cho nhãn cầu có hình dạng nhất định để đảm bảo chức năng quang học của mắt. Vì vậy tăng nhãn áp ảnh hưởng rất lớn cấu trúc cũng như chức năng của mắt. [1]

Bệnh tăng nhãn áp còn có nhiều tên gọi khác là glocom, cườm nước hay thiên đầu thống. Trong đó, glocom là tên gọi phổ biến nhất hiện nay. Bệnh glocom được chia ra làm 4 loại: glocom góc mở, glocom góc đóng, glocom bẩm sinh, glocom thứ phát.

Bệnh glocom có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên tuổi tác càng cao thì tỷ lệ mắc glocom cũng tăng, đặc biệt là từ 70 - 80 tuổi. Bệnh thường xảy ra với người dễ xúc động, tỷ lệ gặp ở nữ cao hơn nam.

Tăng nhãn áp gây tổn thương dây thần kinh thị giác

2Nguyên nhân tăng nhãn áp

Glocom là một bệnh nhãn khoa gây ra bởi nhiều nguyên nhân, các nguyên nhân này tương ứng với phân loại glocom:

• Glocom bẩm sinh và glocom góc mở: thường do gen di truyền, có tính chất gia đình.
• Glocom góc đóng: do đường thoát bị tắc nghẽn nên thủy dịch ứ lại nhiều trong nhãn cầu gây tăng nhãn áp. Đây cũng là thể bệnh hay gặp nhất ở Việt Nam.
• Glocom thứ phát: nguyên nhân bắt nguồn không phải bất thường ở mắt mà là bệnh lý của cơ quan khác (đái tháo đường, tăng huyết áp). Đôi khi bệnh bệnh có thể do dùng thuốc có chứa corticoid dài ngày, chấn thương, viêm nhiễm mắt, đục thủy tinh thể nặng và to ra.

Đái tháo đường là một trong những nguyên nhân gây ra glocom thứ phát

3Triệu chứng của bệnh tăng nhãn áp

Tăng nhãn áp góc mở

Glocom góc mở là loại glocom mạn tính, thông thường bệnh không biểu hiện triệu chứng gì rõ rệt cho đến khi thị lực giảm đi thì mới phát hiện. [2]

Nếu để ý kĩ thì có thể tìm ra được một số triệu chứng như: cơn nhức đầu nhẹ khi nhìn vật ở gần một thời gian, viễn thị, quáng gà.

Tăng nhãn áp góc đóng

Đối với glocom góc đóng thì thường có 3 thể: cấp diễn, bán cấp, mạn tính. Trong đó thể cấp diễn là thể điển hình nhất. Có thể phân biệt 3 thể này qua các triệu chứng sau:

• Thể cấp diễn: đột ngột đau mắt dữ dội, đau nhức lan lên nửa đầu cùng bên mắt, nhìn mờ, nhìn đèn có quầng xanh đỏ có thể kèm theo nôn mửa.
• Thể bán cấp: có nhiều đợt bệnh với triệu chứng như đợt cấp diễn nhưng không dữ dội bằng. Các cơn này chỉ kéo dài vài giờ rồi biến mất.
• Thể mạn tính: diễn ra thầm lặng, chỉ có dấu hiệu nhìn mờ dần.

Tăng nhãn áp bẩm sinh

Glocom bẩm sinh hiếm gặp ở trẻ em, tỷ lệ trẻ mới sinh mắc bệnh là 1/25000 và gặp nhiều hơn ở bé trai. Bệnh thường được chẩn đoán trong năm đầu tiên.[3]

Glocom bẩm sinh được phát hiện sớm nhờ những triệu chứng ở trẻ như: chớp mắt nhiều bất thường, sợ ánh sáng, thường xuyên bị chảy nước mắt.

Tăng nhãn áp thứ phát

Glocom thứ phát thường diễn tiến âm thầm nhưng cũng có thể có những đợt cấp tính như những triệu chứng kể trên. Ở những bệnh nhân này thường có kèm theo triệu chứng của bệnh nền gây nên glocom thứ phát.

4Biến chứng nguy hiểm

Bệnh tăng nhãn áp không được điều trị có thể dẫn đến sự phát triển nhanh hơn của mất thị lực vĩnh viễn hoặc mù lòa. Do nhãn áp cao kéo dài làm rạn nứt và ngấm nước vào thủy tinh thể gây đục thủy tinh thể không hồi phục.

Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, sẽ không có thuốc điều trị hoặc can thiệp phẫu thuật nào phục hồi lại được những tổn thương mà glocom đã gây ra.

Tuy nhiên, nếu được phẫu thuật glocom thì cũng có thể gặp một số biến chứng hậu phẫu như: cơn glocom ác tính, nhiễm trùng nội nhãn, đục thể thủy tinh, vỡ dò sẹo bọng, phù hoàng điểm dạng nang.

Glocom có thể dẫn đến mù lòa nếu không được điều trị

5Cách chẩn đoán bệnh

Ngoài các triệu chứng đã nêu ở trên, việc quan trọng để chẩn đoán glocom là thăm khám nhãn khoa các dấu hiệu sau đây:

• Đo nhãn áp: cao trên 25mmHg.
• Khám thị lực: kém hoặc có thể bình thường do ở giai đoạn sớm.
• Soi đáy mắt hoặc chụp cắt lớp quang học (OCT) phần sau mắt: có thể có tổn thương lõm đĩa thị giác.

6Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Hãy đi khám nhãn khoa để được thăm khám kỹ hơn nếu bạn có các dấu hiệu gợi ý bệnh glocom sau đây:

• Nhìn mờ dần.
• Đau đầu khi nhìn vật ở gần một lúc.
• Đau mắt dữ đội, lan lên cả nửa đầu.
• Nhạy cảm quá mức với ánh sáng.
• Nhìn đèn thấy có quầng xanh đỏ.

Nơi khám chữa bệnh tăng nhãn áp

Bạn có thể tham khảo một số cơ sở điều trị glocom uy tín sau đây:

• Tại TP. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Mắt TP HCM, Bệnh viện Mắt Sài Gòn, Chuyên khoa Mắt – Bệnh viện Quốc tế City...
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Mắt Trung ương, Bệnh viện Mắt Hà Nội, Bệnh viện Quân Y 108...

7Các phương pháp chữa bệnh tăng nhãn áp

Sử dụng thuốc nhỏ mắt

Sử dụng thuốc nhỏ mắt chỉ là biện pháp tạm thời trong trường hợp glocom góc đóng nhưng lại là ưu tiên hàng đầu trong điều trị glocom góc mở. Chỉ khi nhỏ mắt không hiệu quả thì mới có chỉ định phẫu thuật glocom góc mở.

Tuy nhiên dù là loại glocom nào thì việc đầu tiên trong điều trị vẫn là nhỏ thuốc để làm giảm nhãn áp nhanh nhất có thể và đề phòng biến chứng. Một số thuốc nhỏ mắt điều trị tăng nhãn áp là Tafluprost, Timolol, Brimonidin, Brinzolamid…

Thuốc uống

Thuốc uống giảm nhãn áp được dùng trong trường hợp thuốc nhỏ mắt chưa đạt hiệu quả mong muốn hoặc có thể được chỉ định để bình ổn nhãn áp trước phẫu thuật.

Một số loại thuốc được sử dụng trong điều trị glocom như: Glycerine, Diamox (acetazolamide). Lưu ý, thuốc này không dùng dài ngày và có thể gây ra tác dụng phụ gồm: đi tiểu nhiều, ngứa đầu ngón tay và ngón chân, trầm cảm, đau dạ dày, sỏi thận nên phải có hướng dẫn của bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.

Phẫu thuật

Với glocom góc đóng, phẫu thuật là bắt buộc, có thể chỉ định ở mọi giai đoạn bệnh. Mục đích của phẫu thuật nhằm mở thông chỗ bít tắc gây cản trở thủy dịch lưu thông. Hiện nay có nhiều kỹ thuật trong phẫu thuật glocom bao gồm: laser, cắt lọc, dẫn lưu, MIGS.

8Biện pháp phòng ngừa

Áp dụng biện pháp phòng ngừa giúp phát hiện và điều trị sớm ở những giai đoạn đầu để ngăn ngừa biến chứng mù lòa xảy ra:

• Khám mắt thường xuyên: theo khuyến cáo của Học viện Nhã khoa Hoa Kỳ thì nên khám mắt định kỳ 5-10 năm nếu dưới 40 tuổi, cứ mỗi 2-4 năm nếu bạn từ 40-54 tuổi. Mỗi 1-3 năm nếu bạn từ 55-64 tuổi. Mỗi 1-2 năm nếu bạn trên 65 tuổi. Với bệnh nhân điều trị glocom góc mở bằng thuốc tra tại mắt phải khám và tiến hành theo dõi nhãn áp 2 tháng/lần, kiểm tra thị trường và soi đáy mắt 3 - 6 tháng/lần. Theo dõi điều trị là yếu tố quan trọng ảnh hưởng rất lớn đến kết quả cuối cùng.[2]
• Biết bệnh sử về mắt trong gia đình: glocom có yếu tố di truyền vậy nên nếu trong gia đình có người mắc bệnh này thì bạn nên đi kiểm tra thường xuyên hơn.
• Đeo kính bảo vệ mắt: chấn thương mắt có thể gây ra tăng nhãn áp nên việc bảo vệ mắt bằng cách đeo kính với người bệnh glocom là rất quan trọng.
• Nhỏ mắt thường xuyên: đối với người đã mắc glocom thì nên sử dụng thuốc nhỏ mắt và tái khám thường xuyên để kiểm soát nhãn áp và ngăn ngừa những đợt glocom cấp tính.

Nhỏ mắt thường xuyên giúp phòng ngừa các đợt glocom cấp tính

Bài viết vừa cung cấp đến bạn các thông tin về nguyên nhân cũng như cách phòng ngừa tăng nhãn áp. Nếu bạn thấy bài viết này hữu ích, hãy chia sẻ những kiến thức này cho người thân yêu của mình nữa nhé!