Hay ợ chua là dấu hiệu của bệnh gì? Nguyên nhân và cách điều trị

Ợ chua là tình trạng hay gặp trong đời sống hiện nay, có thể là tình trạng sinh lý nhưng trong một số trường hợp lại cảnh báo bệnh lý trong cơ thể. Vậy tình trạng này có nguy hiểm không? Cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách khắc phục tình ợ chua qua bài viết dưới đây nhé!

1Ợ chua là gì?

Ợ chua là tình trạng xuất hiện cảm giác đau, bỏng rát ở giữa ngực kèm cảm giác chua đắng ở miệng khiến cho người bệnh cảm thấy khó chịu.

Nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng này xuất phát từ dạ dày, do thức ăn và dịch dạ dày trào ngược lên thực quản (ở vùng ngực) nên nhiều người nhầm lẫn nguyên nhân gây ra ợ chua là do tim.

Thời gian kéo dài triệu chứng này thường không cố định có thể vài phút nhưng có thể kéo dài đến vài giờ, tùy thuộc vào thời gian thức ăn xuống hết từ dạ dày đến ruột non.[1]

Ợ chua là tình trạng xuất hiện cảm giác đau và bỏng rát ở vùng ngực

2 Nguyên nhân gây ợ chua

Có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng thức ăn ở dạ dày trào lên thực quản như:

• Bẩm sinh: cơ vòng thực quản (khi đóng chặt ngăn cản sự di chuyển thức ăn giữa thực quản và dạ dày) yếu hơn bình thường nên thức ăn bị trào ngược.
• Thoát vị khe hoành: làm cho dạ dày xuyên qua cơ hoành nằm trong phần ngực từ đó gây tình trạng ợ chua.
• Thai kỳ: tăng áp lực ổ bụng khiến cho vùng dạ dày có áp lực cao hơn bình thường. Chính vì lý do này sẽ đẩy thức ăn và axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản.
• Trào ngược dạ dày thực quản: một số yếu tố nguy cơ của tình trạng này là hút thuốc, thừa cân, béo phì.
• Một số loại thực phẩm gây ợ chua: nước có gas, cà chua, bạc hà, đồ ăn cay, rượu bia...
• Nguyên nhân khác: ăn quá nhiều, nằm xuống ngay sau ăn, mặc quần áo chật...[2]

Trào ngược dạ dày thực quản là một trong những nguyên nhân gây ợ chua

3Đối tượng thường hay bị ợ chua

Ai cũng có thể bị ợ chua nhưng có một số đối tượng sẽ dễ gặp tình trạng này hơn như:

• Người vừa kết thúc một bữa ăn thịnh soạn, ăn quá no hoặc bữa ăn có nhiều axit.
• Phụ nữ mang thai.
• Người thừa cân, béo phì (BMI lớn hơn 23kg/m2).
• Người hút thuốc lá chủ động và cả thụ động.

4Ợ chua là dấu hiệu của bệnh gì?

Những bệnh có dấu hiệu ợ chua có thể kể đến là:

• Bệnh lý dạ dày: trào ngược dạ dày thực quản, viêm dạ dày, khó tiêu.
• Bệnh liên quan đến cấu trúc: cơ vòng thực quản yếu, thoát vị khe hoành.
• Bệnh lý liên quan đến thực quản: viêm thực quản, loét thực quản.

5Các biến chứng nguy hiểm của ợ chua

Khi ợ chua xảy ra thường xuyên sẽ khiến cho vùng thượng vị bị tổn thương nhiều lần, mất khả năng tự hồi phục. Chính điều này sẽ dẫn tới các biến chứng như:

• Hẹp thực quản: tổn thương kéo dài sẽ dẫn tới tình trạng xơ, sẹo gây hẹp thực quản. Khi cơ quan này bị hẹp sẽ dẫn tới tình trạng thức ăn bị mắc kẹt gây khó nuốt.
• Barrett thực quản: tổn thương hồi phục không để lại sẹo nhưng lại thay đổi cấu trúc tế bào tạo thành tổn thương tiền ung thư.
• Ung thư thực quản: tổn thương tiền ung thư càng phát triển đến một giai đoạn nhất định sẽ biến đổi thành tế bào ung thư và tạo nên khối u ở vùng thực quản.
• Loét hầu họng: do axit trào lên tác động vào niêm mạc miệng gây loét, nặng hơn là nhiễm trùng.

