Vảy nến là bệnh da liễu mạn tính có thể gặp trong đời sống hằng ngày với biểu hiện rất đa dạng. Hãy cùng tìm hiểu về bệnh vảy nến, cách nhận biết và những phương pháp điều trị trong bài viết sau đây nhé!
1Bệnh vảy nến là gì?
Vảy nến là một bệnh da mãn tính, không lây nhiễm, gây ra sự bong tróc da, tạo thành những mảng vảy dày đặc. Những mảng này có màu sắc thay đổi, từ hồng nhạt hoặc đỏ đến tím sẫm hoặc nâu, trong khi vảy có thể có màu xám, trắng hoặc bạc.
Vảy nến có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nhưng thường gặp ở khuỷu tay, đầu gối, da đầu và vùng lưng dưới.
Bệnh thường bắt đầu ở độ tuổi từ 20 đến 30 hoặc từ 50 đến 60, ảnh hưởng tương đương nam và nữ. Trong hầu hết các trường hợp, vảy nến chỉ gây ra những mảng nhỏ trên da. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể bị ngứa hoặc đau.[1]
Vẩy nến là viêm mạn tính gây tổn thương trên da
2Phân loại bệnh vảy nến
- Vảy nến mảng (Plaque psoriasis): hay gặp chiếm 80 - 90%. Các triệu chứng thường thấy là: khô da, tổn thương đỏ, vùng tổn thương tăng lên dạng vảy bạc có thể bong tróc. Vị trí hay gặp: khuỷu tay, đầu gối, da đầu.
- Vảy nến thể nghịch (Inverse psoriasis): còn gọi là vảy nến da tiết bã, xuất hiện ở các nếp gấp cơ thể. Loại vảy nến này có xu hướng ẩm ướt hơn so với các thể khác, gây cảm giác rất khó chịu nhưng không gây bong tróc.
- Vảy nến thể giọt (Guttate psoriasis): xuất hiện sau khi bị viêm họng do nhiễm liên cầu khuẩn, thường gặp ở trẻ em và tuổi dậy thì. Có hình dạng như những nốt vảy nhỏ, màu đỏ, hình giọt nước.
- Vảy nến mụn mủ (Pustular psoriasis): là thể nghiêm trọng của bệnh vảy nến, có các mụn mủ trên các mảng có thể làm chảy mủ và để lại các tổn thương màu đỏ...
- Vảy nến hồng cầu (Erythrodermic psoriasis): ảnh hưởng trên diện tích rộng (90% da), gây ra sự tổn thương gần như toàn cơ thể.
- Vảy nến giao thoa với viêm da tiết bã (Sebopsoriasis): hay xuất hiện trên mặt và da đầu, có dạng vết sưng và mảng có vảy màu vàng.
- Vảy nến móng tay(Nail psoriasis): chiếm khoảng 5%, có thể xuất hiện đầu tiên trước các thể khác. Ban đầu đốm màu vàng xuất hiện rải rác trên móng tay và chân. Sau đó thường có sự tách biệt lớp sừng móng ra khỏi đầu ngón và các móng thường giòn và phá vỡ dễ dàng.[2]
Vẩy nến mụn mủ là loại vẩy nến nguy hiểm
3Dấu hiệu của bệnh vẩy nến
Bệnh vảy nến là bệnh xuất hiện các mảng trên da, có các triệu chứng như:
- Da dày lên, xuất hiện các mảng.
- Da ở trên mảng đổi màu, thường ửng đỏ do viêm mạn tính.
- Mảng bám có vảy, bong tróc.
Dấu hiệu đầu tiên cảnh báo bệnh vẩy nến có thể là các vết sưng nhỏ, các vết sưng này phát triển và hình thành vảy trên đầu, nếu gãi có thể gây chảy máu.
Các triệu chứng kèm theo vảy nến ở da có thể là:
Xuất hiện các vùng đỏ da, dày sừng
4Nguyên nhân gây ra bệnh vảy nến
Rối loạn ở hệ thống miễn dịch
Hệ thống miễn dịch là cơ chế phòng thủ của cơ thể chống lại các bệnh tật và nhiễm trùng. Một trong những loại tế bào quan trọng của hệ thống miễn dịch là tế bào T.
Tế bào T thường di chuyển trong cơ thể để phát hiện và tiêu diệt các vi khuẩn xâm nhập. Nhưng ở người bị vảy nến, tế bào T bắt đầu tấn công nhầm vào các tế bào da khỏe mạnh.
Điều này khiến cho lớp da sâu nhất sản sinh các tế bào da mới nhanh hơn bình thường, kích hoạt hệ thống miễn dịch sản xuất thêm tế bào T.
Nguyên nhân gây ra sự rối loạn này của hệ thống miễn dịch vẫn chưa rõ ràng, nhưng có thể có sự ảnh hưởng của một số gen và các yếu tố môi trường.
