Viêm gan A: Con đường lây truyền, dấu hiệu và điều trị

Viêm gan A là bệnh truyền nhiễm dẫn đến tổn thương tế bào gan gây ra bởi virus viêm gan A. Cùng tìm hiểu rõ hơn về bệnh viêm gan A cũng như các con đường lây truyền bệnh qua bài viết dưới đây nhé!

1Viêm gan A là gì?

Viêm gan A là tình trạng viêm gan cấp tính do virus viêm gan A gây ra. Người bệnh có thể nhiễm virus từ thức ăn hoặc nước uống bị ô nhiễm hoặc qua tiếp xúc với người hoặc động vật nhiễm bệnh.

So với viêm gan B hoặc viêm gan C, viêm gan A hiếm khi gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Đa số người bị viêm gan A đều hồi phục hoàn toàn sau khi được điều trị.[1]

Viêm gan A là bệnh truyền nhiễm gây ra bởi virus viêm gan A (HAV)

2Nguyên nhân và con đường lây truyền viêm gan A

Virus viêm gan A lây truyền từ người này sang người khác chủ yếu qua con đường “phân – miệng”.

Có nghĩa là virus có thể bị đưa vào miệng một người khi họ vô tình tiếp xúc với những vật dụng hoặc thức ăn bị nhiễm bẩn bởi phân của người bệnh.

Một số trường hợp có thể làm bạn nhiễm virus như:

• Ăn thức ăn do người nhiễm virus xử lý mà họ không rửa tay sạch sẽ sau khi đi vệ sinh.
• Ăn thức ăn hoặc đồ uống bị nhiễm bẩn.
• Hải sản được nuôi trong nguồn nước ô nhiễm.
• Sử dụng những đồ dùng cá nhân chung với người bệnh.
• Quan hệ tình dục với người bị bệnh viêm gan A.[2]

Virus viêm gan A lây truyền qua đường phân - miệng

3Đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm gan A

Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao nhiễm viêm gan A bao gồm:

• Quan hệ tình dục với người bị viêm gan A.
• Sử dụng ma túy bất hợp pháp.
• Người vô gia cư.
• Sinh hoạt chung với người bị viêm gan A.
• Du lịch đến các nước có tỷ lệ lưu hành viêm gan A cao, các nước đang phát triển.
• Sống trong môi trường chật chội, điều kiện vệ sinh kém.
• Sử dụng nguồn nước không đảm bảo vệ sinh.

4Các triệu chứng của viêm gan A

Virus viêm gan A sau khi xâm nhập vào cơ thể sẽ nhân lên tại gan và chưa gây biểu hiện trên lâm sàng. Thời gian ủ bệnh thường kéo dài 14 - 28 ngày.

Sau giai đoạn ủ bệnh, người bệnh viêm gan A có thể biểu hiện triệu chứng từ nhẹ đến nặng tùy vào mức độ tổn thương tế bào gan. Một số triệu chứng thường gặp của viêm gan A bao gồm:

• Sốt.
• Khó chịu, mệt mỏi.
• Chán ăn, buồn nôn.
• Đau bụng, đặc biệt ở phía trên bên phải.
• Tiêu chảy.
• Tiểu sẫm màu.
• Vàng da, vàng kết mạc mắt.

Viêm gan A có nguy cơ tái phát, nghĩa là người đã khỏi bệnh vẫn có thể nhiễm lại virus đợt khác.

Người bệnh viêm gan A thường cảm thấy mệt mỏi, chán ăn và buồn nôn

5Biến chứng của viêm gan A

Khác với viêm gan B và viêm gan C, viêm gan A không tiến triển thành viêm gan mạn. Tuy nhiên, virus viêm gan A có thể gây suy gan cấp tính, đặc biệt trên nền bệnh nhân lớn tuổi, bệnh mạn tính khác như tiểu đường, tim mạch.

Những trường hợp suy gan cấp tính cần nhập viện để theo dõi và điều trị. Người bệnh suy gan tối cấp có nguy cơ tử vong và có thể cần phải ghép gan.

