Cam thảo có tác dụng gì? Liều lượng, bài thuốc, lưu ý sử dụng cam thảo

Cam thảo từ lâu đã được biết đến là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền, với vô vàn công dụng tuyệt vời cho sức khỏe như giảm trào ngược dạ dày, ngăn ngừa ung thư, hỗ trợ điều trị tiểu đường,... Hãy cùng tìm hiểu về tác dụng của cam thảo qua bài viết này nhé!

1Cam thảo là gì?

Cam thảo (hay còn gọi là cam thảo bắc, sinh cam thảo, quốc lão) là một loại cây bụi mọc ở vùng khí hậu cận nhiệt đới. Cây được thu hoạch vào mùa thu sau 2-3 năm vun trồng. Cam thảo phân bố rộng rãi trên thế giới và được tìm thấy ở nhiều quốc gia. Tại Việt Nam, cam thảo được trồng phổ biến ở các tỉnh miền Bắc.

Cam thảo có tên khoa học Glycyrrhiza uralensis thuộc họ Đậu (Fabaceae), có vị ngọt thanh, tính bình. Bộ phận dùng làm thuốc của cây cam thảo là thân và rễ. Là nơi chứa hàm lượng cao các hoạt chất như glycyrrhizin, neo-liquiritin, isoliquiritigenin, liquiritin, isoliquiritin, licurazid, liquiritigenin.

Glycyrrhizin là một saponin triterpenoid được tìm thấy trong rễ cam thảo. Chất này là thành phần chính tạo nên vị ngọt đặc trưng của cam thảo. Hoạt chất này tập trung nhiều nhất ở rễ cam thảo, đặc biệt là phần vỏ rễ với hàm lượng lên đến 4%.

Cam thảo hay còn gọi là cam thảo bắc, sinh cam thảo, quốc lão

2Các tác dụng của cam thảo đối với sức khỏe

Giảm trào ngược dạ dày và chứng khó tiêu

Cam thảo có tính kháng viêm, giúp làm dịu niêm mạc dạ dày, giảm các triệu chứng khó chịu như ợ nóng, ợ chua, đầy hơi, khó tiêu. Đồng thời, cam thảo còn thanh lọc gan, tăng cường chức năng gan và mật, hỗ trợ tiêu hóa chất béo, giảm nguy cơ mắc các bệnh về gan mật.[1]

Glycyrrhizin kích thích tái tạo niêm mạc dạ dày giúp đẩy nhanh quá trình liền sẹo, hỗ trợ điều trị hiệu quả các trường hợp loét dạ dày, tá tràng. Bên cạnh đó, còn kích thích tiết dịch tiêu hóa, tăng cường hoạt động của hệ tiêu hóa, giúp cải thiện tình trạng đầy bụng, khó tiêu, táo bón.

Cam thảo làm giảm trào ngược dạ dày và chứng khó tiêu

Ngăn ngừa ung thư

Các hoạt chất như glycyrrhizin, licochalcone A và glabridin có khả năng ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư. Đồng thời kích thích hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại bệnh tật.[2]

Một nghiên cứu trên động vật cho thấy, cam thảo có thể mang lại hiệu quả trong việc phòng ngừa và điều trị các loại ung thư nguy hiểm như ung thư vú, ung thư đại tràng.

Cam thảo hỗ trợ phòng ngừa ung thư vú

Giảm tình trạng viêm đường hô hấp trên

Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, glycyrrhizin từ rễ cam thảo có khả năng làm giảm tình trạng hen suyễn do đặc tính chống viêm. Đồng thời, nó còn giúp giảm tình trạng viêm sưng, co thắt cơ trơn đường hô hấp trên bao gồm họng, thanh quản và phế quản. Do đó, góp phần cải thiện các triệu chứng như ho khan, đau rát họng, khàn tiếng.[2]

Ngoài ra, cam thảo còn có tác dụng làm loãng đờm, giúp loại bỏ đờm ra khỏi đường hô hấp, giảm tắc nghẽn và thông thoáng khí quản. Nhờ vậy, cam thảo giúp người bệnh thở dễ hơn, giảm ho và cải thiện tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp.

