Đau thắt ngực là một triệu chứng thường gặp, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng bệnh nhân. Vậy cơn đau thắt ngực là gì? Hãy cùng tìm hiểu thông tin qua bài viết dưới đây nhé!
1Đau thắt ngực là gì?
Cơn đau thắt ngực là tình trạng đau tức ở giữa ngực, xảy ra khi sự cung cấp máu đến một vùng nào đó của cơ tim bị giảm, thường là do tắc nghẽn lưu thông mạch máu gây thiếu máu cục bộ ở cơ tim.
Cơn đau thắt ngực thường xảy ra sau khi bệnh nhân gắng sức, căng thẳng hoặc sau khi ăn quá nhiều. Trong các trường hợp này, cơ tim sẽ cần nhiều oxy hơn mức mà các động mạch vành bị hẹp có thể cung cấp. [1]
Cơn đau thắt ngực là tình trạng đau tức ở giữa ngực
2Các loại đau thắt ngực thường gặp
Đau thắt ngực ổn định
Đây là dạng phổ biến nhất trong các kiểu đau thắt ngực, triệu chứng thường xảy ra sau khi bệnh nhân hoạt động thể lực gắng sức và giảm khi bệnh nhân nghỉ ngơi hoặc sử dụng thuốc, thường giảm triệu chứng sau 10-15 phút.
Các trường hợp điển hình như cơn đau thắt ngực xuất hiện khi bệnh nhân tức giận, khi tập thể dục, leo cầu thang hoặc đi lên dốc. [1]
Đau thắt ngực không ổn định
Cơn đau thắt ngực không ổn định thường rất khó để dự đoán được, cơn đau này xuất hiện ngay cả khi bệnh nhân đang nghỉ ngơi và không giảm đau sau khi bệnh nhân sử dụng thuốc.
Cơn đau thắt ngực không ổn định thường kéo dài hơn cơn đau thắt ngực ổn định, khoảng trên 20 phút. Đặc biệt khi kèm theo khó thở, vã mồ hôi, đây là triệu chứng nguy hiểm và cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế ngay.
Đau thắt ngực Prinzmetal
Cơn đau thắt ngực Prinzmetal là một thể ít gặp của bệnh lý động mạch vành, xảy ra khi có sự co thắt động mạch vành một cách tạm thời làm giảm lưu lượng máu đến nuôi cơ tim.
Đau thắt ngực dạng này thường xảy ra khi thời tiết trở lạnh, ban đêm hoặc buổi sáng khi bệnh nhân nghỉ ngơi. Cơn đau thuyên giảm khi bệnh nhân dùng thuốc giãn mạch vành thích hợp.
Đau thắt ngực vi mạch máu
Trong bệnh lý này, bệnh nhân có động mạch vành bình thường khi chụp mạch vành nhưng vẫn bị đau thắt ngực do có có rối loạn chức năng vi mạch và/hoặc rối loạn chức năng nội mô.
Đau thắt ngực vi mạch máu thường xuất hiện khi bệnh nhân gắng sức, nguyên nhân là do sự co thắt động mạch vành đáp ứng với hoạt động thể lực của bệnh nhân.
Cơn đau có thể thuyên giảm sau khi bệnh nhân nghỉ ngơi hoặc sử dụng thuốc.
Đau thắt ngực vi mạch máu thường xuất hiện khi bệnh nhân gắng sức
3Các triệu chứng đau thắt ngực
Đau thắt ngực được mô tả là cơn đau như bóp nghẹt, đè nặng, thắt nghẹn sau xương ức với tính chất và thời gian điển hình như:
- Xuất hiện khi bệnh nhân gắng sức hoặc xúc cảm nhiều.
- Cơn đau có thể lan sau lưng, cánh tay hoặc cổ và xương hàm dưới.
- Có thể kèm triệu chứng khó thở, vã mồ hôi, hồi hộp…
- Cơn đau giảm khi bệnh nhân nghỉ ngơi hoặc sử dụng thuốc.
Trong khi đó, có rất nhiều nguyên nhân gây đau vùng ngực mà không phải do bệnh lý động mạch vành như:
- Viêm màng ngoài tim: đau nhói ở ngực, cơn đau tăng khi ho, hít sâu hay thay đổi tư thế.
- Phình bóc tách động mạch chủ: đau xảy ra đột ngột, cảm giác như xé toạc, diễn tiến nhanh và tăng dần, cơn đau kéo dài.
- Trào ngược dạ dày thực quản: đau nhói, cảm giác rát bỏng vùng ngực có thể liên quan bữa ăn, kèm ợ hơi, ợ chua do acid từ dạ dày trào lên thực quản.
- Và một số nguyên nhân tại phổi, màng phổi cũng gây nên cảm giác đau ngực.
Đau thắt ngực được mô tả là cơn đau như bóp nghẹt, đè nặng, thắt chẹn
4Nguyên nhân
Bệnh mạch vành
Xơ vữa động mạch vành làm tắc hẹp lòng mạch dẫn đến tình trạng không đáp ứng đủ nhu cầu oxy cho cơ tim trong lúc vận động hoặc trong lúc stress. Khi cơ tim thiếu oxy sẽ gây nên triệu chứng đau thắt ngực.
Cơn co thắt động mạch vành làm cho các động mạch hẹp đột ngột dẫn đến giảm lượng máu đến cơ tim và gây đau thắt ngực (đau thắt ngực Prinzmetal). Cơn đau thường xảy ra lúc nghỉ ngơi, thường là vào buổi sáng sớm.
Các yếu tố nguy cơ
Một số yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc cơn đau thắt ngực như:
- Tuổi tác: tuổi càng cao càng có nhiều nguy cơ bị bệnh mạch vành.
- Giới tính: giới tính nam là yếu tố nguy cơ. Tuy nhiên sau khi mãn kinh thì nữ giới có nguy cơ mắc bệnh mạch vành cao hơn.
- Gia đình: người có bố mẹ, anh chị, ông bà bị các tai biến tim mạch khi còn trẻ có nguy cơ bị bệnh mạch vành cao hơn.
- Chất kích thích: rượu bia, thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành.
- Lối sống: người ít vận động thể lực có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn.
- Bệnh nền: tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì, rối loạn mỡ máu cũng có thể góp phần là nguyên nhân gây ra đau thắt ngực ổn định.
Tuổi càng cao thì nguy cơ mắc đau thắt ngực càng nhiều
5Dấu hiệu nhận biết
Ngoài triệu chứng đau thắt ngực tùy vào các dạng lâm sàng trên, bệnh nhân còn có thể kèm các dấu hiệu sau:
- Chóng mặt hoa mắt, đầu óc lâng lâng.
- Mệt mỏi, uể oải.
- Cảm giác lo lắng, bất an.
- Nôn hoặc buồn nôn.
- Cảm giác khó thở, hụt hơi.
- Vã mồ hôi.
- Cơn đau thắt ngực lan xuống vai, tay.
Đau thắt ngực thường kèm theo tình trạng tê lan dọc theo cánh tay
6Biến chứng nguy hiểm
Cơn đau thắt ngực có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm, thậm chí có thể khiến bệnh nhân tử vong thời gian ngắn khi xảy ra tình trạng cấp tính.
Một số biến chứng nguy hiểm như:
- Nhồi máu cơ tim cấp.
- Rối loạn nhịp tim.
- Suy tim sung huyết: đây là một biến chứng nguy hiểm. Tỷ lệ tử vong càng cao nếu tình trạng suy tim càng nặng.
- Sốc tim: là tình trạng tụt huyết áp nghiêm trọng, có thể xuất hiện trong vòng 24 giờ đầu sau nhồi máu cơ tim.
- Hở van 2 lá cấp: nguyên nhân là do đứt cơ nhú vì cơ này chỉ được nuôi duy nhất bằng một nhánh của động mạch vành.
- Vỡ tim: biến chứng xảy ra khi tim cơ tim bị hoại tử ở vùng quanh chỗ nhồi máu, có thể kèm theo hở van 2 lá cấp.
7Cách chẩn đoán
Khám lâm sàng
Để chẩn đoán chính xác cơn đau thắt ngực, bác sĩ thường dựa vào các tính chất của cơn đau thắt ngực ở bệnh nhân là chính thông qua quá trình hỏi bệnh, khai thác tiền sử bệnh lý trước đây.