Yếu tố di truyền
Di truyền là một yếu tố quan trọng trong bệnh vảy nến. Bệnh vảy nến thường có xu hướng di truyền trong gia đình, do đó bạn có thể có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu có người thân họ hàng bị bệnh.[4]
Bệnh vảy nến xảy ra do rối loạn ở hệ thống miễn dịch hoặc di truyền
5Ai có nguy cơ bị vảy nến
Theo thống kê, bệnh vảy nến ảnh hưởng đến khoảng 2 - 3% dân số trên toàn thế giới và có thể bắt đầu ở mọi lứa tuổi. Bệnh ảnh hưởng đến cả nam và nữ như nhau.[5]
Tuy nhiên, mức độ nghiêm trọng của bệnh vẩy nến có sự khác nhau ở mỗi người tùy theo vị trí địa lý, dân tộc, yếu tố môi trường và di truyền như:
- Người châu Âu, khu vực Bắc Âu mắc bệnh vảy nến phổ biến hơn người châu Á.
- Người mắc bệnh lý như viêm ruột (bệnh Crohn hoặc viêm đại tràng), béo phì, tim mạch và rối loạn chuyển hóa (tiểu đường) thường có xu hướng mắc bệnh vảy nến cao hơn.
- Người có hệ miễn dịch bất thường như mắc các bệnh tự miễn hay dùng thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ mắc bệnh vảy nến cao hơn.
- Tiền sử gia đình có người bị vảy nến.
Người châu Âu có nguy cơ mắc bệnh vảy nến phổ biến hơn
6Các tác nhân kích hoạt bệnh vẩy nến
Các tác nhân gây khởi phát bệnh vảy nến thường gặp bao gồm:
- Tổn thương da như trầy xước, vết cắt, bị côn trùng đốt hoặc bỏng nắng.
- Căng thẳng quá độ
- Sử dụng nhiều rượu bia.
- Một số loại thuốc như lithium, thuốc chống sốt rét, thuốc ức chế men chuyển (điều trị cao huyết áp).
- Viêm họng do liên cầu khuẩn có thể gây ra một dạng bệnh vảy nến gọi là vảy nến thể giọt.
- Thời tiết lạnh, khô.[4]
Sử dụng nhiều rượu bia là một trong những tác nhân khởi phát bệnh vảy nến
7Biến chứng của bệnh vảy nến
Vảy nến không chỉ có tác hại đến da mà còn gây ra các biến chứng liên quan đến khớp như viêm khớp gây đau và cứng các khớp. Ngoài ra, mắc vảy nến còn có nguy cơ cao mắc các bệnh khác như:
Vảy nến còn gây ra các biến chứng liên quan đến viêm khớp
8Cách chẩn đoán bệnh vảy nến
Các bác sĩ sẽ dựa vào đặc điểm da để xác định tình trạng da có phải bệnh vảy nến hay không. Ngoài ra, để củng cố chẩn đoán, các bác sĩ sẽ đưa ra những câu hỏi như:
- Tiền sử mắc các bệnh da hoặc các bệnh mạn tính khác trước đây.
- Gia đình có ai mắc bệnh vảy nến hay không.
- Triệu chứng trên da xuất hiện khi nào.
- Có điều trị tại nhà không?
Nếu các triệu chứng ở trên không đủ để chẩn đoán, bác sĩ sẽ yêu cầu sinh thiết da (lấy mảnh da, soi dưới kính hiển vi) để chẩn đoán chính xác.
Nếu có dấu hiệu của viêm khớp do vảy nến, các bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang các khớp liên quan đến đưa ra kết luận.
Sinh thiết da dùng để chẩn đoán xác định
9Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Khi có bất cứ tổn thương nào trên da như xuất hiện lớp da dày, lớp da dày chuyển đỏ không mất đi và các đặc điểm đi kèm như:
- Vùng da dày lan rộng khắp cơ thể.
- Các vết thương này gây khó chịu và đau đớn.
- Các lớp da này không mất đi, cũng không cải thiện với điều trị.
Dấu hiệu cần đi gặp bác sĩ
Nơi khám chữa bệnh vẩy nến
Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám và bệnh viện chuyên khoa Da liễu. Hoặc các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Da liễu TP.HCM, Bệnh viện Gia An 115, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM.
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Da liễu Trung Ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Quân đội 108.
Địa chỉ khám da liễu uy tín
10Các cách điều trị vảy nến
Vảy nến là tình trạng viêm ở da mạn tính nên không có phương pháp điều trị triệt để. Tuy nhiên, có thể sử dụng các biện pháp để giảm triệu chứng của bệnh này.
Phương pháp bôi thuốc thông thường
- Nhóm thuốc corticosteroid (Betamethasone, clobetasol): thường được sử dụng điều trị vảy nến, có tác dụng làm giảm viêm, ngứa và giảm tăng sinh tế bào da.
- Kem dưỡng ẩm: để làm ẩm, tránh khô da và hạn chế sự bong tróc da khi mắc bệnh vẩy nến.
- Thuốc làm chậm quá trình sản xuất tế bào da: các loại dầu gội chứa anthralin để điều trị vảy nến da dầu hiệu quả.
- Thuốc dẫn chất vitamin D3 (calcipotriol, calcitriol): thường được sử dụng trong điều trị vảy nến mảng hay vảy nến da đầu.
- Kem vitamin A hoặc retinoid: điều trị vảy nến nặng.