Khi dịch dạ dày trào ngược thường xuyên có thể dẫn tới ung thực quản

6Cách chẩn đoán ợ chua

Bác sĩ tiến hành đánh giá xem đó có phải là ợ chua không thông qua khai thác cảm giác cũng như dấu hiệu đi kèm.

Nếu nghi ngờ tình trạng mạn tính, bác sĩ có thể yêu cầu làm một số xét nghiệm cận lâm sàng như:

• Nội soi thực quản - dạ dày: dùng một ống nhỏ đưa camera vào để đánh giá những tổn thương loét vùng niêm mạc ở hai vùng này.
• Đánh giá pH dạ dày: sử dụng viên nang nhỏ theo đường miệng di chuyển đến thực quản, nhờ vào phản ứng để đánh giá pH thực quản theo thời gian.

Nội soi dạ dày - thực quản là một trong những phương pháp chẩn đoán hiệu quả

7Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Khi tình trạng xảy ra nhiều hơn hai lần một tuần hoặc không đáp ứng với những thay đổi chế độ ăn, bạn nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị.

Khi xuất hiện những dấu hiệu sau kèm ợ chua, bạn nên đến các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám:

• Khó nuốt, khàn tiếng.
• Nôn hết ra thức ăn, nôn ra máu.
• Đi ngoài phân đen màu như bã cà phê, mùi tanh khó chịu.
• Chóng mặt, đau đầu, hoa mắt.
• Đau ngực kèm đổ mồ hôi.

Nơi khám chữa bệnh

Khi gặp các vấn đề liên quan đến ợ chua nên đến các cơ sở chuyên khoa Tiêu hóa của các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám và điều trị.

Nếu dấu hiệu bệnh có chuyển biến xấu hơn có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Gia An 115, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM,...
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Lão khoa Trung Ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Thanh Nhàn,...

8Các cách điều trị chứng ợ chua

Để cải thiện tình trạng ợ chua, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc như:

• Thuốc kháng axit: có tác dụng trung hòa axit trong dạ dày, giúp giảm tổn thương khi axit trào ngược lên thực quản. Một số loại thuốc thường dùng là nhôm hydroxide...
• Thuốc kháng histamin H2: ngăn cản yếu tố viêm histamin được tiết từ niêm mạc đường tiêu hóa giúp giảm tình trạng axit. Một số loại thuốc thường dùng là cimetidin, nizatidin...
• Thuốc ức chế bơm proton: bơm proton là bơm ở dạ dày có tác dụng sản sinh ra axit. Ức chế bơm này hoạt động sẽ giảm tình trạng pH dạ dày xuống quá thấp. Một số loại thuốc thường dùng là esomeprazol, omeprazol, lansoprazole...

Để điều trị các tình trạng gây nên ợ chua, bác sĩ thường sử dụng các phương pháp sau:

• Kháng sinh: trong trường hợp có viêm loét dạ dày do vi khuẩn.
• Phẫu thuật sửa chữa vùng thoát vị nếu cơ vòng yếu hoặc xảy ra thoát vị hoành.

9Các phương pháp phòng ngừa ợ chua

Để giảm hoặc ngăn ngừa tình trạng ợ chua, bạn có thể thực hiện các gợi ý sau:

• Hạn chế ăn no, ăn thành nhiều bữa nhỏ để tránh tiết nhiều dịch axit cùng một lúc.
• Không nên thắt lưng quá chặt vì sẽ làm tăng áp lực ổ bụng.
• Sau khi ăn không nên nằm ngay.
• Đi ngủ sau ít nhất 3 giờ để thức ăn kịp tiêu hóa.
• Nằm ngủ nghiêng về bên trái để tránh sự trào ngược.
• Hạn chế ăn những đồ ăn cay nóng, nước uống có gas...
• Tránh sử dụng thuốc lá.

KHi ngủ nên nằm nghiêng về bên trái để tránh trào ngược

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các kiến thức về ợ chua. Cần tránh những việc làm có thể gây ợ chua, nếu tình trạng này xảy ra trong thời gian dài thì nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị.