Cơ thể chúng ta có đến 70% là nước, lượng nước này sẽ mất thông qua các hoạt động, hơi thở, mồ hôi, nước tiểu và sẽ được bù lại bằng thức ăn, nước uống chúng ta nạp vào. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân mất nước và các cách bù nước hiệu quả qua bài viết dưới đây nhé!
1Mất nước là gì?
Mất nước là tình trạng lượng nước mất đi nhiều hơn lượng nước được cung cấp cho cơ thể và không được bù lại đầy đủ.
Mất nước khiến các hoạt động sống trong cơ thể không thể diễn ra bình thường và biểu hiện bằng các triệu chứng từ nhẹ tới nặng, thậm chí có thể tử vong nếu không được bù nước kịp thời.
Khi lượng nước mất đi nhiều hơn lượng nước được cung cấp và không được bù đủ sẽ dẫn đến mất nước
2Nguyên nhân gây mất nước
Việc cung cấp không đủ nước cho cơ thể và bị mất nước quá nhiều là hai nguyên nhân chính gây nên mất nước.
Do cung cấp không đủ nước cho cơ thể
Đây là nguyên nhân thường gặp nhất trong cuộc sống hằng ngày. Do thói quen ít uống nước, không quan tâm đến lượng nước cần uống trong ngày, mải mê làm việc hoặc không muốn uống nước do nhiệt miệng, đau họng, đau dạ dày, nôn nhiều hay rối loạn tri giác ở trẻ em và người lớn.
Do cơ thể bị mất nước quá nhiều
- Tiêu chảy hoặc nôn ói: tiêu chảy là nguyên nhân dễ khiến cơ thể mất nhiều nước và điện giải trong thời gian ngắn. Cần lưu ý ở 2 đối tượng chính là người già và trẻ em vì có thể dẫn đến tử vong.
- Sốt: nhiệt độ càng cao khiến cơ thể càng nhanh mất nước.
- Đổ mồ hôi quá mức: do vận động thể lực nhiều mà không bổ sung điện giải, đặc biệt khi hoạt động dưới thời tiết nóng càng làm cơ thể nhanh mất nước.
- Tiểu nhiều: tiểu nhiều lần trong ngày, lượng nước tiểu nhiều có thể là biểu hiện của một bệnh lý nào đó như đái tháo đường, đái tháo nhạt hoặc do một số thuốc đang dùng như thuốc lợi tiểu, một số thuốc hạ huyết áp, thuốc chống loạn thần cũng khiến cơ thể bị mất nước.
- Bỏng: nếu vết bỏng có diện tích lớn, mạch máu tổn thương nhiều sẽ gây thoát dịch ra ngoài dưới hình thức phù ở vùng bỏng làm giảm thể tích tuần hoàn dẫn đến mất nước.
Nguyên nhân gây mất nước là do lượng nước mất đi nhiều và cung cấp không đủ lượng nước cơ thể cần
3Dấu hiệu
Khát nước là phản ứng đầu tiên nếu cơ thể thiếu nước, bạn có thể nhận thấy nước tiểu trở nên sậm màu. Dấu hiệu mất nước có thể khác nhau ở trẻ em và người lớn.[1]
Dấu hiệu mất nước ở trẻ em bao gồm:
- Trẻ uống nước háo hức bất thường.
- Khô miệng và khô lưỡi.
- Khóc không có nước mắt.
- Trẻ không làm ướt tã hoặc không đi tiểu trong tám giờ.
- Mắt trũng sâu, má trũng, xuất hiện điểm trũng mềm trên đầu của trẻ.
- Da khô, nhăn nheo .
- Thở sâu, nhanh.
Dấu hiệu mất nước ở người lớn bao gồm:
Dấu hiệu mất nước khác nhau ở trẻ em và người lớn
4Biến chứng
Mất nước nếu không được bù nước kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng:[2]
- Kiệt sức do nhiệt: có thể xảy ra khi tập thể dục với cường độ cao và đổ mồ hôi nhiều mà không bổ sung nước và điện giải. Bạn có thể bị chóng mặt hay bị chuột rút.
- Các vấn đề về thận và tiết niệu: khi cơ thể không được cung cấp nước đầy đủ làm giảm lượng nước tiểu đi qua thận, lâu dần có thể gây nhiễm trùng đường tiết niệu, sỏi thận và thậm chí là tổn thương thận cấp.
