Cây điền thất: Tác dụng, cách dùng và bài thuốc trị bệnh

Cây điền thất là một dược liệu có tính bình, vị đắng. Củ của nó không chỉ được sử dụng trong y học cổ truyền và mà còn được ứng dụng trong y học hiện đại để điều trị ung thư tế bào gan (HCC). Cùng tìm hiểu về cây điền thất qua bài viết này nhé!

1Giới thiệu chung về cây điền thất

Cây điền thất là gì?

Cây điền thất là một loại dược liệu có tính bình, vị đắng thường được sử dụng trong y học cổ truyền. Loại cây này có các đặc điểm như [1]:

• Tên khoa học: Tacca plantaginea (Hance) Drenth.
• Tên gọi khác: Hồi đầu thảo, Cỏ vùi đầu, Củ điền thất, Vạn bố, Vùi đầu thảo, Vùi sầu, Bơ pỉa mển (tiếng của dân tộc Thái), Mần tảo láy (tiếng Tày).
• Cây điền thất có lá giống như lá nghệ, thân rễ thì phình to và dẻo, củ của cây điền thất có dạng hình trứng, tròn, bên trong ruột củ có màu vàng nâu, nếm có vị nhạt, mùi hăng như nghệ.
• Bộ phận dùng làm thuốc: củ.

Cây điền thất là một loại dược liệu có tính bình, vị đắng

Phân bố của cây điền thất

Cây điền thất phân bố chủ yếu ở các nước châu Á như Trung Quốc, Việt Nam, Malaysia, Indonesia, Ấn Độ, Myanmar và Lào. Loài cây này thường mọc hoang ở những khu vực rừng núi có độ ẩm cao, đặc biệt là ven các con suối hay trong rừng rậm.[2]

Ở Việt Nam, cây điền thất tập trung nhiều tại các tỉnh miền núi phía Bắc như Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Tuyên Quang, Bắc Kạn, Thái Nguyên và Lào Cai. Mặc dù có điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của loài cây này, việc khai thác vẫn chưa thực sự phổ biến.

Ở Việt Nam, cây điền thất tập trung nhiều tại các tỉnh miền núi phía Bắc

Thành phần hóa học của cây điền thất

Cây điền thất chứa nhiều hợp chất có giá trị dược liệu, trong đó nổi bật là saponin steroid có trong phần củ (thân rễ). Khi saponin steroid thủy phân, sẽ giải phóng diosgenin với hàm lượng dao động từ 1,12% đến 1,14%.

Saponin steroid có trong phần củ (thân rễ) là một dược liệu quan trong

2Các tác dụng của cây điền thất đối với sức khỏe

Theo Y học cổ truyền

Theo Y học cổ truyền, cây điền thất có nhiều công dụng quý trong điều trị và bồi bổ sức khỏe. Loài cây này giúp bổ máu, cải thiện tuần hoàn khí huyết, làm tan máu bầm, thông kinh mạch, tiêu thũng, giảm sưng viêm, nhuận tràng và kích thích tiêu hóa. Bên cạnh đó, điền thất còn được sử dụng để điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, lợi mật và hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả.

Củ điền thất được sử dụng nhiều trong Y học cổ truyền

Theo Y học hiện đại

Trong Y học hiện đại, cây điền thất đã được chứng minh có nhiều tác dụng tích cực, đặc biệt là trong lĩnh vực ung thư. Chiết xuất Taccaoside, Saponin từ củ điền thất được phát hiện có khả năng ức chế sự phát triển và chống tăng sinh các dòng tế bào ung thư biểu mô tế bào gan (HCC). Qua đó góp phần làm giảm nguy cơ tử vong do HCC.[3]

Ngoài ra, hợp chất Saponin cũng cho thấy hoạt tính chống ung thư mạnh mẽ đối với nhiều loại khối u khác nhau trong các nghiên cứu tiền lâm sàng.

Chiết xuất từ củ điền thất có thể giúp kìm hãm sự phát triển của HCC

3Cách sử dụng cây điền thất an toàn và hiệu quả

Cây điền thất có thể được sử dụng dưới nhiều dạng khác nhau để phát huy hiệu quả tốt nhất. Đối với đường uống, củ điền thất thường được dùng ở dạng bột hoặc viên hoàn với liều lượng 2-4g/ngày. Ngoài ra, người dùng cũng có thể sắc củ điền thất thành nước uống với liều từ 6-12g mỗi ngày hoặc ngâm rượu để sử dụng dần.

Khi dùng ngoài da để giảm đau, chống viêm hoặc hỗ trợ điều trị các vết thương ngoài da thì không cần giới hạn liều lượng.

Củ điền thất thường được dùng ở dạng bột

4Một số bài thuốc có sử dụng cây điền thất

Bài thuốc trị chứng cao huyết áp cho nữ giới

Dược liệu: hương phụ (củ gấu) 18g, điền thất 20g.

Cách sử dụng: tẩm củ gấu với muối, giám hoặc rượu, sau đó cho vào ấm cùng với điền thất, chế thêm 300ml nước. Vặn lửa nhỏ và đun cho đến khi nước sắc còn khoảng 200ml thì ngừng, chia thuốc làm 3 lần uống mỗi ngày. Sử dụng hàng ngày, đều đặn như vậy cho đến khi huyết áp ổn định.

Điền thất có thể trị chứng cao huyết áp cho nữ giới

Bài thuốc trị mụn nhọt, sưng tấy da do chấn thương

Dược liệu: cây và củ điền thất tươi.

Cách sử dụng: rửa sạch và cho tất cả dược liệu vào cối để giã nát, sau đó cho thêm một ít nước đun sôi để nguội hoặc giấm vào. Bọc hỗn hợp vào một miếng vải sạch rồi vắt kiệt lấy nước để uống, còn phần bã thì dùng để đắp trực tiếp lên vùng tổn thương để giảm viêm và đau.

