Barrett thực quản là bệnh lý về tiêu hóa có thể tiến triển thành ung thư thực quản nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hãy cùng tìm hiểu về bệnh barrett thực quản qua bài viết dưới đây nhé!
1Barrett thực quản là gì?
Thực quản là ống dẫn thức ăn nối từ miệng đến dạ dày. Barrett thực quản xảy ra khi các tế bào bình thường lót phần dưới của thực quản (gọi là tế bào vảy) dày lên và được thay thế bằng một loại tế bào khác (gọi là tế bào ruột).
Quá trình này xảy ra do sự tiếp xúc liên tục với axit dạ dày và mật của bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) lâu ngày khiến tổn thương bên trong thực quản lặp đi lặp lại.
GERD là một tình trạng cực kỳ phổ biến với tỷ lệ từ 8-40% trên toàn thế giới. Barrett thực quản được tìm thấy ở 1,3 - 1,6% dân số nói chung và 5 - 15% bệnh nhân GERD có triệu chứng được nội soi [1].
Barrett thực quản xảy ra khi các tế bào lót phần dưới thực quản dày lên và được thay thế bằng một loại tế bào khác
2Nguyên nhân gây barrett thực quản
Cơ chế bệnh sinh chính xác của barrett thực quản vẫn chưa được làm sáng tỏ tuy nhiên phần lớn bệnh nhân barrett thực quản có tiền sử GERD mạn tính.
GERD là tình trạng trào ngược axit dạ dày và mật qua cơ vòng thực quản dưới và vào đoạn thực quản xa. Lớp niêm mạc dạ dày là biểu mô trụ nhầy được tạo ra để chịu được môi trường axit cần thiết cho quá trình tiêu hóa.
Tuy nhiên, thực quản lại được lót bởi biểu mô vảy. Do đó, khi liên tục tiếp xúc với axit trong quá trình trào ngược, biểu mô vảy xuất hiện tình trạng viêm dai dẳng làm hỏng mô thực quản và gây ra những thay đổi đối với niêm mạc của ống nuốt dẫn đến barrett thực quản.
Nguyên nhân chính xác của barrett thực quản vẫn chưa được làm sáng tỏ tuy nhiên phần lớn bệnh nhân có tiền sử GERD mạn tính
3Các yếu tố góp phần gây barrett thực quản
Bệnh barrett thực quản có thể tăng nguy cơ mắc phải khi có các yếu tố:
- Bị chứng ợ nóng mãn tính và trào ngược axit (GERD).
- Tuổi: Barrett thực quản thường được chẩn đoán ở người trung niên và trên 50 tuổi. Trẻ em có thể phát triển Barrett thực quản nhưng hiếm khi trước 5 tuổi.
- Giới tính: Đàn ông thường được chẩn đoán mắc bệnh Barrett thực quản cao hơn phụ nữ với tỷ lệ 3:1.
- Nguồn gốc dân tộc: Barrett thực quản phổ biến nhất ở người da trắng, ít phổ biến hơn ở người gốc Tây Ban Nha, không phổ biến ở người châu Á và người da đen.
- Béo phì: Chất béo tích tụ chủ yếu ở vùng bụng làm tăng thêm nguy cơ.
- Lối sống: Những người hút thuốc thường được chẩn đoán mắc Barrett thực quản do có thể gây trào ngược axit và làm giảm áp lực của cơ vòng thực quản dưới trong một thời gian dài.
- Tiền sử gia đình: Nguy cơ mắc bệnh Barrett thực quản cao khi gia đình có tiền sử mắc bệnh hoặc ung thư tuyến thực quản.
Đàn ông thường được chẩn đoán mắc bệnh Barrett thực quản cao hơn phụ nữ
4Triệu chứng barrett thực quản
Bản thân barrett thực quản là tình trạng không có triệu chứng. Tuy nhiên, chúng có thể biểu hiện các triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) lâu dài như chứng ợ nóng và trào ngược axit. Bên cạnh đó còn xuất hiện các dấu hiệu khác như:
- Khó nuốt thức ăn.
- Khó ngủ do ợ nóng.
- Đau ngực.
- Đau họng liên tục.
- Giảm cân ngoài ý muốn.
- Đi ngoài ra máu.
- Nôn mửa.
5Biến chứng của barrett thực quản
Biến chứng tiềm ẩn của barrett thực quản theo thời gian là lớp niêm mạc bất thường có thể phát triển thành những thay đổi tiền ung thư sớm và cuối cùng là ung thư thực quản. Tuy nhiên, barrett thực quản phát tiến triển thành ung thư rất hiếm gặp với tỷ lệ ít hơn 0,5% bệnh nhân mỗi năm.
Ở một số bệnh nhân, barrett thực quản có thể liên quan đến các biến chứng như hẹp, loét và loạn sản.
Biến chứng tiềm ẩn của barrett thực quản theo thời gian là ung thư thực quản
6Chẩn đoán barrett thực quản
Nội soi
Nội soi là một xét nghiệm cho phép bác sĩ thông qua việc đưa một ống nhỏ có đèn (ống nội soi) qua cổ họng và vào thực quản để quan sát. Thông thường, mô thực quản sẽ có màu nhạt và bóng. Ở người bị barrett thực quản, niêm mạc có màu hồng hoặc đỏ và mềm như nhung.
Sinh thiết
Ngoài nội soi, để đánh giá và xác định tổn thương barrett thực quản chính xác, bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết tế bào và phân loại các mô tế bào:
- Không có loạn sản nếu barrett thực quản hiện diện nhưng không có thay đổi tiền ung thư.
- Chứng loạn sản cấp độ thấp nếu các tế bào có dấu hiệu nhỏ của những thay đổi tiền ung thư.
- Loạn sản cấp độ cao nếu các tế bào có nhiều thay đổi và được cho là bước cuối cùng trước khi các tế bào biến đổi thành ung thư thực quản.
7Khi nào cần gặp bác sĩ
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Bạn nên trao đổi với bác sĩ về nguy cơ mắc bệnh barrett thực quản nếu bạn bị chứng ợ nóng, nôn trớ và trào ngược axit trong hơn 5 năm.
Ngoài ra, bạn cần đến gặp bác sĩ nếu:
Nơi khám và điều trị barrett thực quản uy tín
- Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, Bệnh viện Bình Dân,...
- Hà Nội: Bệnh viện đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện E đa khoa Hà Nội, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108,...
8Điều trị barrett thực quản
Barrett thực quản không loạn sản
Thông thường, bạn không cần điều trị ở giai đoạn này. Tuy nhiên, Hiệp hội Tiêu hóa Hoa Kỳ (ACG) khuyến nghị:
- Theo dõi với nội soi thực quản – dạ dày sau chẩn đoán ban đầu sau 3 đến 5 năm.
- Điều trị trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Dùng thuốc ức chế bơm proton 1 lần/ ngày và thay đổi thói quen sinh hoạt giúp cải thiện triệu chứng. Phẫu thuật thắt chặt cơ vòng thực quản dưới hoặc điều chỉnh thoát vị có thể là lựa chọn giúp kiểm soát dòng chảy của axit dạ dày.
Barrett thực quản có loạn sản mức độ thấp
Đối với tình trạng loạn sản mức độ thấp, bác sĩ có thể đề nghị nội soi lại sau 6 tháng và tuân theo kế hoạch giám sát trong khoảng thời gian từ 6 - 12 tháng.
Ngoài ra, những bệnh nhân đã được xác nhận mắc chứng loạn sản mức độ thấp có thể được xem xét điều trị bằng phương pháp cắt bỏ nội soi để loại bỏ mô tổn thương, kích thích thực quản sản sinh ra lớp tế bào bình thường thay thế lớp cũ.
Nếu thực quản bị viêm nặng trong nội soi lần đầu, bệnh nhân sẽ được điều trị giảm trào ngược khoảng 3 - 4 tháng trước khi nội soi kiểm tra lần tiếp theo.
Barrett thực quản có loạn sản mức độ nặng
Những người có những thay đổi tiền ung thư tiến triển (loạn sản cấp độ cao hoặc ung thư biểu mô nội mạc) nên được điều trị bằng các phương pháp:
- Cắt bỏ niêm mạc qua nội soi giúp loại bỏ các điểm tiền ung thư trên niêm mạc thực quản.
- Cắt bỏ tần số vô tuyến là thủ thuật phổ biến nhất bằng cách sử dụng sóng vô tuyến được đưa vào thực quản tạo nhiệt để tiêu diệt các tế bào bất thường, đồng thời bảo vệ các tế bào khỏe mạnh bên dưới.
- Liệu pháp áp lạnh sử dụng ống nội soi để đưa chất lỏng hoặc khí lạnh vào các tế bào bất thường trong thực quản. Các tế bào được phép làm ấm lên và sau đó được đông lạnh trở lại. Chu kỳ đóng băng và tan băng làm hỏng các tế bào bất thường.
- Phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ hoặc một phần thực quản nếu mắc chứng loạn sản nghiêm trọng hoặc ung thư thực quản.
Cần tiếp tục theo dõi bệnh nhân sau khi điều trị bằng các phương pháp xâm lấn để đảm bảo loại bỏ hoàn toàn mô tổn thương và kiểm soát những yếu tố tiên lượng xấu.
Barrett thực quản có loạn sản mức độ nặng thường điều trị bằng phương pháp cắt bỏ tần số vô tuyến
Thay đổi thói quen sống
Thay đổi thói quen sống có thể giúp ngăn ngừa hoặc làm chậm sự phát triển của barrett thực quản bằng cách điều trị và kiểm soát trào ngược axit bằng cách:
- Tránh một số loại thực phẩm làm tăng nguy cơ trào ngược như sôcôla, cà phê, trà, bạc hà, rượu bia, nước trái cây có tính axit và thực phẩm giàu chất béo.
- Tránh hút thuốc lá.
- Giảm cân để hạn chế áp lực lên bụng, thúc đẩy dạ dày và gây ra acid vào thực quản.
- Tránh quần áo quá chật gây áp lực lên bụng, tăng nguy cơ trào ngược.
- Nằm ngủ với tư thế kê cao đầu có thể giúp ngăn axit trong dạ dày trào ngược lên thực quản.
- Không nằm trong 3 giờ sau khi ăn.
- Uống tất cả các loại thuốc với nhiều nước.
9Biện pháp phòng ngừa barrett thực quản
Cách tốt nhất để giữ cho niêm mạc thực quản của bạn khỏe mạnh là giải quyết các triệu chứng ợ nóng hoặc GERD. Ngoài ra, các cách khác để giảm các yếu tố rủi ro bao gồm:
- Sử dụng thuốc điều trị và tái khám đúng lịch hẹn để có thể theo dõi được sự tiến triển của bệnh.
- Lựa chọn lối sống lành mạnh: Duy trì cân nặng phù hợp, thường xuyên tập thể thao và đều đặn, chế độ ăn uống đầy đủ,...
- Tránh ăn các bữa ăn lớn.
- Sau khi ăn không nên nằm ngay, mà đợi ít nhất 3 tiếng sau thì mới được nằm xuống với tư thế kê cao đầu.
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin liên quan về bệnh barrett thực quản. Hãy chia sẻ bài viết nếu thấy hữu ích bạn nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
