Thiếu vitamin D: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách bổ sung hiệu quả

Nguồn bổ sung vitamin D rất đa dạng. Tuy nhiên, tình trạng thiếu vitamin D vẫn diễn ra thường xuyên và phổ biến. Để hiểu rõ về tình trạng này, hãy cùng theo dõi bài viết sau để nắm được nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị tình trạng thiếu vitamin D này nhé!

1 Thiếu vitamin D là gì?

Thiếu vitamin D có nghĩa là tình trạng cơ thể không nhận đủ vitamin D từ chế độ dinh dưỡng hoặc từ ánh nắng mặt trời để duy trì sức khỏe.

Lượng vitamin D bạn cần mỗi ngày tùy thuộc vào độ tuổi của bạn. Theo qui ước quốc tế chung thì lượng vitamin D mỗi ngày mà mỗi đối tượng nên bổ sung được tính bằng đơn vị quốc tế (IU) là:

• Sơ sinh đến 12 tháng: 400 IU
• Trẻ em 1-13 tuổi: 600 IU
• Thanh thiếu niên 14-18 tuổi: 600 IU
• Người lớn 19-70 tuổi: 600 IU
• Người lớn từ 71 tuổi trở lên: 800 IU
• Phụ nữ có thai và cho con bú: 600 IU
• Những người có nguy cơ cao bị thiếu vitamin D có thể cần nhiều hơn và số lượng phù hợp cần được chỉ định bởi bác sĩ. [1]

Thiếu vitamin D có nghĩa là tình trạng cơ thể không nhận đủ vitamin D

2 Nguyên nhân thiếu Vitamin D

Nguyên nhân thiếu Vitamin D thường khó xác định chính xác, có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố nguy cơ khác nhau. Dưới đây là một số yếu tố nguy cơ phổ biến nhất đối với sự thiếu hụt vitamin D:

• Người có làn da tối màu (đây là màu da sản xuất ít Vitamin D).
• Người cao tuổi.
• Thừa cân hoặc béo phì.
• Ăn kiêng hoặc ăn thiếu chất (ví dụ như ít không ăn cá hoặc uống sữa).
• Ít tiếp xúc ánh nắng mặt trời.
• Mắc bệnh thận mãn tính, bệnh gan hoặc cường cận giáp.
• Mắc các bệnh có ảnh hưởng đến sự hấp thụ chất dinh dưỡng, chẳng hạn như bệnh Crohn hoặc bệnh Celiac.
• Người đã phẫu thuật dạ dày.
• Người mẹ bị thiếu vitamin D hoặc không bổ sung vitamin D khi mang thai.
• Trẻ sinh non.
• Sử dụng một số loại thuốc ảnh hưởng đến chuyển hóa vitamin D, như các thuốc điều trị mỡ máu nhóm statin hoặc các thuốc chống viêm steroid.[2]

3 Dấu hiệu của người thiếu vitamin D

Trẻ em thiếu vitamin D trầm trọng sẽ bị còi xương. Các triệu chứng của bệnh còi xương bao gồm:

• Xương phát triển chậm hoặc phát triển biến dạng.
• Yếu cơ.
• Chán ăn, cơ thể gày gò suy dinh dưỡng.
• Bụng chướng.
• Trẻ chậm biết bò, biết đi;
• Thường xuyên quấy khóc, khi ngủ hay bị giật mình.
• Tụt canxi huyết, co giật, nôn mửa.

Tình trạng thiếu vitamin D không rõ ràng ở người lớn. Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Cơ thể thường xuyên mệt mỏi.
• Hay bị chuột rút do tụt canxi huyết.
• Yếu cơ, đau cơ hoặc chuột rút cơ bắp.
• Mắc cường cận giáp thứ phát.
• Giảm hấp thu canxi và phốt pho ở ruột và tụt canxi huyết
• Thay đổi tâm trạng với các biểu hiện giống như trầm cảm. [3]

Còi xương là triệu chứng phổ biến nhất của thiếu vitamin D

4Biến chứng của việc thiếu hụt vitamin D

Các biến chứng nghiêm trọng nhất của tình trạng thiếu vitamin D bao gồm:

• Nồng độ canxi trong máu thấp gây chuột rút, co quắp cơ thường xuyên (hạ canxi máu).
• Nồng độ phosphat trong máu thấp, mắc phosphat niệu (hạ phosphat máu).
• Mắc bệnh còi xương ở trẻ em, làm trẻ phát triển không bình thường.
• Nhuyễn xương ở người lớn, tăng nguy cơ gãy xương.

5 Cách chẩn đoán

Cách chính xác nhất để chẩn đoán bệnh là đo lượng vitamin D bằng xét nghiệm máu 25-hydroxy vitamin D.

• Mức 20 nanogram/ml đến 50 ng/mL là mức bình thường ở người khỏe mạnh.
• Mức 12 đến 20 nanogram/ml: thiếu vitamin D mức độ trung bình đến nhẹ
• Mức dưới 12 nanogram/mL cho thấy thiếu vitamin D nghiêm trọng, nếu thiếu kéo dài sẽ dẫn đến các biến chứng. [4]

Xét nghiệm máu 25-hydroxy vitamin D.