Ngoài ra, bác sĩ còn hỏi các triệu chứng đi kèm để phân biệt với các bệnh lý khác như:
Cận lâm sàng
Bên cạnh việc khám lâm sàng trên bệnh nhân thì bác sĩ còn thực hiện một số xét nghiệm sau đây để giúp chẩn đoán chính xác bệnh:
- Điện tâm đồ (ECG): đây là biện pháp thăm dò sàng lọc trong bệnh mạch vành, đồng thời cũng xác định được các tình trạng rối loạn nhịp tim và rối loạn dẫn truyền.
- Điện tâm đồ gắng sức: xét nghiệm giúp khảo sát được tính chất cơn đau thắt ngực của bệnh nhân khi bệnh nhân gắng sức.
- Xét nghiệm men tim (Troponin, CK, CK-MB...): đây là xét nghiệm có giá trị chẩn đoán cao và khá đặc hiệu cho cơ tim. Men tim tăng khá sớm sau nhồi máu cơ tim giúp hỗ trợ bác sĩ trong việc chẩn đoán đúng nhồi máu cơ tim.
- Chụp X - quang ngực: giúp đánh giá kích thước tim, tình trạng sung huyết phổi cũng như hiệu quả trong quá trình điều trị.
- Chụp cộng hưởng tử hoặc chụp cắt lớp vi tính: đây là hai xét nghiệm tiên tiến giúp đánh giá chi tiết các tổn thương tim mà trên phim X - quang không phát hiện được.
- Siêu âm tim: giúp đánh giá được khả năng co bóp và tống máu của cơ tim.
- Chụp mạch vành: giúp khảo sát được hệ thống động mạch vành, từ đó xác định được vị trí hẹp.
ECG mang lại giá trị cao trong chẩn đoán đau thắt ngực
8Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Đau thắt ngực là một dấu hiệu nguy hiểm, gặp ở nhiều bệnh lý khác nhau và có thể ảnh hưởng đến tính mạng. Do đó, khi mắc phải triệu chứng như đau thắt ngực, khó thở, hụt hơi, chóng mặt,... thì bạn cần đến khám bác sĩ ngay để tránh trường hợp xấu, đe dọa đến tính mạng.
Nơi khám chữa đau thắt ngực
Khi gặp các triệu chứng đau thắt ngực làm ảnh hưởng đến sức khỏe, bạn nên đến ngay các cơ sở y tế gần nhất hoặc các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín để được chẩn đoán và chữa trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra:
- Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Bình Dân, Bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh,...
- Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Quân đội 108,...
9Các phương pháp chữa đau thắt ngực
Sử dụng thuốc
Việc sử dụng thuốc điều trị cần có sự hướng dẫn và tư vấn từ bác sĩ, tránh việc sử dụng thuốc một cách tùy tiện.
Một số loại thuốc dùng để điều trị triệu chứng đau thắt ngực như:
Tuy nhiên, các nhóm thuốc được chỉ định còn tùy theo bệnh cảnh cấp hay mạn tính, có biến chứng hay chưa.
Phẫu thuật
Khi có hẹp động mạch vành nghiêm trọng hoặc có biến chứng cần can thiệp mạch vành, các phương pháp phẫu thuật có thể được dùng trong điều trị đau thắt ngực như:
- Đặt stent ở động mạch vành.
- Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành (CABG).
- Tạo hình mạch vành trong lòng mạch qua da (PTCA).
10Biện pháp phòng ngừa
Để phòng tránh cơn đau thắt ngực, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau đây:
- Làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, tránh vận động quá sức.
- Tránh lo lắng, căng thẳng.
- Có chế độ dinh dưỡng phù hợp.
- Quản lý và điều trị tốt các bệnh lý tăng huyết áp, đái tháo đường,...
- Hạn chế sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, rượu bia,...
- Không được dùng thuốc một cách bừa bãi, dùng thuốc cần luôn có sự hướng dẫn của bác sĩ.
- Khám sức khỏe định kỳ.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng là biện pháp phòng tránh đau thắt ngực
Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin bổ ích về các vấn đề xoay quanh cơn đau thắt ngực. Nếu bạn cảm thấy bài viết hay hãy chia sẻ cho bạn bè và gia đình cùng tham khảo nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
