Retinol là gì? Tác dụng, cách dùng và lưu ý khi sử dụng

Retinol là một trong những hoạt chất được sử dụng nhiều trong dược mỹ phẩm. Vậy tác dụng của retinol là gì? Cùng tìm hiểu tác dụng cũng như cách dùng retinol qua bài viết dưới đây nhé!

1Giới thiệu chung về Retinol

Retinol là gì?

Retinol là một dẫn xuất của vitamin A, thuộc nhóm retinoid có mặt trong nhiều loại sản phẩm chăm sóc da dưới các dạng như kem, gel hay thuốc mỡ.[1]

Ngoài ra, một số loại mỹ phẩm còn có thể chứa Tretinoin - một loại dẫn xuất của vitamin A có tác dụng mạnh hơn Retinol khoảng 20 lần. Hoạt chất này dễ gây kích ứng da và cần đơn của bác sĩ mới có thể mua được. Vì vậy, những người mới bắt đầu sử dụng dẫn xuất của vitamin A thì Retinol là sự lựa chọn an toàn.

Retinol là một dẫn chất của vitamin A

Cơ chế hoạt động của Retinol

Retinol có thể kích thích tổng hợp collagen, ức chế hoạt động của MMP, giảm các stress oxy hóa và điều chỉnh sự biểu hiện của gen với môi trường.

Giả thuyết, cơ chế hoạt động của Retinol liên quan đến việc kích hoạt các thụ thể axit retinoic (RAR) và thụ thể X retinoid (RXR) qua đó điều chỉnh quá trình phiên mã gen cũng như biệt hóa tế bào. Ngoài ra, Retinol cũng tham gia vào điều chỉnh hoạt động các yếu tố tăng trưởng và cytokine liên quan đến quá trình chuyển hóa ECM và tình trạng viêm.[2]

Retinol kích thích tổng hợp collagen

2Cách phân biệt Retinol và các dẫn xuất vitamin A khác

Một số đặc điểm khác nhau của retinol với các dẫn xuất vitamin A khác như tretinoin, adapalene, tazarotene có thể kể đến như:[3], [4]

Phân biệt Retinol và các dẫn xuất vitamin A

3Tác dụng của Retinol

Ngăn ngừa lão hóa da

Ở da lão hóa, mạch máu kém phát triển kèm theo lớp biểu bì mỏng khiến cho da mỏng manh, dễ bị tổn thương. Điều này cũng cản trở quá trình lành vết thương của da.

Retinol kích thích sự phát triển của tế bào sừng ở biểu bì và tế bào nội mô da. Vì vậy, việc sử dụng Retinol tại chỗ giúp cho lớp biểu bì dày lên kèm theo sự phát triển của các mạch máu mới bên trong lớp hạ bì.

Retinol còn thúc đẩy sản xuất collagen type 1, protein chính của da. Điều này giúp cho cấu trúc của da nhanh hồi phục hơn.[5]

Retinol hỗ trợ ngăn ngừa lão hóa da

Cải thiện tình trạng tăng sắc tố da

Tình trạng tăng sắc tố có thể xuất hiện do tác hại của ánh nắng mặt trời, gây ra sự tích tụ melanin. Retinol được đánh giá là hoạt chất điều hòa sản xuất melanin qua đó cải thiện những đốm ở da.

Sử dụng Retinol tại chỗ giúp cải thiện tình trạng tăng sắc tố sau vài tháng sử dụng. Tuy nhiên, nếu sử dụng không đúng cách có thể gây nên kích ứng da. Vì vậy, trước khi sử dụng bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ để đạt được hiệu quả điều trị.[1]

Sử dụng Retinol tại chỗ giúp cải thiện tình trạng tăng sắc tố sau vài tháng sử dụng

Giảm mụn trứng cá và sẹo rỗ

Mụn trứng cá được hình thành khi lỗ chân lông bị bít tắc bởi tế bào chết hoặc dầu do da tiết ra. Retinol ngăn ngừa lỗ chân lông bị tắc qua đó cải thiện tình trạng mụn trứng cá. Trong vài tháng đầu điều trị, da có thể vẫn xuất hiện mụn. Tuy nhiên, sau giai đoạn này, tình trạng mụn đã cải thiện.