Corticoid hay được dùng để làm giảm triệu chứng
Các phương pháp khác
- Liệu pháp ánh sáng LED: sử dụng các bước sóng khác nhau tương ứng với các màu nhìn thấy được khác nhau, tác dụng vào các lớp tế bào da để giảm tình trạng viêm và làm chậm quá trình sinh sản tế bào da.
- Quang trị liệu với PUVA: cho da đã được dùng thuốc psoralens tác dụng với tia cực tím UAV để điều trị.
- Liệu pháp miễn dịch: dùng các thuốc miễn dịch để can thiệp vào quá trình tự miễn dịch của cơ thể khi mắc bệnh vảy nến.
- Methotrexate: dùng cho bệnh vảy nến nặng. Tuy nhiên, loại thuốc này sẽ có tác dụng phụ trên gan nên phải xét nghiệm chức năng gan 3 tháng/lần.
- Cyclosporine: dùng khi bệnh vảy nến nặng nhưng có thể gây tăng huyết áp và tổn thương thận.
11Biện pháp phòng ngừa
Không có cách phòng bệnh đặc hiệu cho bệnh vảy nến, các biện pháp phòng ngừa chỉ xoay quanh bệnh. Hạn chế nguy cơ mắc và tái phát bệnh bằng cách giữ tinh thần thoải mái, bảo vệ làn da, tránh tiếp xúc với những nguồn có thể gây bội nhiễm hoặc kích hoạt các phản ứng miễn dịch của cơ th. Vd: các tác nhân vi khuẩn, siêu vi hô hấp.
.
12Các câu hỏi liên quan về vảy nến
Vảy nến có lây không?
Bệnh vảy nến là một bệnh có nguồn gốc từ quá trình tăng tốc tái tạo tế bào ngoài da. Bệnh không liên quan không các tác nhận như virus, vi khuẩn,... nên không thể lây lan khi tiếp xúc với người bị bệnh.
Tuy nhiên, vảy nến dễ có khả năng phát triển dựa trên yếu tố di truyền, môi trường cũng như lối sống. Theo nghiên cứu năm 2015, con cái của cả bố và mẹ đều bị bệnh có 50% nguy cơ mắc bệnh vẩy nến và giảm xuống 16% nếu chỉ có một bố hoặc mẹ bị bệnh.[6]
Bệnh vảy nến không lây nhiễm nhưng có thể phát triển dựa trên yếu tố di truyền
Vảy nến có nguy hiểm không?
Đối với những người được chẩn đoán mắc bệnh vẩy nến phải đối diện nhiều nguy cơ mắc bệnh cao hơn như:
- Nhiễm trùng.
- Viêm khớp.
- Suy giảm sức khỏe tâm thần như tự ti, trầm cảm.
- Các bệnh tự miễn như bệnh celiac, bệnh xơ cứng.
- Ung thư da không hắc tố, ung thư biểu mô tế bào vảy.
- Đặc biệt, những người có HIV/AIDS bị vảy nến dễ xảy ra các tổn thương nghiêm trọng cho cơ thể.
Hơn nữa, bệnh vảy nến khi được điều trị với liệu pháp toàn thân khiến tăng nguy cơ mắc ung thư phổi và phế quản 52%, ung thư đường tiêu hóa trên 205%, ung thư gan đến 90% và ung thư tuyến tụy lên 46%.
Bệnh vảy nến dễ xảy ra các tổn thương nghiêm trọng cho cơ thể
Vảy nến có chữa được không?
Bệnh vẩy nến là một tình trạng mãn tính, không thể chữa hoàn toàn. Do đó, việc điều trị chỉ có thể hỗ trợ làm giảm các triệu chứng và khiến chất lượng cuộc sống của người bệnh được cải thiện hơn.
Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy rằng khi kiểm soát tốt hơn tình trạng viêm của bệnh vẩy nến, nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ, hội chứng chuyển hóa và các bệnh khác liên quan đến tình trạng viêm sẽ có xu hướng giảm xuống.[5]
Bệnh vẩy nến là một tình trạng mạn tính, không thể chữa khỏi hoàn toàn
Bị vảy nến kiêng ăn gì?
Không có loại thực phẩm nào được biết là gây ra bệnh vẩy nến. Tuy nhiên, một số loại thực phẩm và đồ uống nên tránh tiêu thụ vì có thể khiến bệnh nặng hơn như:
- Rượu bia.
- Sữa, các loại thực phẩm chế biến từ sữa.
- Carbohydrate tinh chế.
- Thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa và đường tinh chế.
- Thực ăn giàu gluten.
- Rau củ giàu solanine.
- Thịt đỏ.
- Các loại trái cây có múi như bưởi, cam, chanh.
Không nên tiêu thụ thịt đỏ để tránh khiến tình trạng bệnh vảy nến trở nên trầm trọng hơn
Vảy nến một bệnh mạn tính, tuy nhiên chúng ta hoàn toàn có thể giảm các triệu chứng cũng như các biến chứng của nó. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn các kiến thức về bệnh vảy nến. Nếu thấy bài viết hay và hữu ích, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