6 Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Khi gặp phải các dấu hiệu sau đây cần gặp bác sĩ để được chẩn đoán và hỗ trợ bổ sung thêm vitamin D như:

• Mệt mỏi.
• Đau xương, đau cơ, yếu cơ.
• Thường xuyên bị chuột rút.
• Trẻ con bị còi xương, kém phát triển về chiều cao.
• Biến dạng xương hoặc khớp.

Nơi khám chữa bệnh thiếu hụt vitamin D

Người bệnh nên đến khám tại các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Nôi, khoa Nhi để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Nhi Đồng, Bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh, Bệnh viện Chợ Rẫy.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Nhiệt đới Trung Ương, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Quân đội Trung ương 108.

Nên đến gặp bác sĩ nếu bị chuột rút vô cớ thường xuyên

7 Các phương pháp chữa bệnh thiếu vitamin D

Sử dụng thuốc chứa vitamin D

Sự thiếu hụt vitamin D có thể được điều trị bằng cách bổ sung vitamin D bằng đường uống. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy các thông tin về các sản phẩm bổ sung vitamin D tốt trên thị trường, nhưng nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo đúng liều lượng.

Đối với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng hoặc nếu mức độ thiếu hụt không thuyên giảm sau khi đã dùng thuốc uống bổ sung, bạn cần tìm đến sự giúp đỡ của bác sĩ để được kê đơn và có phác đồ điều trị phù hợp.

Sử dụng thực phẩm bổ sung

Người bị thiếu hụt vitamin có thể bổ sung vitamin D bằng các thực phẩm chức năng. Có nhiều sản phẩm chứa vitamin D, nên bổ sung viên uống tổng hợp chứa vitamin D và vitamin tổng hợp hay Magie vì các chất này có thể kích thích cơ thể chuyển hóa vitamin D tốt hơn.

Chế độ ăn giàu vitamin D

Bạn có thể nhận được nhiều lượng vitamin D thông qua bổ sung thực phẩm giàu vitamin D qua chế độ ăn hàng ngày. Một số thực phẩm giàu vitamin D như:

• Cá giàu chất béo (như cá hồi, cá ngừ).
• Lòng đỏ trứng.
• Ngũ cốc.
• Sữa và nước trái cây có bổ sung vitamin D.
• Sữa chua.
• Thịt đỏ, ví dụ như thịt lợn hoặc thịt.

Có thể giảm tình trạng thiếu vitamin D bằng chế độ ăn hằng ngày

8 Biện pháp phòng ngừa thiếu vitamin D

Cách tốt nhất để ngăn ngừa tình trạng thiếu vitamin D là đảm bảo bạn nhận đủ vitamin D thông qua các thói quen sau:

• Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin D vào chế độ ăn uống.
• Bổ sung vitamin D bằng viên uống theo chỉ định của bác sĩ.
• Tắm ánh nắng mặt trời vào sáng sớm. Tuy nhiên, nên cẩn thận nếu thời tiết ở ngoài nắng gắt vào sáng sớm như nắng mùa hè hoặc tắm nắng quá lâu khiến bạn có nguy cơ mắc ung thư da cao hơn.

Nên cho trẻ phơi nắng sớm nhiều để bổ sung vitamin D

9 Một số câu hỏi thường gặp

Có mấy loại vitamin D để bổ sung?

Có hai loại vitamin D chính là Vitamin D2 (ergocalciferol) và itamin D3 (cholecalciferol).

• Vitamin D2 (ergocalciferol), có chủ yếu từ thức ăn và chỉ có trong một số ít thức ăn giàu vitamin D. Vitamin D2 chiếm rất ít trong tổng số lượng vitamin D chúng ta có, mà cơ thể chủ yếu có nhiều vitamin D3 hơn.
• Vitamin D3 (cholecalciferol), được tổng hợp ở da từ tiền chất vitamin D dưới tác động của tia cực tím (UVB) của ánh sáng mặt trời; phản ứng với protein 7-DHC, sản xuất ra vitamin D3. Loại vitamin này (D3) cung cấp phần lớn lượng vitamin D cho cơ thể.

Việc bổ sung 2 loại này có khác biệt gì hay không?

Cơ thể cần cả hai loại vitamin D2 và vitamin D3, tuy nhiên do vitamin D3 được tổng hợp từ ánh nắng mặt trời và nếu bổ sung vitamin D3 dạng uống sẽ làm tăng nồng độ vitamin D trong cơ thể nhanh hơn là D2, do đó bệnh nhân uống vitamin D3 sẽ bổ sung nhanh lượng vitamin D mà cơ thể cần hơn.

Như vậy, bài viết trên đã khái quát thông tin nguyên nhân, triệu chứng, điều trị thiếu vitamin D. Hi vọng thông qua bài viết trên, bạn đọc đã có thêm những thông tin bổ ích để bảo vệ sức khỏe bản thân và phòng ngừa tình trạng thiếu vitamin D. Hãy chia sẻ nếu bạn thấy bài viết này hữu ích nhé!