Polyp túi mật là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Polyp túi mật là một bệnh tiến triển âm thầm, đôi lúc chỉ phát hiện thông qua siêu âm. Hãy cùng tìm hiểu về polyp túi mật qua bài viết dưới đây nhé!

1Bệnh polyp túi mật là gì?

Túi mật là một cơ quan nhỏ, có hình dạng giống túi, nằm phía dưới gan (bụng bên phải, ngay dưới xương sườn) có chức năng chứa đựng mật của cơ thể, khi cần sẽ tiết dịch tiêu hóa (dịch mật) vào ruột non để tiêu hoá thức ăn.

Polyp túi mật là sự phát triển bất thường của các tế bào ở niêm mạc túi mật. Các tế bào này phát triển nhô ra khỏi niêm mạc tạo thành nhú ở mặt trong túi mật.

Polyp túi mật thường chiếm tỷ lệ 0,3% - 9,5% trong cộng đồng [1]. Đa số polyp túi mật đều lành tính, chỉ có 8% chuyển thành ung thư.

Polyp túi mật là sự phát triển bất thường của tế bào niêm mạc túi mật

2Nguyên nhân gây ra bệnh polyp túi mật

Hầu như không xác định được chính xác nguyên nhân hình thành polyp túi mật. Dưới đây là một số yếu tố làm tăng nguy cơ xuất hiện polyp túi mật:

• Bất thường quá trình chuyển hóa chất béo do chế độ ăn, thiếu hụt protein vận chuyển mật cần thiết (bệnh di truyền), mắc một số bệnh như rối loạn chuyển hoá, rối loạn mỡ máu (rối loạn lipid máu), béo phì,...
• Bệnh nhân mắc sỏi mật, viêm túi mật, viêm đường dẫn mật gây tình trạng viêm túi mật mạn tính.
• Mắc các bệnh di truyền như đa polyp gia đình (hội chứng Gardners), Hội chứng Peutz-Jeghers.

3Phân loại polyp túi mật

Dựa vào thành phần hình thành, người ta chia polyp thành các loại sau:[2]

• Polyp cholesterol (giả polyp): đây là loại phổ biến nhất chiếm 60-90% số bệnh nhân mắc polyp túi mật. Tình trạng này xảy ra do lượng cholesterol trong túi mật quá nhiều, chúng lắng đọng và tạo thành những khối lồi vào lòng túi mật. Các khối này không phải sự phát triển bất thường của tế bào nên không có khả năng chuyển thành ung thư.
• Polyp viêm: chiếm 5 - 10% tổng số trường hợp polyp túi mật. Polyp này được hình thành do viêm mạn tính ở túi mật (viêm tái đi tái lại nhiều lần) tạo thành những mô sẹo bên trong lòng túi mật. Tình trạng này sẽ không phát triển thành ung thư túi mật.
• U cơ tuyến (Adenomyomatosis): là tổn thương tiền ung thư. Các tế bào thay đổi bất thường nhưng không phải do yếu tố viêm. Tỷ lệ mắc loại này tăng dần theo tuổi.
• Ung thư biểu mô tuyến: các tế bào biểu mô tuyến tăng sinh và phân chia không kiểm soát tạo thành khối u ở tuyến tụy.
• Tình trạng này rất hiếm xảy ra và thường gặp ở những bệnh nhân bị sỏi mật. Kích thước thường thấy là 5 - 20mm. Với những polyp lớn hơn 1cm có nguy cơ cao chuyển thành ung thư.

4Triệu chứng của bệnh polyp túi mật

Thông thường, polyp túi mật thường diễn biến thầm lặng, ít gây ra triệu chứng. Trong một số trường hợp, polyp có thể làm tắc đường dẫn mật gây nên viêm túi mật, viêm đường mật.

Các triệu chứng liên quan đến polyp túi mật có thể gặp phải là:

• Xuất hiện đau tức bụng âm ỉ vùng hạ sườn phải (bụng trên bên phải, dưới xương sườn).
• Xuất hiện tình trạng nôn hoặc buồn nôn.
• Trong một số trường hợp gây nên viêm túi mật sẽ có biểu hiện vàng da, vàng mắt, kèm sốt.
• Có thể xuất hiện các rối loạn tiêu hóa như ợ hơi, ợ chua, có cảm giác đầy bụng, chậm tiêu, đặc biệt là khi ăn thức ăn dầu mỡ.

Polyp túi mật có thể gây đau bụng âm ỉ

5Biến chứng của bệnh polyp túi mật

Ứ trệ dịch mật: do polyp ngăn cản đường ra của dịch mật sẽ dẫn tới dịch mật không thể di chuyển gây ứ trệ, làm cho dịch mật ngày càng cô đặc hơn, dễ hình thành sỏi mật hoặc gây viêm túi mật.

Viêm túi mật (bao gồm cả viêm đường mật): polyp chặn đường ra của dịch mật, làm cho mật không thể di chuyển ra ngoài, gây ra tình trạng mật (lúc này đã hoạt hoá) quay trở lại túi mật làm cho túi mật bị viêm.

Rối loạn tiêu hóa: dịch mật không được tiết xuống ruột non, làm cho ruột non không thể tiêu hóa được các chất đặc biệt là chất béo gây ra các rối loạn tiêu hóa như cảm giác đầy bụng, khó tiêu.

