Viêm cầu thận cấp là bệnh lý tiết niệu nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể chuyển sang mạn tính và để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng. Hãy cùng tìm hiểu về bệnh viêm cầu thận cấp, nguyên nhân và triệu chứng qua bài biết dưới đây nhé.
1Viêm cầu thận cấp là gì
Viêm cầu thận là tình trạng tổn thương cầu thận - những đơn vị lọc nhỏ làm từ các mao mạch bên trong thận, ảnh hưởng đến chức năng lọc máu, loại bỏ chất thải và nước tiểu ra khỏi cơ thể. Khi các đợt viêm cầu thận xảy ra đột ngột và cấp tính sẽ dẫn đến viêm cầu thận cấp.
Viêm cầu thận cấp có thể mắc phải ở mọi đối tượng và mọi lứa tuổi. Trong đó, trẻ em từ 4 - 7 tuổi được xem là đối tượng phổ biến nhất. Ngoài ra, những người có tiền căn bản thân hoặc gia đình mắc viêm cầu thận sẽ có nguy cơ cao bị viêm cầu thận cấp hơn người khác. [1]
Viêm cầu thận cấp là tình trạng các đợt viêm cầu thận xảy ra đột ngột và bất ngờ
2Nguyên nhân gây viêm cầu thận
Nhiễm trùng
Nguyên nhân phổ biến nhất của viêm cầu thận cấp là nhiễm trùng do liên cầu khuẩn Streptococcus, thường khởi phát 1 - 3 tuần sau khi nhiễm trùng cấp tính.
Tỷ lệ mắc bệnh viêm cầu thận cấp khoảng 5 - 10% ở những người bị viêm họng và 25% ở những người bị nhiễm trùng da. [2]
Viêm cầu thận cấp cũng có thể do nhiễm vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng hoặc nấm, ví dụ như viêm gan B và viêm gan C có thể gây viêm cầu thận và các mô thận khác.
Ngoài ra, nhiễm HIV cũng có thể dẫn đến viêm cầu thận cấp và tổn thương thận tiến triển ngay cả trước khi khởi phát bệnh AIDS.
Bệnh tự miễn
Bệnh tự miễn do hệ thống miễn dịch tấn công cơ thể có thể gây viêm cầu thận cấp:
- Lupus là một bệnh viêm mạn tính, có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận của cơ thể như thận, da, khớp, tế bào máu, tim và phổi.
- Hội chứng Goodpasture gây ra các kháng thể tuần hoàn đối với collagen loại IV ở các mô trong phổi và thận, dẫn đến tổn thương thận tiến triển và vĩnh viễn.
- Bệnh thận IgA xảy ra khi kháng thể tích tụ một thời gian dài trong cầu thận gây viêm và tổn thương. Triệu chứng phổ biến nhất là có máu trong nước tiểu.
Ung thư
Viêm cầu thận có liên quan đến một số bệnh ung thư như:
Viêm mạch máu
Tình trạng viêm mạch máu cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến viêm cầu thận cấp:
- Viêm đa động mạch là dạng viêm mạch có thể ảnh hưởng đến các mạch máu vừa và nhỏ ở nhiều bộ phận trên cơ thể, có thể gây viêm cầu thận cấp.
- Bệnh u hạt kèm theo viêm nhiều mạch (bệnh u hạt Wegener) ảnh hưởng đến các mạch máu vừa và nhỏ trong thận, đường hô hấp trên và phổi.
Tình trạng viêm mạch máu cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến viêm cầu thận cấp
3Triệu chứng của bệnh viêm cầu thận cấp
Viêm cầu thận cấp được biểu hiện bởi tập hợp các triệu chứng bao gồm phù, tiểu máu (cầu thận), tiểu đạm và thường tăng huyết áp.
- Phù: Phù toàn thân thường gặp ở khoảng 2/3 các bệnh nhân viêm cầu thận cấp do cầu thận bị tổn thương không thể lọc khiến cơ thể tích trữ muối và nước. Ở những trường hợp nặng, việc tích trữ này dẫn tới quá tải dịch có thể gây suy hô hấp do phù phổi.
- Tiểu máu đại thể thường xuất hiện ở khoảng 30 - 50% các bệnh nhân. Nước tiểu có màu trà hoặc cola.
- Tăng huyết áp: 50 - 90% các bệnh nhân có tăng huyết áp và thay đổi từ nhẹ đến nặng, chủ yếu là do giữ muối và nước.
Phù là dấu hiệu thường gặp khi bị viêm cầu thận cấp
4Biến chứng của bệnh viêm cầu thận cấp
Viêm cầu thận cấp ảnh hưởng đến chức năng của thận, dẫn đến tích tụ chất thải hoặc độc chất trong máu, mất cân bằng khoáng chất và chất dinh dưỡng thiết yếu, mất hồng cầu và protein niệu.
Từ đó, có thể dẫn đến các biến chứng như:
- Tổn thương thận cấp do sự suy giảm chức năng thận đột ngột, thường liên quan đến những nguyên nhân nhiễm trùng gây viêm cầu thận. Hơn nữa, sự tích tụ dịch và độc chất có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.
