Viêm thực quản: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Trong các bệnh lý về đường tiêu hóa, viêm thực quản thường ít được chú ý đến. Tuy nhiên nếu không cải thiện tình trạng này có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu, biến chứng, cách điều trị và phòng ngừa qua bài viết dưới đây nhé!

1Viêm thực quản là gì?

Thực quản là một bộ phận của hệ thống tiêu hóa, có dạng ống, giúp thức ăn di chuyển từ miệng đến dạ dày.

Viêm thực quản là tình trạng thực quản bị tấn công bởi các tác nhân có hại gây nên những kích ứng hoặc tình trạng viêm ở vùng này. Viêm thực quản nếu không điều trị có thể dẫn tới tình trạng loét, sẹo và giảm đường kính của thực quản gây chít hẹp.

Bệnh có thể cải thiện sau 2 - 4 tuần điều trị. Tuy nhiên với những trường hợp suy giảm miễn dịch, quá trình này có thể kéo dài hơn.[1]

Viêm thực quản là tình trạng niêm mạc thực quản bị viêm

2Nguyên nhân gây viêm thực quản

Trào ngược axit dạ dày

Tâm vị là đoạn đầu dạ dày nối với thực quản có chức năng ngăn cản không cho dịch vị, thức ăn di chuyển ngược từ dạ dày lên thực quản. Tuy nhiên, trong trường hợp tâm vị bị rối loạn chức năng có thể làm xuất hiện tình trạng trào ngược dạ dày - thực quản.

Khi dịch vị có tính axit của dạ dày trào ngược lên thực quản sẽ gây loét và viêm vùng này do thực quản không có lớp niêm mạc dày giúp chống lại axit như dạ dày.

Trào ngược dạ dày thực quản là một nguyên nhân gây viêm thực quản

Tăng bạch cầu ái toan

Khi thực quản tiếp xúc với những chất làm khởi phát quá trình dị ứng như sữa, trứng, đậu nành, hải sản, các tế bào bạch cầu ái toan sẽ đến tiêu diệt các kháng nguyên lạ và gây viêm ở thực quản.

Chính điều này sẽ kích thích quá trình sản xuất bạch cầu ái toan và làm tăng số lượng và tỷ lệ loại bạch cầu này trong máu.

Tác dụng của thuốc

Khi tiếp xúc với mô thực quản trong thời gian dài một số loại thuốc có thể gây tổn thương niêm mạc như:

• Thuốc giảm đau.
• Thuốc kháng sinh.
• Bisphosphate: điều trị loãng xương.

Do nấm, vi khuẩn

Các vi sinh vật như virus, vi khuẩn, nấm tấn công trực tiếp vào niêm mạc thực quản gây nên tình trạng viêm. Căn nguyên này thường hiếm gặp nhưng dễ mắc ở những người có hệ miễn dịch suy yếu như HIV, sử dụng corticoid liều cao dài ngày.[2]

3Yếu tố nguy cơ viêm thực quản

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm thực quản như:

• Người suy giảm miễn dịch: mắc các bệnh như HIV, tiểu đường, ung thư, bệnh bạch cầu, người ghép tạng.
• Thoát vị hoành: xuất hiện lỗ thủng ở cơ hoành.
• Điều trị ung thư vùng ngực.
• Sử dụng dài ngày các loại thuốc chống viêm, thuốc chống thải ghép, thuốc ngăn ngừa hệ miễn dịch của cơ thể trong bệnh tự miễn.
• Nôn ói trong thời gian dài.
• Người mắc bệnh trào ngược dạ dày - thực quản.

Việc điều trị các loại ung thư vùng ngực như ung thư phổi có thể dẫn tới viêm thực quản

4Triệu chứng viêm thực quản

Với tình trạng thực quản bị viêm có thể xuất hiện những triệu chứng như:

• Khó nuốt, khi nuốt có cảm giác đau.
• Thức ăn khó di chuyển xuống dạ dày.
• Đau ngực, tăng lên sau khi ăn.
• Xuất hiện ợ hơi, ợ chua hoặc trào ngược dạ dày - thực quản.

Với trẻ em không thể miêu tả cảm giác của mình, có thể biểu hiện những đặc điểm như:

• Biếng ăn.
• Suy dinh dưỡng.
• Đau bụng.

