Đau họng là bệnh lý tai mũi họng thường gặp ở tất cả các lứa tuổi, nhất là khi thay đổi thời tiết. Đau họng có thể kèm theo ngứa rát họng, khàn tiếng khiến bệnh nhân khó chịu. Cùng tìm hiểu về bệnh đau họng qua bài viết dưới đây nhé!
1Đau họng là gì?
Đau họng là tình trạng cổ họng bị đau nhức khó chịu khi nói chuyện, nuốt nước bọt hoặc ăn uống. Tuy nhiên đau họng không phải là bệnh mà là một triệu chứng của nhiều bệnh lý khác nhau và có thể kèm theo ngứa rát họng, khàn tiếng, ho hoặc hắt hơi.
Phần lớn các trường hợp đau họng là lành tính và có thể tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp đau họng do vi khuẩn, nấm hoặc ung thư sẽ cần điều trị y tế chuyên sâu hơn.[1]
Đau họng là tình trạng cổ họng bị đau nhức khi nói chuyện hoặc ăn uống
2Nguyên nhân gây đau họng
Nguyên nhân gây đau họng rất đa dạng tùy theo tính chất và thời gian đau. Một số nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng đau họng gồm:
Nhiễm trùng do virus
Nhiễm virus là nguyên nhân chính và phổ biến nhất gây ra đau họng và thường nằm trong các bệnh cảnh như:
Nhiễm trùng do vi khuẩn
Nhiều loại vi khuẩn Gram dương có thể là nguyên nhân gây đau họng trong đó phổ biến nhất là liên cầu nhóm A - Streptococcus pyogenes. Khi nhiễm loại vi khuẩn này, bệnh nhân không chỉ có biểu hiện đau họng mà còn có thể các bệnh khác như:
Nguyên nhân khác
Ngoài các tác nhân chính gồm virus và vi khuẩn thì đau họng còn có thể xuất hiện dưới tác động của một số nguyên nhân khác như:
- Dị ứng: một số người khi tiếp xúc với lông thú, phấn hoa hoặc bụi nhà có thể bị kích ứng niêm mạc đường hô hấp. Từ đó, bệnh nhân thường xuất hiện triệu chứng đau, ngứa rát họng, ho khan và hắt hơi.
- Không khí khô: hít thở trong không khí khô có thể là nguyên nhân khiến niêm mạc hô hấp bị thô ráp, ngứa và đau rát họng.
- Tiếp xúc chất gây kích ứng: một số thành phần hóa học có trong bầu không khí bị ô nhiễm, các thực phẩm cay nóng hoặc nicotin trong thuốc lá cũng có thể làm kích thích cổ họng và gây đau rát.
- Căng cơ: thường gặp khi người bệnh sử dụng cơ vùng cổ nhiều và kéo dài như nói chuyện to, liên tục hoặc la hét.
- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): đây là một trong những nguyên nhân gây đau họng mạn tính do axit từ dạ dày di chuyển ngược lên trên và liên tục gây tổn thương niêm mạc đường hô hấp.
- Nhiễm HIV: người bệnh nhiễm HIV thường có hội chứng suy giảm miễn dịch. Chính điều này là nguyên nhân làm tăng nguy cơ đau họng do nhiễm nấm Candida hoặc nhiễm virus gọi là cytomegalovirus.
- Khối u: các khối u trong cổ họng cũng có thể là nguyên nhân khiến người bệnh bị đau họng mạn tính. Ngoài ra, một số triệu chứng khác có thể kèm theo gồm khó thở, nuốt vướng, khàn tiếng và sút cân nhanh chóng.[1]
Trào ngược dạ dày thực quản có thể là nguyên nhân gây đau họng
3Triệu chứng đi kèm khi đau họng
Đau họng là một triệu chứng gặp trong nhiều bệnh lý và thường đi kèm với các biểu hiện khác như:
- Ngứa rát trong cổ họng.
- Gặp khó khăn khi nói chuyện hoặc nuốt thức ăn.
- Nuốt vướng hoặc nuốt khó.
- Sưng đau 1 hoặc cả 2 amidan.
- Xuất hiện mủ trắng trong hốc amidan hoặc các hạt đỏ ở vùng hầu họng.
- Khàn tiếng hoặc mất tiếng.
- Sốt, mệt mỏi.
- Nôn hoặc buồn nôn.
- Ho, chảy nước mũi hoặc hắt hơi.[1]
Đau họng có thể kèm theo triệu chứng ho, hắt hơi
4Khi nào cần gặp bác sĩ?
Hầu hết các trường hợp đau họng có thể tự hết mà không cần điều trị hoặc sau khi điều trị đơn giản tại nhà. Tuy nhiên, bạn nên đến bệnh viện khám khi triệu chứng đau họng trở nên trầm trọng hơn với các biểu hiện như:
- Đau họng kéo dài trên 1 tuần.
- Sốt cao trên 38,5 độ C.
- Đau họng kèm theo khó thở, khó nuốt và khàn tiếng kéo dài.
- Xuất hiện máu trong nước bọt hoặc đờm.
- Nổi hạch ở cổ, sau vùng mang tai.
- Đau nhức các khớp xương.
- Mệt mỏi, sút cân nhanh chóng.[2]
5Cách chẩn đoán đau họng
Đau họng là bệnh lý phổ biến và thường được chẩn đoán dựa vào thăm khám lâm sàng và một số xét nghiệm hỗ trợ chẩn đoán như:
- Lâm sàng: bác sĩ sẽ hỏi về thời điểm xuất hiện đau họng và các triệu chứng kèm theo để định hướng nguyên nhân gây bệnh.