Cam thảo giảm tình trạng viêm đường hô hấp trên

Cải thiện sức khỏe làn da

Cam thảo chứa các hoạt chất flavonoid, coumarin, glabridin có khả năng ức chế sản sinh melanin, làm mờ các vết nám, tàn nhang, đốm nâu hiệu quả và khả năng cấp ẩm, dưỡng da mềm mịn, thúc đẩy quá trình tái tạo da, giúp làn da sáng mịn rạng rỡ.[3]

Nhờ đặc tính chống viêm, kháng khuẩn, cam thảo giúp làm dịu da, giảm kích ứng, hỗ trợ điều trị các vấn đề về da liễu như mụn nhọt, chàm, vẩy nến,... Đồng thời phục hồi các tổn thương do mụn, vết thương, vết côn trùng cắn,...

Cam thảo thúc đẩy quá trình tái tạo da, giúp làn da sáng mịn rạng rỡ

Chống sâu răng

Glycyrrhizin trong cam thảo sở hữu khả năng ức chế mạnh mẽ sự phát triển của các vi khuẩn gây hại như Streptococcus mutans và Lactobacillus acidophilus - là nguyên nhân chính dẫn đến sâu răng.[3]

Bên cạnh đó, cam thảo còn đóng vai trò như lá chắn bảo vệ men răng khỏi tác hại của axit. Nhờ khả năng làm giảm nồng độ axit trong nước bọt, giúp trung hòa môi trường axit - điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi và phá hủy men răng.

Cam thảo hỗ trợ chống sâu răng

Hỗ trợ bệnh nhân tiểu đường

Hoạt chất glabridin ngăn cản sự phân giải tinh bột trong ruột, làm giảm lượng đường hấp thu vào máu. Cam thảo còn có tác dụng kích thích tuyến tụy sản sinh insulin, kiểm soát đường huyết hiệu quả, giúp cải thiện các biến chứng nguy hiểm như viêm thần kinh, xơ vữa động mạch.[3]

Cam thảo làm giảm lượng đường hấp thu vào máu

Giảm các triệu chứng mãn kinh

Các hợp chất glycyrrhizin, liquiritigenin có tác dụng tương tự như estrogen, giúp bù đắp sự thiếu hụt estrogen, từ đó hỗ trợ giảm thiểu các triệu chứng khó chịu do mãn kinh gây ra.[2]

Nghiên cứu được thực hiện trên 90 phụ nữ mãn kinh, sử dụng 330mg rễ cam thảo mỗi ngày. Kết quả cho thấy, cam thảo giúp cải thiện đáng kể trong việc giảm tần suất và mức độ bốc hỏa, cải thiện tình trạng đổ mồ hôi đêm.

Cam thảo giúp giảm các triệu chứng mãn kinh

Thúc đẩy giảm cân

Cam thảo chứa hợp chất glycyrrhizin có tác dụng kích thích tuyến giáp, thúc đẩy quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Do đó, lượng calo được đốt cháy nhiều hơn, góp phần giảm lượng mỡ thừa tích tụ. Đồng thời, còn có tác dụng ức chế cảm giác thèm ăn, giúp kiểm soát lượng calo nạp vào cơ thể.[2]

Cam thảo ức chế cảm giác thèm ăn, giúp kiểm soát lượng calo nạp vào cơ thể

Hỗ trợ điều trị viêm gan C

Nghiên cứu khoa học đã chứng minh Glycyrrhizin có hoạt tính kháng khuẩn mạnh, ức chế quá trình sao chép của virus viêm gan C (HCV). Do cơ chế tác động trực tiếp đến HCV, ngăn chặn quá trình xâm nhập và lây lan của virus trong tế bào gan.[3]

Glycyrrhizin có hoạt tính kháng khuẩn mạnh, ức chế quá trình sao chép của virus viêm gan C

3Các tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng cam thảo

Nếu sử dụng cam thảo quá liều hoặc quá lâu có thể dẫn đến một số tác dụng phụ nguy hiểm. Dưới đây là các tác dụng phụ có thể gặp:[3]

• Tăng huyết áp: glycyrrhizin có thể làm tăng lượng cortisol, gây tăng huyết áp và nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
• Hạ kali máu: cam thảo làm giảm lượng kali trong máu gây mệt mỏi, yếu ớt, co giật, nhịp tim bất thường và suy tim.
• Rối loạn nội tiết tố: cam thảo chứa glycyrrhizin và liquiritigenin có tác dụng tương tự estrogen, nếu dùng quá nhiều sẽ gây rối loạn hormone, giảm ham muốn.
• Tương tác thuốc: có thể tương tác với một số loại thuốc, làm tăng hoặc giảm hiệu quả của chúng như thuốc chống đông máu (warfarin), thuốc hạ huyết áp (captopril), thuốc tránh thai, thuốc lợi tiểu,...