Sẹo rỗ được hình thành do tổn thương da và viêm. Ngoài ra, việc nặn hoặc cạy mụn sẽ gây thêm tổn thương cho da và có thể để lại sẹo vĩnh viễn. Retinol dùng tại chỗ sẽ giúp giảm sưng và viêm cũng như giúp ngăn ngừa mụn tái phát.[1]

Retinol hỗ trợ giảm mụn trứng cá và sẹo rỗ

Làm giảm nếp nhăn

Tuổi càng cao, da có thể mất đi lượng collagen và elastin đáng kể. Điều này sẽ khiến cho da mỏng đi và mất đi độ đàn hồi vốn có khiến cho nếp nhăn xuất hiện. Retinol thúc đẩy sản xuất collagen và elastin, đẩy nhanh quá trình phân chia tế bào. Điều này sẽ khiến cho da dày lên, qua đó làm giảm nếp nhăn.

Một nghiên cứu năm 2019 với 152 phụ nữ Nhật Bản cho thấy việc sử dụng Retinol hai lần/ngày trong 12 tuần giúp giảm nếp nhăn ở da cổ và mắt. Nếp nhăn ở cổ giảm rõ rệt chỉ sau 8 tuần.[6]

Retinol hỗ trợ làm giảm nếp nhăn

Se khít lỗ chân lông

Khi bị bít tắc bởi tế bào da chết hoặc dầu, lỗ chân lông sẽ trở nên to và dễ thấy hơn. Retinol dùng tại chỗ đẩy nhanh quá trình phân chia tế bào da, làm cho da dày hơn, qua đó giảm tình trạng lỗ chân lông bị bít tắc.[1]

Retinol hỗ trợ giảm tình trạng lỗ chân lông bị bít tắc

Làm mờ vết rạn da

Ban đầu, những vết rạn da sẽ có màu hồng, đỏ hoặc tím sau đó mờ dần có màu bạc hoặc trắng. Retinol có thể hỗ trợ làm mờ vết rạn da. Tuy nhiên, với những phụ nữ cho con bú cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.[1]

Retinol có thể hỗ trợ làm mờ vết rạn da

Hỗ trợ điều trị vảy nến

Bệnh vảy nến là tình trạng các tế bào da phát triển nhanh dẫn tới viêm và vảy ở da. Các tế bào mới tích tụ, tạo thành phát ban dày, có vảy màu hồng hoặc đỏ. Retinol có tác dụng làm chậm sự phát triển quá mức của tế bào da qua đó làm giảm tình trạng viêm.

Lưu ý, Retinol có thể gây kích ứng da nên Retinol thường được kết hợp với steroid tại chỗ.[1]

Retinol có tác dụng làm chậm sự phát triển quá mức của tế bào da qua đó hỗ trợ điều trị vảy nến

4Cách sử dụng retinol an toàn và hiệu quả

Lựa chọn nồng độ phù hợp

Nồng độ Retinol trong các sản phẩm chăm sóc da thường dao động từ 0,0015% đến 0,3%. Tuy nhiên, các sản phẩm hiện có rất đa dạng về nồng độ. Nồng độ và tần suất sử dụng Retinol sẽ phụ thuộc vào loại da và các vấn đề cụ thể.

Trước khi bắt đầu sử dụng Retinol, bạn nên đến thăm khám và nhận lời khuyên từ những người có chuyên môn.[6]

Bạn nên lựa chọn nồng độ retinol phù hợp, đặc biệt là khi mới bắt đầu

Dùng Retinol với tần suất hợp lý

Vì Retinol có thể gây kích ứng da nên ban đầu bạn cần thử trên da với tần suất thấp. Khi bắt đầu, bạn có thể sử dụng sản phẩm vài ngày 1 lần, sau đó tăng dần lên 1-2 lần/ngày. Ban đầu, da có thể đỏ, rát và châm chích nhưng sau một thời gian, cảm giác này có thể được cải thiện.[1]

Cần cân nhắc sử dụng Retinol với tần suất hợp lý

Thứ tự sử dụng Retinol trong chu trình chăm sóc da

Retinol được sử dụng bằng cách bôi ngoài da. Để sử dụng Retinol hiệu quả, bạn có thể tham khảo các bước sau:

• Bước 1: Rửa mặt bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ.
• Bước 2: Thoa một lớp toner để cân bằng pH trên da.
• Bước 3: Lấy một lượng Retinol bằng hạt đậu rồi thoa một lớp mỏng lên mặt.
• Bước 4: Thoa kem dưỡng ẩm.
• Bước 5: Thoa kem chống nắng - nếu là ban ngày.