- Bệnh thận mạn tính: Tình trạng viêm dai dẳng và kéo dài dẫn đến tổn thương hoặc suy giảm chức năng thận kéo dài gây bệnh thận mạn tính. Thậm chí có thể tiến triển thành bệnh thận giai đoạn cuối cần phải lọc máu hoặc ghép thận.
- Huyết áp cao: Tổn thương cầu thận do viêm có thể dẫn đến tăng huyết áp.
- Hội chứng thận hư xảy ra khi có quá nhiều protein trong nước tiểu và quá ít trong máu do viêm cầu thận khiến thận không thực hiện được chức năng lọc.
5Các chẩn đoán phát hiện bệnh viêm cầu thận
Viêm cầu thận có thể được xác định bằng các xét nghiệm:
- Xét nghiệm nước tiểu có thể cho thấy dấu hiệu tổn thương cầu thận là các tế bào hồng cầu và xác tế bào hồng cầu trong nước tiểu có nguồn gốc từ cầu thận. Kết quả phân tích nước tiểu cũng có thể hiển thị chỉ số các tế bào bạch cầu cho thấy nhiễm trùng hoặc viêm, lượng protein chỉ ra tổn thương ống sinh niệu.
- Xét nghiệm máu giúp định lượng nồng độ độc chất trong máu và đánh giá mức độ tổn thương của thận, sự hiện diện của các kháng thể khi rối loạn tự miễn dịch, nhiễm trùng do vi khuẩn, vi rút.
- Kiểm tra hình ảnh của thận trên phim chụp X-quang, siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT scan) giúp phát hiện bằng chứng về tổn thương thận.
- Sinh thiết thận giúp xác định nguyên nhân gây viêm cũng như xác định chẩn đoán viêm cầu thận.
6Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần đến gặp bác sĩ
Viêm cầu thận cấp là tình trạng có thể tự hồi phục sau một thời gian phát bệnh. Tuy nhiên, để có thể phát hiện và điều trị kịp thời nhằm hạn chế nguy cơ phát triển thành những bệnh lý về thận khác nguy hiểm hơn, bạn nên đến gặp bác sĩ khi xuất hiện các triệu chứng như:
- Phù với biểu hiện da căng lên, dùng tay ấn nhẹ thấy bị lõm vào trong nhưng vài giây sau trở lại như bình thường.
- Tiểu máu.
- Tăng huyết áp.
- Mệt mỏi.
Nơi khám chữa bệnh viêm cầu thận cấp
Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Thận - Tiết niệu. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM, Bệnh viện Nhân dân 115.
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện E.
7Phương pháp điều trị
Phương pháp và liệu trình điều trị viêm cầu thận cấp sẽ được bác sĩ chỉ định sau khi tiến hành chẩn đoán và tùy thuộc vào:
- Nguyên nhân gây bệnh.
- Kiểm soát dấu hiệu và triệu chứng, giảm biến chứng và làm chậm tiến triển của bệnh.
Trường hợp viêm cầu thận cấp do nhiễm vi khuẩn liên cầu có thể tự cải thiện, không cần điều trị hoặc nếu cần thiết bác sĩ sẽ chỉ định điều trị kháng sinh nhóm Penicillin dạng uống hoặc dạng tiêm trong vòng 7 - 10 ngày.
Về điều trị triệu chứng:
- Phù: Thuốc lợi tiểu furosemid giúp thải muối và nước
- Tăng huyết áp: Thuốc ức chế men chuyển như captopril, lisinopril; thuốc chẹn thụ thể Angiotensin II như losartan, telmisartan; thuốc chẹn beta giao cảm propranolol, atenolol; thuốc chẹn kênh canxi hoặc thuốc giãn mạch ngoại biên dihydralazin.
Ngoài ra, lượng protein, kali và muối trong chế độ ăn uống sinh hoạt cũng cần phải xem xét để việc điều trị bệnh viêm cầu thận cấp hiệu quả.
Trong trường hợp tình trạng viêm cầu thận trở nên tệ đến mức suy thận nặng, bác sĩ sẽ có thể đề nghị sử dụng kỹ thuật lọc máu bằng máy và thậm chí là ghép thận.
8Phương pháp phòng ngừa
Để phòng ngừa tình trạng viêm cầu thận, bạn có thể thay đổi lối sống và áp dụng các biện pháp phòng ngừa như:
- Giảm lượng muối ăn để ngăn ngừa hoặc giảm tình trạng tích nước, phù nề và tăng huyết áp.
- Tiêu thụ ít protein và kali để làm chậm quá trình tích tụ các chất thải trong máu.
- Duy trì cân nặng vừa phải.
- Theo dõi và kiểm soát mức độ đường huyết nếu bạn có bệnh sử tiểu đường.
- Không hút thuốc.
- Bổ sung đủ lượng nước cần thiết để giảm thiểu tình trạng mất nước và giúp thải độc tố của cơ thể ra ngoài.
- Tăng lượng chất xơ, ăn nhiều rau củ quả giúp bổ sung vitamin, khoáng chất, giảm cholesterol, giảm huyết áp, duy trì đường tiêu hóa và tăng cường hệ thống miễn dịch hiệu quả hơn.
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về bệnh viêm cầu thận cấp, nguyên nhân, dấu hiệu cũng như cách phòng bệnh. Hãy chia sẻ để lan tỏa thông tin này đến mọi người bạn nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