Nếu sử dụng cam thảo quá liều có thể gây tăng huyết áp

4Có nên sử dụng cam thảo thường xuyên không?

Câu trả lời là không. Mặc dù cam thảo có nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng sử dụng thường xuyên có thể dẫn đến một số tác dụng phụ nguy hiểm như tăng huyết áp, hạ kali máu, rối loạn nội tiết tố,... Do đó, việc sử dụng cam thảo cần được thực hiện một cách khoa học và thông minh để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Chỉ nên dùng khi cần thiết và theo sự chỉ dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ.

Sử dụng cam thảo thường xuyên có thể dẫn đến một số tác dụng phụ nguy hiểm

5Liều lượng sử dụng cam thảo

Liều lượng khuyến cáo sử dùng cho người trưởng thành là 100 - 990mg mỗi ngày, cần được tuân thủ chặt chẽ để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Một số khuyến cáo chung về liều dùng cam thảo là:[3]

• Mục đích sử dụng: Liều lượng cam thảo sẽ khác nhau tùy theo mục đích sử dụng. Ví dụ, pha trà cần ít cam thảo hơn so với sắc thuốc hoặc sử dụng dạng bột.
• Độ tuổi: Trẻ em có sức khỏe yếu hơn người lớn nên cần sử dụng liều lượng cam thảo thấp hơn.
• Tình trạng sức khỏe: Một số người có bệnh lý nền như tim, thận, hạ kali máu cần thận trọng khi sử dụng cam thảo và nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
• Độ nhạy cảm: Mỗi người có cơ địa khác nhau, do đó cần điều chỉnh liều lượng cam thảo phù hợp để tránh tác dụng phụ.

Liều lượng cam thảo sẽ khác nhau tùy theo mục đích sử dụng

6Các bài thuốc sử dụng cam thảo

Bài thuốc chữa viêm họng:

• Nguyên liệu: cam thảo 3g, huyền sâm 9g, chi tử 6g, hoàng cầm 6g, kinh giới 6g, cát cánh 6g, cát căn 9g, sinh địa 9g
• Cách thực hiện: rửa sạch, sắc tất cả các vị thuốc với nước, đun sôi sau đó hạ lửa nhỏ và đun thêm. Lọc lấy nước thuốc.
• Cách dùng: uống nước thuốc trong ngày.

Bài thuốc thanh nhiệt, khàn tiếng:

• Nguyên liệu: cam thảo 3g, lá sen 3g.
• Cách thực hiện: rửa sạch, hãm nước sôi.
• Cách dùng: uống thay nước trà.

Bài thuốc chữa rửa vết nứt nẻ da, khô da, phát ban:

• Nguyên liệu: cam thảo 30g.
• Cách thực hiện: rửa sạch, sắc tất cả các vị thuốc với nước, đun sôi sau đó hạ lửa nhỏ và đun thêm. Lọc lấy nước thuốc.
• Cách dùng: rửa nước thuốc lên vết thương, ngày 3 - 5 lần.

Bài thuốc chữa viêm giác mạc:

• Nguyên liệu: cam thảo 10g, xuyên tiêu 10g, hạnh nhân 10g.
• Cách thực hiện: rửa sạch, sắc tất cả các vị thuốc với nước, đun sôi sau đó hạ lửa nhỏ và đun thêm. Lọc lấy nước thuốc.
• Cách dùng: rửa mắt bằng nước thuốc, ngày 3 lần.

Bài thuốc chữa viêm dạ dày:

• Nguyên liệu: cam thảo 30g.
• Cách thực hiện: rửa sạch, hãm nước sôi.
• Cách dùng: uống nước thuốc nhiều lần trong ngày.