Viêm thực quản sẽ xuất hiện tình trạng khó nuốt

5Biến chứng nguy hiểm

Viêm thực quản nếu không được điều trị có thể dẫn tới các biến chứng như:

• Hẹp thực quản: chất dinh dưỡng không được di chuyển xuống ruột để hấp thu gây ra sụt cân, suy dinh dưỡng.
• Rách thực quản: gây tăng nguy cơ nhiễm trùng huyết.
• Barrett thực quản: có thể là giai đoạn đầu của ung thư thực quản.

6Cách chẩn đoán

Bác sĩ sẽ thực hiện một số phương pháp để chẩn đoán tình trạng viêm thực quản:

• Hỏi bệnh: khai thác các triệu chứng liên quan đến viêm thực quản, cũng như đánh giá các yếu tố nguy cơ, tiền sử bệnh lý nền của người bệnh.
• Nội soi dạ dày - thực quản: sử dụng ống nhỏ để quan sát hình ảnh trực tiếp của thực quản. Đồng thời có thể tiến hành sinh thiết mô vùng thực quản nếu có chỉ định.
• Barit thực quản: cho người bệnh nuốt muối bari sau đó chụp X - quang để xác định tình trạng hẹp của thực quản.
• Xét nghiệm máu: tìm căn nguyên vi sinh vật gây bệnh hoặc xác định có tăng nồng độ bạch cầu ái toan hay không.

Nội soi dạ dày - thực quản giúp quan sát niêm mạc thực quản

7Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Khi xuất hiện những dấu hiệu sau, người bệnh nên đến các cơ sở để được thăm khám, tránh để lại những biến chứng:

• Đau họng.
• Đau ngực.
• Khó nuốt.
• Khó tiêu.
• Trào ngược dạ dày - thực quản.
• Buồn nôn và nôn.
• Xuất hiện máu trong chất nôn.[3]

Khi xuất hiện khó tiêu người bệnh nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám

Nơi khám chữa viêm thực quản

Khi xuất hiện những dấu hiệu của viêm thực quản, người bệnh nên đến các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Tiêu hóa, Nội hoặc các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị kịp thời, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Gia An 115, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Lão khoa Trung Ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Thanh Nhàn.

8Các phương pháp chữa bệnh viêm thực quản

Sử dụng thuốc

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định các thuốc điều trị khác nhau như:

• Thuốc kháng axit: sử dụng các thuốc giúp điều trị tình trạng trào ngược dạ dày thực quản.
• Thuốc chống viêm: khi xuất hiện tình trạng tăng bạch cầu ái toan.
• Thuốc kháng nấm: nếu nguyên nhân do nấm.
• Thuốc kháng virus: nếu nguyên nhân do virus như herpes, HPV.

Thay đổi lối sống

Ngoài sử dụng thuốc, người bệnh cũng cần thay đổi những thói quen để tránh tái phát viêm thực quản như:

• Thay đổi chế độ ăn uống: xác định những thực phẩm gây kích ứng cho cơ thể.
• Thay đổi thói quen ăn uống: chia nhỏ lượng thức ăn từng bữa, ít nhất 3 giờ sau ăn mới được nằm.
• Bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia.
• Ngủ nghiêng bên trái để tránh trào ngược thực quản.

Nên nằm nghiêng sang trái để tránh axit trào ngược thực quản

Phẫu thuật

Khi xuất hiện biến chứng hẹp thực quản, người bệnh có thể được chỉ định sử dụng bóng để rong rộng thực quản.

Ngoài ra, khi mới xuất hiện ung thư thực quản, người bệnh có thể được phẫu thuật để loại bỏ khối u thực quản nếu có thể.

9Biện pháp phòng ngừa viêm thực quản

Để phòng ngừa viêm thực quản, người bệnh nên thực hiện những biện pháp sau:

• Tránh những thực phẩm gây trào ngược như rượu, chất kích thích, thực phẩm gây kích ứng.
• Xây dựng thói quen uống thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.
• Duy trì cân nặng phù hợp: với BMI từ 18 - 22 kg/m².
• Bỏ hoàn toàn thuốc lá.
• Không nằm ngay sau khi ăn.
• Nằm cao đầu.

Bỏ hoàn toàn thuốc lá để tránh viêm thực quản

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các kiến thức về viêm thực quản, đặc biệt là những biện pháp để phòng ngừa tình trạng này. Nếu thấy bài viết hay, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!