- Co giật: mất nước kéo theo mất cân bằng điện giải, chẳng hạn như kali và natri, ảnh hưởng đến các tín hiệu điện trong cơ thể gây nên các cơn co cơ bắp và có thể bất tỉnh.
- Tụt huyết áp: là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất và đe dọa tính mạng. Mất nước làm giảm thể tích dịch cơ thể, giảm thể tích máu, làm giảm huyết áp dẫn đến giảm lượng oxy trong cơ thể.
Mất nước nên được bù nước kịp thời để tránh xảy ra các biến chứng nghiêm trọng
5Cách chẩn đoán
Khi đến khám do mất nước vì bất kì nguyên nhân nào, bác sĩ sẽ thăm hỏi các triệu chứng bạn đang có và có thể thực hiện các xét nghiệm sau để chẩn đoán tình trạng mất nước:
- Xét nghiệm máu: kiểm tra nồng độ các chất điện giải đặc biệt là natri, kali máu để đánh giá rối loạn điện giải kèm theo tình trạng mất nước và kiểm tra chức năng thận qua nồng độ creatinin trong máu.
- Xét nghiệm nước tiểu: để kiểm tra các nguyên nhân có thể gây mất nước. Màu sắc của nước tiểu cũng là cơ sở để chẩn đoán mất nước.
Bác sĩ có thể thực hiện một số xét nghiệm để đưa ra chẩn đoán chính xác
6Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Bạn nên đến ngay cơ sở y tế gần nhất hoặc bệnh viện uy tín để được bác sĩ thăm khám kịp thời khi mất nước kéo dài dù đã bù nước kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng như:[3]
- Khát nước nhiều dù đã uống nước.
- Mệt mỏi.
- Không đi tiểu trong vòng tám giờ qua.
- Tim đập nhanh hoặc rối loạn nhịp tim.
- Chóng mặt.
- Đối với trẻ bị tiêu chảy từ sáu lần trở lên hoặc nôn ba lần trở lên trong vòng 24 giờ qua.
Bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ khi các dấu hiệu mất nước kéo dài mà không thuyên giảm
Nơi khám chữa khi bị mất nước
Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Hồi sức cấp cứu, Nội. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, Bệnh viện Nhân Dân 115, Bệnh viện Nhi đồng 1.
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đại Học Y Hà Nội, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
7Uống gì để bù nước
Bạn có thể bù nước và điện giải tại nhà với nước dừa, nước cháo loãng hoặc sử dụng các chế phẩm trên thị trường như thức uống bổ sung ion Pocari sweat, Oresol hay nước biển khô.
Tuy nhiên, với các chế phẩm bù điện giải, đặc biệt là Oresol cần pha đúng cách để đạt hiệu quả mà không gây tác dụng ngược. Khi pha oresol cần lưu ý:
- Đọc kỹ hướng dẫn và tuyệt đối tuân thủ cách pha oresol theo liều lượng quy định của nhà sản xuất. Không chia nhỏ gói thuốc vì khi đó gói pha sẽ không đúng tỷ lệ chuẩn.
- Dung dịch sau khi pha với nước nên uống hết trong vòng 24 giờ và nên bỏ đi nếu không uống hết.
- Không được đun sôi dung dịch đã pha, không được cho thêm đường hay muối, chỉ pha oresol với nước lọc hay nước đun sôi để nguội.
Bạn có thể uống nước dừa, nước cháo loãng hoặc dung dịch Oresol để bù nước, bù điện giải
8Biện pháp phòng ngừa
Để hạn chế tình trạng mất nước và luôn đảm bảo lượng nước cần thiết cho cơ thể, bạn nên có những biện pháp phòng ngừa như:[4]
- Tính lượng nước cần uống hằng ngày.
- Uống nước thường xuyên trong ngày.
- Bổ sung nước khi thực hiện các hoạt động thể thao.
- Sử dụng dung dịch bù nước khi bị mất nước do tiêu chảy hay các vấn đề khác.
Bạn nên có các biện pháp phòng ngừa để hạn chế tình trạng mất nước của cơ thể
Mất nước là tình trạng đáng lưu ý ở trẻ em và người lớn tuổi vì có thể đe doạ tính mạng. Hy vọng bài viết đem lại cho bạn nhiều kiến thức hữu ích về triệu chứng mất nước. Hãy chia sẻ với người thân và bạn bè để biết cách phòng ngừa và xử lý khi mất nước xảy ra!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
