Viêm màng bồ đào là tình trạng viêm gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến mắt. Bệnh có thể gây suy giảm thị lực nếu không được chữa trị kịp thời. Hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị và phòng ngừa viêm màng bồ đào hiệu quả nhé!
1Viêm màng bồ đào là gì?
Màng bồ đào là gì?
Màng bồ đào là lớp nằm giữa màng cứng (củng mạc) và võng mạc (lớp nhạy cảm với ánh sáng ở phía sau mắt). Màng bồ đào gồm 3 phần:
- Mống mắt (vòng màu của các mô quanh đồng tử, ở ngay phía sau giác mạc).
- Thể mi (điều tiết giúp mắt nhìn rõ những vật ở gần và tiết ra thủy dịch).
- Màng mạch hay hắc mạc (phần nối võng mạc với củng mạc).
Viêm màng bồ đào là gì?
Viêm màng bồ đào là một dạng viêm mắt thường gặp gây ảnh hưởng đến mống mắt, thể mi, màng mạch và nhiều bộ phận khác. Bệnh dễ tái phát, gây đau mắt và ảnh hưởng đến tầm nhìn.
Tuy hầu hết các trường hợp đều đáp ứng tốt sau khi điều trị, nhưng đôi khi viêm màng bồ đào có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm khác như tăng nhãn áp và đục thủy tinh thể.
Viêm màng bồ đào là một dạng viêm mắt có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hại
2Phân loại viêm màng bồ đào
Tuỳ thuộc vào vị trí và phần bị ảnh hưởng, viêm màng bồ đào sẽ được chia thành các loại khác nhau:
- Viêm màng bồ đào trước ảnh hưởng đến mống mắt. Tỉ lệ viêm màng bồ đào trước gấp khoảng bốn lần viêm màng bồ đào sau và giữa. Thường sẽ có triệu chứng là đau và đỏ mắt, có thể nhìn mờ tùy mức độ mống mắt bị viêm.
- Viêm màng bồ đào sau và giữa: Không giống với viêm màng bồ đào trước, viêm màng bồ đào sau và giữa thường gây ra cảm giác đau không rõ ràng, bệnh nhân có thể nhìn thấy dị vật, giảm thị lực, nếu kết hợp cả viêm màng bồ đào trước thì có thể kèm đỏ mắt.
- Viêm màng bồ đào lan tỏa ảnh hưởng đến tất cả các bộ phận của màng bồ đào, từ phía trước ra phía sau của mắt.
Các loại viêm màng bồ đào khác nhau sẽ ảnh hưởng lên các phần khác nhau của mắt
3Nguyên nhân gây viêm màng bồ đào
Đa số trường hợp viêm màng bồ đào không có nguyên nhân rõ ràng, nhưng thường sẽ liên quan đến sự rối loạn hệ thống miễn dịch hoặc do nhiễm trùng.
Các bệnh tự miễn
Viêm màng bồ đào thường xảy ra ở những người mắc bệnh tự miễn khi mà hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức, tấn công nhầm vào các mô khỏe mạnh. Các bệnh tự miễn được cho là có thể gây ra viêm màng bồ đào bao gồm:
Bệnh lupus ban đỏ hệ thống cũng có thể gây viêm màng bồ đào
Các bệnh lý nhiễm trùng
Đôi khi nguyên nhân cũng có thể là do nhiễm trùng hoặc tình trạng liên quan đến nhiễm trùng, chẳng hạn như:
- Viêm võng mạc do Cytomegalovirus (CMV): Bệnh thường không gây ra bất kỳ triệu chứng đáng chú ý nào, nhưng có thể gây viêm màng bồ đào đe dọa thị lực ở những người có hệ thống miễn dịch kém.
- Virus Varicella zoster: Virus gây bệnh thủy đậu và bệnh zona.
- Bệnh lao
- Giang mai
- Toxoplasmosis: bệnh nhiễm trùng do ký sinh trùng Toxoplasma gondii gây ra.
Chấn thương
Chấn thương hoặc phẫu thuật mắt là một trong những nguyên nhân gây viêm màng bồ đào. Các vết thương nhỏ ở mắt, chẳng hạn như dầu gội đầu hoặc bụi bay vào mắt, thường sẽ tự khỏi trong vòng 1 ngày. Tuy nhiên, bạn nên tìm sự trợ giúp y tế nếu bạn bị dính hóa chất mạnh hoặc có vật sắc nhọn đâm vào mắt.
Chấn thương mắt là một trong những nguyên nhân gây viêm màng bồ đào
Ung thư
Hiện nay, chưa có nhiều dẫn chứng về việc ung thư ảnh hưởng đến mắt và gây viêm màng bồ đào. Tuy nhiên, quá trình điều trị các loại ung thư bằng hóa xạ trị hay thuốc có thể là yếu tố gây viêm màng bồ đào.
Di truyền
Mặc dù viêm màng bồ đào không có tính di truyền, nhưng một gen được gọi là HLA-B27 có liên quan đến việc tăng nguy cơ bị viêm màng bồ đào trước.
