Ho là triệu chứng hay gặp trong nhiều bệnh lý và thường là lý do khiến người bệnh phải đến khám bác sĩ. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị ho qua bài viết sau đây nhé!
1Ho là gì?
Ho là một phản ứng của cơ thể khi có tác nhân lạ kích thích đường thở, phản xạ ho giúp tống chúng ra ngoài để bảo vệ đường hô hấp, đặc biệt là phổi. [1] Phản xạ ho rất phức tạp liên quan đến hệ thần kinh trung ương, thần kinh ngoại biên và hệ cơ trơn của phế quản.
Các tác nhân xâm nhập vào đường hô hấp sẽ kích thích các thụ thể ở đường hô hấp gửi tín hiệu đến não. Sau đó, não sẽ gửi tín hiệu đến các cơ ngực, bụng để tiến hành phản xạ ho tống tác nhân lạ ra ngoài.
Ho đôi khi là một phản xạ bình thường ở người khỏe mạnh. Tuy nhiên, nếu ho kéo dài vài tuần hoặc ho có đàm thay đổi màu sắc như xanh, trắng đục, vàng hoặc máu là dấu hiệu bạn nên đến khám để được bác sĩ tư vấn.
Ho là phản xạ khi đường thở bị kích thích
2Phân loại ho
Dựa vào thời gian ho
Dựa vào thời gian, ho được chia làm 3 loại:
- Ho cấp tính: ho bắt đầu một cách đột ngột và kéo dài tối đa khoảng 2-3 tuần.
- Ho bán cấp: ho vẫn tiếp diễn sau khi bạn đã điều trị tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp, ho bán cấp có thể kéo dài từ 3-8 tuần.
- Ho mãn tính: ho kéo dài hơn tám tuần.
Ho kéo dài cũng có thể được gọi là ho dai dẳng. Ho dai dẳng là tình trạng ho mãn tính không đáp ứng với điều trị.
Dựa vào chất nhầy
Dựa vào tính chất của chất nhầy, ho được chia thành 2 loại:
- Ho có đờm hay ho ướt: là tình trạng ho có kèm theo xuất hiện chất nhầy đường hô hấp.
- Ho khan: chỉ đơn thuần là phản xạ ho không có xuất hiện chất nhầy kèm theo.
Dựa vào thời điểm
Dựa vào thời điểm ho trong ngày, ho được chia thành 2 loại:
- Ho ban ngày: ho thường xuất hiện vào ban ngày, ban đêm bệnh nhân vẫn ngủ ngon không bị ảnh hưởng bởi ho.
- Ho về đêm: người bệnh thường ho về đêm và có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của họ.[2]
3Các nguyên nhân gây ho
Có rất nhiều nguyên nhân khiến bạn bị ho. Một số nguyên nhân sau đây có thể gây ho như:
Nguyên nhân cấp tính
Những nguyên nhân cấp tính gây ho như:
- Cảm lạnh, cảm cúm: không khí lạnh hay virus xâm nhập vào đường hô hấp có thể kích thích đường hô hấp và gây ho.
- Hít phải các chất gây kích thích đường thở (khói bụi, hóa chất hay vật lạ).
- Viêm phổi: ho ở bệnh nhân viêm phổi có thể là ho khan hoặc ho có đờm. Trong một số trường hợp ho có đờm, màu sắc của đờm có thể gợi ý tác nhân gây bệnh.
- Viêm tiểu phế quản cấp: thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 24 tháng với tình trạng ho kèm theo khò khè do tắc nghẽn đường hô hấp.
- Bệnh ho gà: là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra.
Ho do viêm phổi là một trong những nguyên nhân thường gặp
Nguyên nhân mạn tính
Những nguyên nhân mạn tính gây ho như:
Ngoài ra, ho còn gặp trong một số bệnh lý khác như: Viêm xoang cấp tính và mạn tính, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), bệnh xơ nang, khí phế thũng, suy tim, ung thư phổi, viêm thanh khí quản, thuyên tắc phổi.
5Biến chứng nguy hiểm
Ho là phản xạ bảo vệ cơ thể nhưng đôi khi ho cũng gây phiền toái cho người bệnh và mọi người xung quanh. Một số biến chứng mà ho có thể gây ra như:
- Toàn thân: người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, ho ảnh hưởng đến giấc ngủ và tinh thần người bệnh.
- Tai mũi họng: ho kích thích đường hô hấp và gây co thắt, tổn thương thanh quản dẫn đến khàn giọng.
- Phổi và lồng ngực: một số biến chứng nếu tình trạng ho mạnh và kéo dài có thể gây ra như tràn khí màng phổi, tràn khí trung thất và vỡ phế nang. Ở bệnh nhân loãng xương ho mạnh có thể dẫn đến gãy xương sườn.
- Tim mạch: ho có thể dẫn đến cơn tăng huyết áp, vỡ các mạch máu nhỏ ở kết mạc mắt, mũi có thể gây chảy máu mũi.
- Thần kinh: ho nhiều có thể khiến người bệnh ngất, chóng mặt.
6Cách chẩn đoán
Khám lâm sàng: trước khi thăm khám bác sĩ cần đánh giá tổng quát tình trạng sức khỏe của người bệnh và tiến hành khai thác kỹ triệu chứng ho. Bác sĩ cần khai thác thói quen sinh hoạt hằng ngày, tiền sử bệnh của bệnh nhân để có những gợi ý cho chẩn đoán. Sau khi hỏi bệnh bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám và đề nghị các xét nghiệm để chẩn đoán bệnh.