Ung thư túi mật: tuy rằng đa số polyp túi mật là lành tính, tuy nhiên cũng có tỷ lệ 0,5 - 8% có thể chuyển thành ung thư, tùy theo loại tế bào tạo thành polyp.[3]

Polyp túi mật có thể gây biến chứng viêm túi mật

6Cách phát hiện bệnh polyp túi mật

Do polyp túi mật thường lành tính và không biểu hiện triệu chứng nên bệnh thường được phát hiện nhờ những lần tình cờ đi khám. Một số xét nghiệm dùng để chẩn đoán polyp túi mật có thể kể đến như:[4]

• Siêu âm ổ bụng: đánh giá vị trí, hình dạng, kích thước túi mật, cũng như vị trí tổng quan của polyp trong túi mật. Phương pháp này đơn giản, chi phí thấp nhưng không đánh giá được polyp lành tính hay ác tính.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): cho cái nhìn khách quan về polyp bên trong túi mật, cho gợi ý đánh giá polyp lành tính hay ác tính. Phương pháp này dùng được cho trẻ em và phụ nữ mang thai.
• Chụp cắt lớp vi tính CT-scanner: chụp CT có bơm thuốc cản quang giúp đánh giá chính xác tình trạng túi mật, có độ chính xác cao trong chẩn đoán polyp ác tính. Tuy nhiên, đây là phương pháp hạn chế dùng cho trẻ em và phụ nữ có thai.
• Xét nghiệm máu: đánh giá tình trạng ứ mật, chức năng gan.

7Nguy cơ polyp ác tính

Bệnh nhân có polyp túi mật sẽ có nguy có cao hơn chuyển thành ung thư trong những trường hợp sau:

• Người trên 55 tuổi.
• Kích thước polyp lớn hơn 1,5cm.
• Các đặc điểm hình ảnh trên siêu âm hướng tới ác tính: hình ảnh giảm âm, polyp không cuống, đơn độc.
• Xuất hiện sỏi mật hoặc bùn mật. Tuy nhiên, khi xuất hiện sỏi mật không đồng nghĩa là có polyp túi mật. Đôi khi, sỏi mật còn gây khó khăn khi quan sát và phát hiện polyp trên siêu âm.
• Xuất hiện tình trạng viêm đường mật xơ cứng nguyên phát[4].
• Người có bệnh lý đái tháo đường kèm theo.

8Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần đến gặp bác sĩ

Do polyp túi mật diễn biến khá âm thầm và ít khi được phát hiện, bạn nên thực hiện khám sức khỏe định kỳ 1 năm/lần để xác định xem có mắc polyp túi mật hay không.

Ngoài ra nếu có những đặc điểm sau có thể đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị:

• Đau bụng âm ỉ, nhất là vùng bụng trên bên phải.
• Chán ăn, đặc biệt không ăn đồ dầu, mỡ nhiều chất béo.
• Phân bạc màu.
• Mắt vàng, da vàng.

Nơi khám chữa bệnh uy tín

Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Tiêu hoá, Nội. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Gia An 115, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Thanh Nhàn, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Đống Đa.

9Phương pháp điều trị polyp túi mật

Những bệnh nhân có kích thước polyp nhỏ dưới 1cm và không có yếu tố nguy cơ cao mắc bệnh lý ác tính sẽ được theo dõi kiểm tra polyp túi mật thường xuyên.

Chỉ định cắt polyp túi mật được thực hiện trong những trường hợp sau:

• Polyp có đường kính từ 10mm.
• Polyp ở bất kỳ kích thước nào có kèm theo những triệu chứng liên quan đến túi mật nhưng không phát hiện các nguyên nhân gây ra như sỏi, u, giun.
• Polyp có đường kính từ 6 - 9mm và kèm theo những dấu hiệu ác tính như bệnh nhân trên 55 tuổi, tiền căn viêm xơ đường mật nguyên phát, là người Ấn Độ hoặc thành túi mật dày trên 4mm).
• Trong thời gian theo dõi, kích thước polyp tăng từ 2mm trở lên hoặc kích thước polyp đạt 10mm.

10Quản lý và theo dõi định kỳ polyp túi mật

Tiến hành siêu âm sau 6 tháng và sau 1 năm với các trường hợp:

• Bệnh nhân không có yếu tố nguy cơ và có kích thước polyp từ 6 - 9mm.
• Bệnh nhân có yếu tố nguy cơ và có kích thước polyp nhỏ hơn hoặc bằng 5mm.

Sau khi tiến hành siêu âm 1 năm, nếu đánh giá polyp không tiến triển tiến hành theo dõi định kỳ 1 lần/năm trong vòng 5 năm.

Trường hợp bệnh nhân không có yếu tố nguy cơ và kích thước polyp túi mật nhỏ hơn hoặc bằng 5mm tiến hành theo dõi trong các khoảng thời gian sau 1 năm, 3 năm và 5 năm.

11Phương pháp phòng ngừa polyp túi mật

• Theo dõi sức khỏe định kỳ 1 năm/lần để đánh giá chức năng, cấu trúc túi mật.
• Giảm cân từ từ khoa học nếu có chỉ số khối cơ thể BMI lớn hơn 23 (kg/m2). Lưu ý không nên giảm cân đột ngột, vì sẽ làm túi mật ít hoạt động gây nên cô đặc mật.
• Bổ sung nhiều trái cây và rau củ nhằm cung cấp chất xơ, các loại vitamin như vitamin A, vitamin B, vitamin C, cũng như các chất chống oxy hóa.
• Thay thịt đỏ bằng cá: do cá chứa nhiều omega-3 giúp hình thành HDL-cholesterol (cholesterol tốt).
• Hạn chế đồ ăn chiên rán, các thức ăn nhanh.
• Xây dựng chế độ vận động và rèn luyện thể lực mỗi ngày.[5]

Bổ sung chế độ ăn hiệu quả, hạn chế chất béo để phòng ngừa polyp túi mật

Mặc dù polyp túi mật là một bệnh tương đối lành tính, ít gây biến chứng nhưng bạn vẫn nên kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phát hiện bệnh lý này. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các kiến thức về polyp túi mật. Nếu thấy bài viết hay và hữu ích, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!