Bài thuốc giảm béo:

• Nguyên liệu: cam thảo 3g, hoàng kỳ 15g, tiêu sơn tra 15g, đại hoàng tươi 2g, lá sen 10g.
• Cách thực hiện: rửa sạch, sắc tất cả các vị thuốc với nước, đun sôi sau đó hạ lửa nhỏ và đun thêm. Lọc lấy nước thuốc.
• Cách dùng: uống nước thuốc thay trà.

Các bài thuốc cam thảo hỗ trợ chữa trị bệnh

7Những ai không nên sử dụng cam thảo?

Thời kỳ cho con bú

Hoạt chất glycyrrhizin trong cam thảo có thể gây ức chế hoạt động của prolactin - hormone kích thích sản sinh sữa mẹ. Điều này có thể dẫn đến tình trạng giảm lượng sữa mẹ, ảnh hưởng đến nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ sơ sinh.

Cam thảo có thể làm giảm lượng sữa mẹ

Bệnh tim hoặc bệnh thận

Cam thảo có chứa glycyrrhizin là một chất có thể làm tăng huyết áp. Đặc biệt nguy hiểm cho người bệnh tim cao huyết áp, vì có thể dẫn đến các biến chứng tim mạch nghiêm trọng như suy tim, đột quỵ.

Glycyrrhizin cũng có thể gây giữ nước trong cơ thể dẫn đến phù nề, tăng cân và các vấn đề về tim mạch. Đối với người bệnh thận, việc giữ nước quá mức có thể gây áp lực lên thận, làm nặng thêm tình trạng bệnh.

Cam thảo có chứa glycyrrhizin gây nguy hiểm cho người bệnh tim cao huyết áp

Người nhạy cảm với nội tiết tố

Cam thảo có chứa hợp chất glycyrrhizin có tác dụng tương tự estrogen, do đó người nhạy cảm với nội tiết tố cần thận trọng khi sử dụng. Những người này có thể gặp các tác dụng phụ như rối loạn kinh nguyệt, tăng cân, buồn nôn, đau đầu,...

Người bị hạ kali máu

Cam thảo có thể làm giảm lượng kali trong máu, do đó người bị hạ kali máu nên tránh sử dụng. Glycyrrhizin trong cam thảo có thể gây bài tiết kali qua nước tiểu dẫn đến hạ kali máu gây ra các triệu chứng như yếu cơ, mệt mỏi, tim đập nhanh, chuột rút,...

Cam thảo có thể làm giảm kali trong máu

Người có vấn đề tình dục

Cam thảo chứa glycyrrhizin có cấu trúc tương tự estrogen. Estrogen là hormone đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh sản, có thể ảnh hưởng đến sản xuất testosterone. Do đó, việc sử dụng cam thảo có thể gây mất cân bằng hormone, ảnh hưởng đến ham muốn và khả năng tình dục ở cả nam và nữ.

Dùng cam thảo có thể gây giảm ham muốn tình dục

Người chuẩn bị phẫu thuật

Glycyrrhizin làm giảm khả năng gây mê của các loại thuốc thông thường, khiến bệnh nhân không được gây mê hoàn toàn, dẫn đến tỉnh táo trong quá trình phẫu thuật.

Đồng thời, glycyrrhizin có thể tương tác với các loại thuốc khác trong quá trình phẫu thuật, làm tăng nguy cơ biến chứng như rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, hạ kali máu,...

Glycyrrhizin làm giảm khả năng gây mê của các loại thuốc mê

8Lưu ý khi sử dụng cam thảo

Cam thảo cần được sử dụng một cách cẩn thận để tránh những tác dụng phụ không mong muốn. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi sử dụng cam thảo:

• Lựa chọn mua cam thảo tại các cơ sở uy tín, đảm bảo nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Nên ưu tiên sử dụng cam thảo nguyên chất, có hình dạng và màu sắc tự nhiên, không bị mốc, ẩm ướt hay có mùi lạ.
• Liều lượng và cách sử dụng cam thảo phù hợp sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi tác, giới tính, tình trạng sức khỏe và mục đích sử dụng.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng cam thảo là vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Lựa chọn mua cam thảo tại các cơ sở uy tín, đảm bảo nguồn gốc xuất xứ

Bài viết trên cung cấp cho bạn những kiến thức thú vị về cam thảo và các công dụng của cam thảo mang đến cho sức khỏe. Hãy chia sẻ thông tin hữu ích này đến mọi người xung quanh bạn nhé!