Khoảng một nửa số người bị viêm màng bồ đào trước có gen HLA-B27. Gen này đã được tìm thấy ở những người mắc một số bệnh tự miễn nhất định, bao gồm viêm cột sống dính khớp và viêm loét đại tràng.
4Triệu chứng viêm màng bồ đào
Các dấu hiệu của viêm màng bồ đào sớm thường bắt đầu đột ngột. Các triệu chứng có thể bao gồm:
- Đỏ mắt, đau mắt.
- Hiện tượng “ruồi bay" (những đốm đen nhỏ hoặc những đường nguệch ngoạc trôi trong tầm nhìn của bạn).
- Rối loạn thị lực.
Một số triệu chứng khác hiếm khi gặp phải và ít đặc hiệu của viêm màng bồ đào là đau đầu hoặc sợ ánh sáng.
Người bệnh sẽ gặp hiện tượng “ruồi bay" khi bị viêm màng bồ đào
5Biến chứng nguy hiểm
Viêm màng bồ đào đôi khi có thể dẫn đến các vấn đề khác, đặc biệt là khi nó không được điều trị kịp thời và đúng cách.
- Phù hoàng điểm (phù điểm vàng): Tình trạng tụ dịch quanh hoàng điểm, biến chứng này có thể xuất hiện ở một số người bị viêm màng bồ đào trong thời gian dài hoặc viêm màng bồ đào sau.
- Đục thuỷ tinh thể (cườm khô): Sự thay đổi trong thủy tinh thể của mắt khiến nó trở nên kém trong suốt hơn, dẫn đến suy giảm thị lực. Thường gặp khi mức độ viêm hệ thống nặng hoặc quá trình điều trị bằng Corticoid chưa phù hợp.
- Tăng nhãn áp (cườm nước, glaucoma): Khi dây thần kinh thị giác của bạn bị tổn thương, nó có thể dẫn đến mất thị lực nếu không được phát hiện và điều trị sớm.
- Mất thị lực vĩnh viễn.
6Cách chẩn đoán viêm màng bồ đào
Khám lâm sàng
Bác sĩ nhãn khoa sẽ đánh giá các triệu chứng mà bạn gặp phải (đau mắt, đỏ mắt, hiện tượng "ruồi bay", sợ ánh sáng, giảm tầm nhìn,...) và hỏi về tiền sử sức khỏe của bạn. Ngoài ra, họ cũng sẽ kiểm tra thị lực của bạn qua sự phản ứng của đồng tử với ánh sáng.
Nếu bác sĩ nhãn khoa cho rằng một tình trạng bệnh khác mà bệnh nhân gặp phải có thể là nguyên nhân gây viêm màng bồ đào, người bệnh sẽ được giới thiệu đến một bác sĩ chuyên khoa khác để được khám sức khỏe tổng quát và làm xét nghiệm.
Kiểm tra sự co giãn của đồng tử dưới tác động của ánh sáng để chẩn đoán bệnh
Đo nhãn áp
Đo nhãn áp là kỹ thuật đo áp suất bên trong mắt của bạn (IOP). Phương pháp này được sử dụng để kiểm tra xem một người có bị tăng nhãn áp hay không. Lý do là, tăng nhãn áp có thể dẫn đến mù lòa do bị tổn thương các dây thần kinh thị giác.
Ngoài ra, bác sĩ có thể sẽ nhỏ thuốc tê cho mắt trước khi tiến hành đo nhãn áp.
Sinh hiển vi (Đèn khe)
Đây là phương pháp chính giúp đánh giá tình trạng viêm màng bồ đào. Đèn khe là một loại kính hiển vi phóng đại vào mắt của bệnh nhân, giúp xác định các tế bào viêm siêu nhỏ.
Soi đáy mắt
Quá trình soi đáy mắt rất đơn giản và không gây đau đớn. Bác sĩ sẽ sử dụng một ít thuốc nhỏ mắt để làm giãn (mở rộng) đồng tử, sau đó kiểm tra mắt để chẩn đoán viêm màng bồ đào và các vấn đề về mắt khác.
Các xét nghiệm khác để chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh
Bác sĩ cũng có thể yêu cầu bạn tiến hành một số xét nghiệm sau nhằm xác nhận chẩn đoán:
- Chụp ảnh màu bên trong mắt (võng mạc).
- Chụp cắt lớp quang học mắt (Optical Coherence Tomography).
- Chụp mạch huỳnh quang hoặc chụp mạch xanh indocyanine.
- Xét nghiệm dịch nước mắt.
- Xét nghiệm máu.
- Xét nghiệm hình ảnh, chụp X-quang, chụp CT hoặc MRI.
7Khi nào cần gặp bác sĩ
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Đến gặp các bác sĩ nhãn khoa ngay nếu bạn nghĩ rằng mình có các dấu hiệu của viêm màng bồ đào, nhất là khi đã từng bị viêm màng bồ đào hoặc đang mắc các bệnh lý tự miễn, nhiễm trùng,...
