Chuột rút: Nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa chuột rút

Chuột rút là tình trạng hay gặp trong đời sống, đặc biệt thường xuất hiện khi duy trì một tư thế trong thời gian dài. Vậy nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa dấu hiệu này thế nào, cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

1Chuột rút là gì?

Chuột rút là tình trạng đột ngột xuất hiện co thắt cơ hoặc một nhóm cơ. Triệu chứng này thường diễn ra trong thời gian ngắn và gây ra cảm giác đau.

Chuột rút thường gặp ở người trưởng thành sau khi hoạt động thể lực hoặc vào ban đêm kể cả trong giấc ngủ.

Các dấu hiệu có thể nhầm lẫn với chuột rút là:

• Rối loạn trương lực cơ: gây co thắt cơ nhưng thời gian diễn ra kéo dài và thường xuyên tái phát hơn.
• Cơn tetany: gây co thắt cơ thành các cơn nhỏ, xảy ra liên tiếp nhau.
• Thiếu máu cục bộ cơ: do mạch máu bị xơ vữa dẫn đến máu cung cấp cho cơ ở chân không đủ gây nên tình trạng đau, nhức, đặc biệt các triệu chứng này tăng lên khi di chuyển.[1]

Chuột rút là tình trạng các nhóm cơ co đột ngột

2Nguyên nhân và các bệnh lý liên quan

Nguyên nhân của chuột rút thường không rõ ràng nhưng có một số yếu tố làm tăng nguy cơ và mức độ nặng của chuột rút như:

• Cơ vùng bắp chân bị bó chặt: do các cơ bị co cứng, các cơ bị phù không thể hoạt động linh hoạt gây nên chuột rút.
• Vận động quá sức: khi hoạt động quá mức dẫn đến oxy theo máu không đủ để cung cấp cho các hoạt động làm tăng axit lactic khiến đường liên kết giữa thần kinh và cơ suy yếu gây nên các cơ co bóp đột ngột.
• Mất nước: mất nước dẫn tới khối lượng tuần hoàn suy giảm, máu đến cơ chậm gây nên thiếu oxy làm cho các cơ không thể đủ sức thực hiện chức năng.
• Mất cân bằng điện giải: khi quá ít các vi chất như kali, canxi, magie có thể làm cho bản vận động của cơ không điều hòa kịp với chế độ hoạt động gây ra chuột rút.
• Tuần hoàn máu kém: máu cung cấp không đủ gây nên tình trạng thiếu oxy cung cấp cho các cơ.
• Rối loạn thần kinh hoặc rối loạn chuyển hóa: khi dẫn truyền thần kinh cơ chậm sẽ dẫn tới tình trạng cơ co cứng gây ra chuột rút.
• Loại bỏ một lượng lớn dịch trong quá trình lọc máu ở bệnh nhân mắc bệnh thận giai đoạn cuối: khiến thể tích tuần hoàn giảm, máu không đủ để đến vùng cơ bắp.
• Thuốc: một số thuốc gây ra giảm kali, magie như thuốc tăng huyết áp, thuốc lợi tiểu, thuốc tránh thai có thể gây ra chuột rút.

Ngoài ra, có một số độc chất làm ảnh hưởng đến thần kinh cơ gây nên tình trạng chuột rút.[2]

3Dấu hiệu

Chuột rút có thể được mô tả bằng nhiều dấu hiệu khác nhau như:

• Cảm giác căng tức vùng cơ.
• Có cảm giác co giật dưới da và xuất hiện tình trạng cứng khi chạm vào.
• Có thể xuất hiện tình trạng đau dữ dội vùng cơ.[3]

Khi gặp tình trạng chuột rút có thể đau nhức vùng cơ

4Cách chẩn đoán

Lâm sàng

Bác sĩ khai thác các dấu hiệu liên quan đến chuột rút bao gồm hoàn cảnh xảy ra, mức độ đau, thời gian kéo dài và tiến hành thăm khám cảm giác, độ mạnh, yếu của cơ, phản xạ gân xương, phù.

Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ khai thác tiền sử của các đợt chuột rút trước đó, các bệnh lý nền đang mắc và các thuốc người bệnh đang dùng để chẩn đoán chính xác nhất tình trạng chuột rút là do nguyên nhân nào.

Bác sĩ tiến hành thăm khám và đánh giá mức độ mạnh yếu của cơ

Các xét nghiệm

Sau khi khám lâm sàng, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm để chẩn đoán nguyên nhân như:

• Xét nghiệm glucose trong máu, xét nghiệm chức năng thận, nồng độ kali và magiê trong trường hợp chuột rút thường xuyên xảy ra không phải do hoạt động trong thời gian dài.
• Điện cơ (EMG) nếu bác sĩ nghĩ đến nguyên nhân do yếu cơ.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) sọ não hoặc tủy sống nếu nghĩ tới nguyên nhân do bệnh lý thần kinh.

5Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Chuột rút là triệu chứng hay gặp và có thể tự hết. Tuy nhiên, khi gặp các dấu hiệu sau, người bệnh nên đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị:

• Chuột rút diễn ra thường xuyên, gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
• Xuất hiện sưng phù, tăng kích thước vùng chân hoặc thay đổi màu sắc da ở chân.
• Chuột rút kèm theo yếu cơ hoặc nhóm cơ.

Nơi khám chữa khi bị chuột rút

Khi gặp các vấn đề liên quan đến chuột rút nên đến các cơ sở chuyên khoa Cơ xương khớp để được thăm khám và điều trị. Tham khảo một số bệnh viện đa khoa uy tín như:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Gia An 115, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM...
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Lão khoa Trung Ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Thanh Nhàn...

6Xử lý khi bị chuột rút

Khi bị chuột rút bạn nên thực hiện các bước sau để làm giảm tình trạng khó chịu.

• Bước 1: Kéo căng vùng chuột rút.
• Bước 2: Xoa bóp xung quanh vùng tổn thương nhằm giúp cơ được nghỉ ngơi.
• Bước 3: Vận động vùng cơ chuột rút.
• Bước 4: Chườm ấm xung quanh vùng da tổn thương. Nên dùng túi chườm hoặc khăn ẩm để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Bước 5: Nếu không giảm chuột rút có thể dùng thuốc giảm đau nhiều paracetamol hoặc ibuprofen.

Một số cách xử lý chuột rút thường dùng

7Phòng ngừa chuột rút

Để giảm tình trạng chuột rút, tránh gây những ảnh hưởng xấu đến sinh hoạt, bạn có thể thực hiện các gợi ý sau:

• Không tập thể dục ngay sau ăn.
• Thực hiện các bài khởi động hoặc làm nóng cơ thể trước khi hoạt động thể lực hoặc trước khi đi ngủ.
• Uống nhiều nước, đặc biệt là nước có chứa thêm kali sau khi hoạt động thể lực.
• Hạn chế dùng chất kích kích như rượu, trà, coffee để tránh mất nước.
• Theo dõi tác dụng phụ của thuốc huyết áp, thuốc lợi tiểu, thuốc tránh thai và báo cho bác sĩ biết tình hình của bạn khi gặp các tác dụng phụ vì sử dụng thuốc.

Khi hoạt động thể lực nên khởi động kỹ càng

Hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn các kiến thức về chuột rút, đặc biệt là cách để giảm nhanh tình trạng này. Nếu thấy bài viết hay, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!