Chụp X-quang là một chẩn đoán hình ảnh hữu ích trong các bệnh lý đường hô hấp. X-quang cho hình ảnh gợi ý một số bệnh đường hô hấp như viêm phổi, áp xe, lao phổi,... và có thể chẩn đoán các biến chứng như tràn khí màng phổi, tràn khí trung thất.
Xét nghiệm chức năng phổi giúp đánh giá chức năng phổi phát hiện các hội chứng liên quan đến rối loạn thông khí phổi và giúp định hướng nguyên nhân gây ho.
Nội soi đường tiêu hóa: trên những bệnh nhân GERD đặc biệt là người lớn tuổi, sự trào ngược dịch acid từ dạ dày có thể làm kích thích đường thở gây ho. Nội soi giúp bác sĩ loại trừ những nguyên nhân gây ho xuất phát từ đường tiêu hóa.
X-quang tim phổi giúp chẩn đoán các bệnh của hệ hô hấp
7Khi nào cần gặp bác sĩ
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Bạn nên đến gặp nếu tình trạng ho của bạn kéo dài hoặc khi ho có xuất hiện có triệu chứng bất thường khác như:
- Ho kèm theo khạc đờm màu khác thường như đờm xanh, đờm trắng đục,...
- Ho ra máu.
- Ho có kèm theo khò khè.
- Ho kèm theo sốt cao, ớn lạnh.
- Ho kèm theo khó thở và nôn mửa.
- Ho kèm theo đau ngực.
Nơi khám và điều trị ho
Nếu gặp các triệu chứng nêu trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Nội, Hô hấp để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Đại học Y dược Tp. HCM, Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, Bệnh viện Chợ Rẫy.
- Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Việt Đức.
8Điều trị ho
Các phương pháp chữa ho hiệu quả tại nhà
Một số phương pháp có thể thực hiện để giúp chữa ho hiệu quả như:
- Ngậm thuốc hoặc kẹo ho: ngậm kẹo có thể giúp dịu cổ họng của bạn và giảm tình trạng ho khan. Nhưng cần lưu ý đối với trẻ dưới 6 tuổi vì nguy cơ nuốt nghẹn.
- Cân nhắc uống mật ong: một thìa cafe mật ong pha vào nước uống có thể giúp giảm ho. Nhưng lưu ý không dùng cho trẻ dưới 1 tuổi.
- Làm ẩm không khí giúp tránh cổ họng bạn bị khô. Không khí ẩm có thể giúp cổ họng của bạn dễ chịu hơn và giảm được tình trạng ho.
- Bổ sung nước đường uống: nước giúp pha loãng chất nhầy, ngoài ra nước ấm còn có tác dụng làm dịu cổ họng và giúp bạn giảm ho.
- Tránh khói thuốc lá: hút thuốc lá hoặc hít phải thụ động thuốc lá có thể làm cho tình trạng ho của bạn nặng nề hơn.[3]
Tránh khói thuốc lá là phương pháp phòng ngừa ngừa ho
Các phương pháp điều trị ho
Xác định nguyên nhân rất quan trọng đối với điều trị ho. Xác định đúng nguyên nhân thì điều trị ho mới hiệu quả.
Đối với bệnh nhân hút thuốc lá: việc điều trị ho phụ thuộc vào bệnh nhân, bệnh nhân cần ngưng thuốc lá.
Một số bệnh nhân tăng huyết áp đang sử dụng thuốc ức chế men chuyển nhưng bị ho bác sĩ có thể đề nghị đổi sang sử dụng thuốc khác để điều trị tăng huyết áp.
Một số thuốc điều trị ho theo nguyên nhân phải theo toa và có ý kiến của bác sĩ như:
- Thuốc kháng histamine, corticosteroid và thuốc thông mũi: những loại thuốc này thường được sử dụng trên bệnh nhân dị ứng hay hội chứng chảy dịch mũi sau.
- Thuốc giãn phế quản và corticosteroid đường hít: thường được sử dụng cho bệnh nhân hen phế quản giúp giảm viêm và khai thông đường thở.
- Antacid: có thể được cho trên bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản để giảm triệu chứng.[4]
9Biện pháp phòng ngừa
Bạn có thể ngăn ngừa bị ho bằng một số biện pháp sau:
- Tránh tác nhân gây kích thích đường thở như khói bụi, thuốc lá.
- Tiêm vaccine cúm, covid-19, vaccine phế cầu.
- Rửa tay thường xuyên và tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng
- Hạn chế tiếp xúc gần với người đang bị bệnh
- Tập luyện thể dục thể thao hằng ngày
- Chế độ ăn uống lành mạnh và đầy đủ dinh dưỡng
- Vệ sinh nhà cửa và môi trường sống xung quanh.[5]
Rửa tay là biện pháp đơn giản giúp phòng nhiều bệnh
Ho là một phản xạ giúp bảo vệ phổi của bạn nhưng nếu ho kéo dài hoặc kèm theo dấu hiệu bất thường thì bạn nên đến gặp bác sĩ ngay. Nếu thấy bài viết hữu ích hãy chia sẻ đến mọi người xung quanh để cùng cập nhật những thông tin sức khỏe!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