Ngoài ra, nếu bạn đang bị đau mắt nghiêm trọng không rõ nguyên nhân hoặc gặp các vấn đề về thị lực khác, hãy đến bệnh viện để được chẩn đoán và chữa trị kịp thời.
Đến gặp bác sĩ ngay nếu bạn cảm thấy đau mắt dữ dội
Nơi khám chữa viêm màng bồ đào
Nếu gặp các dấu hiệu nêu trên, bạn nên đến các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám chuyên khoa mắt hoặc các bệnh viện đa khoa tại địa phương.
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín và nổi tiếng dưới đây để được thăm khám và tư vấn điều trị.
- TP.HCM: Bệnh viện Mắt TP.HCM, Bệnh viện Mắt Sài Gòn, Trung tâm Mắt kỹ thuật cao - Bệnh viện 30-4,...
- Hà Nội: Bệnh viện Mắt Trung ương, Bệnh viện Mắt Kỹ thuật cao Hà Nội (Hitec), Bệnh viện Mắt Sài Gòn Hà Nội,...
8Cách chữa trị hiệu quả
Các thuốc chống viêm steroid
Các thuốc chống viêm corticoid có thể làm giảm tình trạng viêm trong mắt và làm dịu các triệu chứng viêm màng bồ đào. Bác sĩ nhãn khoa có thể kê toa corticoid theo một số đường dùng khác nhau như:
- Thuốc nhỏ mắt theo toa là phương pháp điều trị phổ biến nhất, thường được sử dụng cho viêm màng bồ đào ảnh hưởng đến phía trước mắt.
- Thuốc uống (viên nén, viên nang): Thường được sử dụng để điều trị viêm màng bồ đào ảnh hưởng đến phần giữa và sau của mắt.
- Thuốc tiêm: Nếu phần giữa hoặc sau mắt của bạn bị ảnh hưởng hoặc thuốc nhỏ mắt cortioid không có tác dụng, bạn có thể cần dùng dạng tiêm.
Corticoid có thể gây các tác dụng phụ toàn thân (dạng uống), đồng thời làm tăng nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể và bệnh tăng nhãn áp. Nếu bạn dùng corticoid để điều trị viêm màng bồ đào, điều quan trọng là phải khám mắt định kỳ để theo dõi các tác dụng không mong muốn này.
Thuốc nhỏ mắt theo toa chứa corticoid là phương pháp điều trị phổ biến nhất
Thuốc điều hoà miễn dịch
Bác sĩ có thể kê đơn thuốc ức chế miễn dịch nếu bệnh nhân không đáp ứng tốt với corticosteroid hoặc viêm màng bồ đào ảnh hưởng đến cả hai mắt. Thuốc điều hoà miễn dịch cũng có thể được sử dụng nếu bệnh nhân có nguy cơ suy giảm thị lực cao.
Thuốc điều trị nguyên nhân
Tuỳ vào nguyên nhân gây viêm màng bồ đào, bác sĩ sẽ kê các thuốc khác nhau để điều trị. Chẳng hạn như viêm màng bồ đào do nhiễm trùng, nhiễm khuẩn sẽ được điều trị bằng thuốc kháng sinh.
Cách giảm các triệu chứng
Các biện pháp sau đây có thể giúp làm giảm các triệu chứng của bạn:
- Đeo kính đen để tránh tác hại của ánh nắng và tia UV.
- Chườm khăn ấm lên mắt để làm dịu các triệu chứng.
9Biện pháp phòng ngừa
Những người mắc các bệnh tự miễn, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp hoặc lupus ban đỏ hệ thống, có thể ngăn ngừa nguy cơ mắc viêm màng bồ đào bằng cách tuân theo kế hoạch điều trị mà bác sĩ đề ra nhằm giữ cho tình trạng bệnh ở trạng thái ổn định.
Bệnh viêm màng bồ đào do nhiễm virus, vi khuẩn, ký sinh trùng và bụi bẩn có thể phòng ngừa bằng cách:
- Giữ vệ sinh sạch sẽ, ăn chín, uống sôi và nên giữ thói quen rửa tay trước khi ăn.
- Tăng cường sức đề kháng thông qua chế độ ăn uống, tập luyện thể dục thể thao.
- Không rửa mặt bằng nguồn nước ô nhiễm, bảo vệ mắt bằng kính khi tiếp xúc với môi trường nhiều khói bụi và tia cực tím.
Ngoài ra, bạn cũng cần:
- Tránh stress.
- Hạn chế uống rượu bia và hút thuốc lá.
- Khi có các dấu hiệu của bệnh, cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa mắt gần nhất để được khám và chữa trị kịp thời.
Rửa tay sạch và tránh chạm tay lên mắt giúp phòng ngừa viêm màng bồ đào
Bài viết trên đã thông tin cho bạn về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị, phòng ngừa viêm màng bồ đào hiệu quả. Hãy chia sẻ ngay cho người thân, bạn bè để nâng cao hiểu biết về căn bệnh này nhé!