Lưu ý, trong vài tuần đầu sau khi sử dụng Retinol có thể xuất hiện mụn.[6]

Tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng retinol

Retinol khi dùng liều cao ngay từ đầu hoặc sử dụng kéo dài có thể dẫn tới một số tác dụng phụ như:

• Dễ bị kích ứng xuất hiện mẩn đỏ, khô, đóng vảy và bong tróc.
• Sử dụng nồng độ quá cao hoặc thoa retinol với tần suất dày đặc khi da chưa kịp thích nghi sẽ gây kích ứng với các triệu chứng như ngứa, đóng vảy.
• Có thể nổi mụn khi sử dụng, dù khá hiếm gặp.
• Xuất hiện bệnh chàm, thay đổi màu da.
• Nhạy cảm với ánh sáng mặt trời.

Khi gặp các tác dụng phụ trên, bạn nên đến gặp bác sĩ để đánh giá cách dùng, liều dùng cũng như tần suất dùng phù hợp.[6]

Mẩn đỏ có thể xuất hiện sau khi sử dụng Retinol

5Lưu ý khi sử dụng Retinol

Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng

Một số Retinol không cần kê đơn vẫn có thể sử dụng. Tuy nhiên, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ về tần suất cũng như nồng độ trước khi sử dụng một sản phẩm nào đó.

Ngoài ra, nếu bạn không thấy nhận thấy sự cải thiện sau khi sử dụng các sản phẩm Retinol không kê đơn, bạn có thể đi khám để nhận được sự tư vấn của bác sĩ.

Lưu ý, nồng độ Retinol càng cao thì nguy cơ xuất hiện các tác dụng phụ càng lớn. Vì vậy, bạn cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ.[7]

Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng Retinol

Thử trên một vùng da nhỏ

Bất kỳ sản phẩm nào cũng có thể gây ra tác dụng phụ. Vì vậy, khi bắt đầu sử dụng Retinol, bạn nên dùng một lượng nhỏ bôi lên cổ tay và đánh giá trong vòng 24h, nếu trong giai đoạn này xuất hiện tình trạng ửng đỏ hoặc châm chích thì cần rửa sạch và ngừng sử dụng. Sau 24h, nếu không xuất hiện kích ứng thì bạn có thể sử dụng trong điều trị.[6]

Bạn nên bôi thử retinol lên vùng da nhỏ trước khi sử dụng

Sử dụng kết hợp với kem chống nắng

Khi sử dụng Retinol, da dễ bị cháy nắng hơn, cũng dễ dẫn tới các tổn thương da hơn. Vì vậy khi sử dụng Retinol, bạn nên sử dụng kem chống nắng SPF 30, mặc quần áo chống nắng, đội mũ để giảm thiểu tối đa tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.[1]

Không dùng Retinol trên vùng da tổn thương

Bạn cần tránh sử dụng các sản phẩm chứa Retinol nếu da của bạn bị cháy nắng, trầy xước hoặc có các kích ứng da khác. Do Retinol có thể khiến tổn thương da nặng hơn.[1]

Bạn không nên dùng Retinol trên vùng da tổn thương

Ai không nên dùng Retinol?

Một số đối tượng không nên sử dụng Retinol như:

• Người có da nhạy cảm: Do Retinol dễ gây xuất hiện các kích ứng da như khô ngứa da, bong tróc, mẩn đỏ.
• Người không sử dụng các biện pháp chống nắng: Retinol khiến da nhạy cảm với ánh nắng mặt trời. Vì vậy, cần phải chống nắng để hạn chế tổn thương da.
• Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú: Sử dụng retinol trong thời kỳ mang thai có thể gây ra nhiều tác động xấu đến phôi thai đang phát triển, thậm chí có thể gây dị tật thai nhi.[1]

Phụ nữ mang thai không nên sử dụng Retinol

Không kết hợp Retinol với hoạt chất nào?

Retinol có thể tương tác với các hoạt chất chăm sóc da khác và gây ra kích ứng da. Một số thành phần chăm sóc da phổ biến không nên dùng chung với Retinol như:

• Vitamin C.
• Benzoyl peroxid.
• Axit beta hydroxy (BHA) như axit salicylic và glycolic.
• Axit alpha hydroxy (AHA).

Trong trường hợp các hoạt chất này có trong các sản phẩm chăm sóc da khác nhau, bạn cần sử dụng vào những thời điểm khác nhau trong ngày. Bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu muốn kết hợp chúng với nhau.[6]

Không nên kết hợp Retinol với vitamin C

Retinol là một hoạt chất được sử dụng nhiều trong làm đẹp. Vì vậy, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ khi sử dụng để hạn chế những tác dụng phụ nhé!