Rối loạn mỡ máu: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Rối loạn mỡ máu có thể dẫn đến nhiều vấn đề về sức khoẻ như bệnh nhồi máu cơ tim, bệnh xơ vữa động mạch, viêm tuỵ cấp,… Nếu không được điều trị và theo dõi thường xuyên có thể dẫn đến nhiều hậu quả nguy hiểm. Hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị rối loạn mỡ máu nhé!

1Rối loạn mỡ máu là gì?

Rối loạn mỡ máu tức sự thay đổi bất thường về một hay nhiều loại lipid máu, tăng hay giảm so với mức bình thường, dẫn đến hoặc gây ra nhiều vấn đề cho sức khoẻ.

Trong máu chúng ta có 3 loại lipid chính:

• Lipoprotein tỷ trọng cao (HDL) hay còn gọi là cholesterol “tốt" vì giúp loại bỏ LDL ra khỏi máu, bảo vệ mạch máu, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch.
• Lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) hay còn gọi là cholesterol “xấu", là tác nhân hình thành các mảng xơ vữa bám lên thành mạch máu, nếu tích tụ quá nhiều có thể gây ra tình trạng tắc mạch ở các cơ quan dẫn đến một số biến chứng cấp tính như: nhồi máu cơ tim cấp, nhồi máu não.
• Mức LDL và Triglyceride cao liên quan nhiều đến nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Trong khi mức cholesterol HDL thấp là tác nhân gây nên một số bệnh lý tim mạch. [1]

Rối loạn mỡ máu liên quan đến nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ

2Các dạng rối loạn mỡ máu thường gặp

Rối loạn mỡ máu được chia thành 2 loại sau:

Rối loạn mỡ máu nguyên phát do di truyền, bao gồm các bệnh sau:

• Tăng lipid máu có tính gia đình. Đây là nguyên nhân rối loạn mỡ máu do di truyền phổ biến nhất, lượng cholesterol LDL cao và triglycerid tăng cao hơn bình thường. Rối loạn này thường phát triển ở tuổi thiếu niên hoặc độ tuổi 20, gia tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch vành sớm hơn, cao hơn.
• Tăng cholesterol máu có tính gia đình và tăng cholesterol máu đa gen. Cả hai đều được đặc trưng bởi tổng lượng cholesterol tăng cao. Tổng lượng cholesterol được tính bằng cách tính tổng lượng LDL và HDL, cùng với một nửa lượng triglyceride. Tổng mức cholesterol dưới 200 mg/dL là tốt nhất.
• Tăng beta lipoprotein máu có tính gia đình. Lipoprotein B là một loại protein của LDL cholesterol.

Rối loạn mỡ máu thứ phát là một tình trạng mắc phải, tức rối loạn được hình thành do một bệnh lý khác, ví dụ như béo phì hoặc tiểu đường.

Mọi người thường nhầm lẫn, sử dụng thuật ngữ tăng lipid máu thay thế cho rối loạn mỡ máu. Nhưng điều đó không hoàn toàn chính xác.

Tăng lipid máu chỉ đề cập sự gia tăng mỡ máu trong khi rối loạn mỡ máu có thể đề cập đến mức độ cao hơn hoặc thấp hơn mức bình thường. [1]

3Triệu chứng rối loạn mỡ máu

Rối loạn mỡ máu không có triệu chứng rõ ràng, thường được phát hiện khi xét nghiệm máu định kỳ. Tuy nhiên, rối loạn mỡ máu có thể dẫn đến biến chứng tim mạch, lúc này sẽ xuất hiện triệu chứng.