- Nội soi tai mũi họng: là kỹ thuật giúp bác sĩ có thể quan sát được các tổn thương cũng như nguyên nhân gây đau họng.
- Xét nghiệm đờm: thường giúp chẩn đoán các bệnh lý do vi khuẩn gây nên.
- Xét nghiệm kháng thể: có giá trị trong việc xác định tác nhân virus gây ra tình trạng đau họng.[3][2]
Nội soi tai mũi họng có thể giúp chẩn đoán nguyên nhân gây đau họng
6Cách điều trị đau họng
Việc điều trị đau họng phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh cũng như các triệu chứng kèm theo. Với trường hợp đau họng do virus thông thường, người bệnh có thể khỏi sau từ 5 - 7 ngày mà không cần điều trị.
Tuy nhiên, để giúp giảm nhanh các triệu chứng khó chịu của bệnh, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số biện pháp điều trị như:
Dùng thuốc không kê đơn
Phần lớn các trường hợp đau họng đều có thể sử dụng thuốc kháng viêm, giảm đau không kê đơn như paracetamol hay ibuprofen nhằm giúp hạ sốt, giảm sưng tấy tại họng. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng thuốc kháng histamin H1 với các tình trạng đau họng do dị ứng.
Tuy nhiên, đối với trẻ em và trẻ vị thành niên cần phải thận trọng khi sử dụng aspirin vì có thể gây phù nề, sưng tấy và ảnh hưởng đến chức năng của gan và não bộ.
Nước súc miệng theo toa
Một số trường hợp đau rát họng nhiều, nghiêm trọng khiến người bệnh không thể nói chuyện hoặc ăn uống, bác sĩ có thể kê nước súc miệng chuyên dụng. Thành phần chính của loại nước này là lidocaine hoặc benadryl sẽ giúp làm dịu cảm giác khó chịu nhanh chóng.
Dùng nước súc miệng là một trong những biện pháp giảm triệu chứng đau họng
Thuốc kháng sinh chữa đau họng
Không phải tất cả bệnh nhân đau họng đều được điều trị với kháng sinh. Bác sĩ chỉ kê kháng sinh trong một số trường hợp sau:
- Đau họng do vi khuẩn gây nên.
- Đau họng do virus kéo dài và có nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn.
- Người bệnh suy giảm miễn dịch.
Thuốc điều trị đau họng do GERD
Đối với các trường hợp đau họng mạn tính do trào ngược dạ dày thực quản (GERD) thì bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc sau:
- Thuốc kháng axit dạ dày.
- Thuốc kháng histamin H1.
- Thuốc ức chế bơm proton PPI.[2]
7Cách giảm đau họng tại nhà
Bên cạnh các phương pháp điều trị bằng thuốc thì bạn cũng có thể áp dụng một số biện pháp giảm đau họng đơn giản tại nhà như:
8Cách phòng ngừa đau họng
Trong tất cả chúng ta, ai cũng đã từng bị đau họng ít nhất 1 lần gây khó chịu và bất tiện cho cuộc sống. Vì thế, bạn nên thực hiện một các biện pháp phòng ngừa đau họng ngay từ hôm nay như:
- Hạn chế sử dụng các đồ ăn, đồ uống chứa quá nhiều đá lạnh.
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài đường để hạn chế tiếp xúc với không khí ô nhiễm.
- Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, thường xuyên rửa tay trước khi ăn.
- Làm sạch mũi họng hàng ngày.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm trong không khí khi thời tiết khô hanh.
- Tích cực tập luyện thể dục thể thao và bổ sung đa dạng các vitamin, khoáng chất để tăng cường sức đề kháng của cơ thể.
- Tránh xa khói thuốc lá và hạn chế uống rượu bia, nước ngọt.[5][2]
9Đau họng nên ăn gì?
Người bệnh đau họng thường ăn ít do đau đớn khiến việc phục hồi trở nên khó khăn và kéo dài hơn. Vì thế, để nhanh khỏi đau họng thì bạn nên ăn các loại thực phẩm sau:
- Đồ ăn mềm dễ nuốt và ấm nóng như súp, cháo.
- Các loại thức ăn có đầy đủ dinh dưỡng bao gồm đạm, chất xơ, tinh bột và chất béo.
- Hoa quả và rau xanh để bổ sung vitamin giúp tăng cường sức khỏe.
10Đau họng uống gì?
Người bệnh đau họng cũng nên chú ý đến một số loại nước giúp cải thiện tình trạng bệnh và rút ngắn thời gian điều trị như:
- Uống nhiều nước lọc để giảm tình trạng khô, ngứa rát họng.
- Uống trà ấm cùng với các thảo mộc như mật ong, hoa đu đủ, gừng, chanh.
- Các loại nước ép trái cây tươi với đa dạng vitamin và khoáng chất.
Bệnh nhân đau họng nên uống nước ép trái cây để nhanh khỏi bệnh
Hy vọng bài viết trên đã đem đến cho bạn nhiều kiến thức bổ ích về các bệnh lý gây ra đau họng. Bạn hãy thường xuyên áp dụng các biện pháp phòng tránh để hạn chế nguy cơ xuất hiện triệu chứng khó chịu này nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