Cây và củ điền thất tươi giã ra lấy nước và bã dùng trong trị mụn nhọt

Bài thuốc trị bế kinh đau bụng

Có thể điều trị bế kinh hay tắt kinh bằng các bài thuốc sau:

• Bài thuốc số 1: chuẩn bị 20g điền thất khô và tán thành bột mịn sau đó uống chung với 10ml rượu trắng.
• Bài thuốc số 2: chuẩn bị 1kg điền thất khô và tán thành bột mịn sau đó cho vào 3 lít rượu trắng khoảng 36-40 độ, bảo quản trong bình thủy tinh. Mỗi ngày gạn uống 2 lần, mỗi lần 20ml. Trước mỗi lần lấy rượu thuốc, nên lắc nhẹ bình để bột thuốc phân tán đều trong bình rượu.

Bài thuốc trị bế kinh đau bụng với củ điền thất giúp giảm đau hiệu quả

Bài thuốc trị máu xấu, kinh nguyệt không đều

Dược liệu: điền thất dạng khô.

Cách sử dụng: tán điền thất khô thành bột mịn và có thể đóng thành từ túi nhỏ chứa 10g bột. Sau bắt đầu hành kinh khoảng 2 tuần, mỗi ngày người bệnh pha lấy 10g bột với nước để uống, uống trong 10 ngày. Sau 2-3 đợt uống thuốc, chu kỳ kinh nguyệt sẽ ổn định, máu tốt, da dẻ trở nên hồng hào hơn.

Điền thất khô đem tán thành bột mịn có thể dùng để bổ máu

Bài thuốc trị bệnh viêm gan mãn tính

Dược liệu: điền thất khô.

Cách sử dụng: nghiền dược liệu khô thành bột mịn, mỗi ngày lấy uống 6-10g thuốc. Ngoài ra, trong quá trình điều trị người bệnh cần kiêng dùng giấm và rượu.

Điền thất khô có thể trị bệnh viêm gan mãn tính

Bài thuốc chữa táo bón

Dược liệu: điền thất khô.

Cách sử dụng: tán dược liệu thành bột mịn, chiêu 6-10g thuốc với nước ấm và uống trước bữa ăn 15-30 phút. Mỗi liệu trình kéo dài từ 5-10 ngày. Đối với người mắc bệnh dạ dày, trong quá trình điều trị cần kiêng dùng đồ cay nóng, giấm và rượu.

Chiêu 6-10g bột điền thất khô với nước ấm, dùng trước ăn giúp giảm táo bón

Bài thuốc chữa trầy xước và sưng tấy do té ngã

Dược liệu: củ điền thất tươi.

Cách sử dụng: rửa sạch củ điền thất tươi và giã nhỏ. Sau đó cho thêm ít nước, chắt lấy nước cốt để uống, phần bã thì đắp lên tổn thương sau đó băng lại. Mỗi ngày thay băng 1 lần.

Điền thất tươi đem nghiền rồi chắt lấy nước uống, phần bã đắp lên vết trầy

Bài thuốc hỗ trợ khắc phục viêm gan A cấp tính

Dược liệu: rễ điền thất 15g, lá móng 20g, chút chít 15g.

Cách sử dụng: cho tất cả dược liệu vào ấm và chế thêm 500ml nước, sắc hỗn hợp cho tới khi còn khoảng 200ml. Chia nước sắc ra làm 2 phần và uống trong ngày, uống đều đặn mỗi ngày trong khoảng 4 tuần.

Có thể hỗ trợ khắc phục viêm gan A cấp tính bằng bài thuốc có chứa điền thất

Bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh xơ gan

Dược liệu: củ điền thất 20g, trư linh 30g, đan sâm 15g, sơn tra 15g, trạch tả 15g, chỉ sát 10g, hồng bỉ 6g, cam thảo 3g và hồng hoa 3g.

Cách sử dụng: cho tất cả dược liệu vào ấm và chế thêm 600ml nước, sau đó đun sôi bằng lửa nhỏ, sắc cho đến khi hỗn hợp cô đọng và uống trong ngày. Uống đều đặn như vậy trong khoảng 7 ngày.

Uống bài thuốc có chứa điền thất giúp hỗ trợ điều trị xơ gan

5Lưu ý khi sử dụng cây điền thất

Mặc dù cây điền thất lành tính nhưng khi sử dụng, người bệnh cũng cần lưu ý những điểm sau đây:

• Sử dụng đúng liều lượng để đạt được hiệu quả tối ưu và giảm nguy cơ bị các tác dụng phụ như nôn mửa, tiêu chảy hoặc ớn lạnh.
• Phụ nữ đang mang thai không nên sử dụng điền thất để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
• Tác dụng của thảo dược thường diễn ra chậm, do đó cần kiên trì sử dụng và tránh bỏ liều để đạt được hiệu quả điều trị mong muốn.
• Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong quá trình sử dụng, bệnh nhân cần báo ngay cho bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
• Hiệu quả của cây điền thất có thể khác nhau tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người, vì vậy cần theo dõi chặt chẽ khi sử dụng.
• Trước khi sử dụng cây điền thất để điều trị bệnh, cần tham khảo ý kiến từ bác sĩ chuyên khoa hoặc thầy thuốc nhằm tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
  
  

Phụ nữ có thai không nên sử dụng điền thất

Cây thảo điền có thể sử dụng để điều trị bế kinh (tắt kinh) đau bụng, tăng huyết áp, mụn nhọt và nhiều bệnh lý khác. Bạn hãy chia sẻ bài viết này nếu thấy hữu ích nhé!