Sự gia tăng LDL cholesterol dẫn đến tắc nghẽn động mạch vành làm xuất hiện các triệu chứng như đau ngực, khó thở, nhịp tim nhanh và tắc nghẽn động mạch ngoại biên với dấu hiệu cơn đau cách hồi ở chân (đau khi đi lại, giảm khi nghỉ ngơi). [1]

Đau chân là một dấu hiệu tắc nghẽn động mạch ngoại biên do gia tăng mỡ máu

4Biến chứng của rối loạn mỡ máu

Biến chứng đáng kể nhất của rối loạn mỡ máu là bệnh tim mạch, có thể kể đến một số bệnh sau:

• Đột tử do tim.
• Nhồi máu cơ tim cấp tính.
• Đột quỵ. [2]

Rối loạn mỡ máu có thể dẫn đến cơn nhồi máu cơ tim cấp

5 Cách chẩn đoán rối loạn mỡ máu

Thăm khám lâm sàng

Chẩn đoán dựa vào việc khai thác tiền sử, bệnh sử và thăm khám lâm sàng. Cung cấp thông tin cho bác sĩ rõ ràng và đầy đủ sẽ hỗ trợ chẩn đoán rối loạn mỡ máu.

Xét nghiệm

Định lượng LDL, HDL và Triglyceride máu. Cầnkiểm tra thường xuyên do lượng lipid máu không hằng định mà sẽ thay đổi theo chế độ dinh dưỡng, chế độ tập luyện và các bệnh lý đi kèm. [1]

Nên kiểm tra mỡ máu thường xuyên để tầm soát rối loạn mỡ máu

6Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Bệnh nhân rối loạn lipid máu nên liên hệ với bác sĩ nếu xuất hiện các triệu chứng liên quan đến tim hoặc tuần hoàn, bao gồm:

• Đau ngực hoặc tức ngực.
• Chóng mặt, buồn nôn.
• Nhịp tim nhanh.
• Sưng mắt cá chân và bàn chân.
• Khó thở.
• Đổ mồ hôi lạnh.
• Khó tiêu và ợ nóng. [3]

Nơi khám chữa rối loạn mỡ máu

Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến các cơ sở y tế gần nhất, các bện viện hay phòng khám chuyên khoa Nội. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại TP. HCM: Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Việt Đức.

7Phương pháp điều trị

Loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất để điều trị rối loạn lipid máu là Statin. Statin giúp giảm mức LDL bằng cách can thiệp vào việc sản xuất cholesterol ở gan. Cần kiểm tra chức năng gan trước khi bắt đầu điều trị bằng Statin.

Trong quá trình điều trị bằng Statin, cần chú ý đến các biểu hiện bất thường như đau cơ, cứng cơ. Nếu các triệu chứng này xuất hiện, cbạn cần trao đổi lại với bác sĩ điều trị của bạn.

Một số loại thuốc hỗ trợ giảm mỡ máu khác có thể sử dụng đồng thời hoặc thay thế Statin:

• Ezetimibe.
• Fibrate.
• Chất ức chế PCSK9. [1]

Statin giúp giảm mức LDL bằng cách can thiệp vào việc sản xuất cholesterol ở gan

8Biện pháp phòng ngừa rối loạn mỡ máu

Thay đổi lối sống có thể giúp bạn kiểm soát được mức cholesterol và triglyceride. Bước đầu tiên là thay đổi chế độ ăn uống: nên ăn ít chất béo bão hòa, đường tinh luyện và rượu, bổ sung thêm trái cây, rau quả, protein và ngũ cốc nguyên hạt vào chế độ ăn uống. Tránh sử dụng rượu bia, thuốc lá.

Tập thể dục hàng ngày và duy trì cân nặng khỏe mạnh cũng có thể giúp bạn cải thiện lượng cholesterol. [1]

Thay đổi lối sống giúp phòng ngừa rối loạn mỡ máu

Qua bài viết trên Nhà thuốc An Khang hi vọng sẽ cung cấp cho bạn thông tin về dấu hiệu, cách điều trị cũng như cách phòng ngừa bệnh rối loạn mỡ máu. Nếu thấy hữu ích hãy chia sẻ đến cho bạn bè và người thân nhé!