6Cách chẩn đoán viêm gan A

Chẩn đoán xác định

Chẩn đoán viêm gan A cần phải kết hợp các triệu chứng lâm sàng, kết quả xét nghiệm cận lâm sàng và yếu tố dịch tễ (tiếp xúc trực tiếp với người bị viêm gan A, sử dụng nguồn nước ô nhiễm).

Người bệnh sẽ cần làm một số xét nghiệm để chẩn đoán xác định bệnh bao gồm:

• Tăng men gan: Chỉ số ALT, AST máu tăng.
• Tăng bilirubin máu.
• Tồn tại kháng thể kháng virus: kháng thể IgM anti-HAV dương tính.
• Tìm được kháng nguyên virus: Phân lập được kháng nguyên virus viêm gan A từ các bệnh phẩm máu hoặc phân của người bệnh.

Ngoài ra, bác sĩ có thể sẽ chỉ định thêm một số xét nghiệm khác nhằm chẩn đoán phân biệt viêm gan A với các bệnh lý khác như viêm gan nhiễm độc, viêm gan do virus khác, viêm gan tự miễn, sốt rét.

Chẩn đoán thể lâm sàng

Tùy vào triệu chứng lâm sàng và mức độ biểu hiện bệnh, viêm gan A được chia thành các thể:

• Viêm gan A cấp tính: Người bệnh biểu hiện triệu chứng thông thường như sốt, mệt mỏi, nhức đầu, chán ăn, buồn nôn, tiểu sẫm màu, vàng mắt, vàng da tăng dần. Triệu chứng thường tự khỏi mà không cần điều trị.
• Viêm gan A tối cấp: Gặp khoảng 2% trường hợp, biểu hiện sốt cao, vàng mắt, mệt lả, gan teo nhỏ, thường dẫn tới hôn mê gan, nguy cơ tử vong.
• Viêm gan A kéo dài: Triệu chứng thường kéo dài dai dẳng khoảng 2 - 3 tháng, thường gây tình trạng vàng da ứ mật.

Xét nghiệm kháng thể HAV IgM dương tính dùng để chẩn đoán bệnh viêm gan A

7Khi nào cần gặp bác sĩ?

Dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu có các triệu chứng nghi ngờ nhiễm virus viêm gan A, đặc biệt khi bạn có yếu tố nguy cơ cao như:

• Sinh hoạt chung với người bị viêm gan A.
• Quan hệ tình dục với người bị viêm gan A.
• Đi du lịch đến những vùng có tỷ lệ lưu hành virus viêm gan A cao, đặc biệt là Mexico, Trung Mỹ và Nam Mỹ hoặc đến những khu vực có điều kiện vệ sinh kém.

Một số địa chỉ khám chữa bệnh

Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Nội, Tiêu hoá - gan mật. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Quân đội 108, bệnh viện Đại học Y Hà Nội.
• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh viện Đại học Y dược TP. HCM.

8Cách điều trị viêm gan A

Viêm gan A là bệnh không cần phải điều trị đặc hiệu, vì cơ thể sẽ tự loại bỏ virus gây bệnh. Gan của người bệnh thường phục hồi hoàn toàn sau sáu tháng mà không để lại di chứng.

Một số biện pháp người bệnh có thể thực hiện để tăng tốc độ hồi phục bao gồm:

• Nghỉ ngơi: Người bệnh viêm gan A thường thấy mệt mỏi, ít năng lượng hơn bình thường. Do đó, bạn cần nghỉ ngơi tốt trong giai đoạn này. Nên tránh các công việc căng thẳng, có những khoảng nghỉ ngơi giữa giờ và ngủ đủ giấc.
• Thực hiện chế độ ăn lành mạnh: Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, ăn nhiều rau xanh, hoa quả. Hạn chế thức ăn nhanh, đồ nhiều dầu mỡ.
• Uống đủ nước: Bạn có thể sử dụng nước lọc hoặc nước trái cây.
• Không uống rượu: Rượu làm nặng nề hơn các triệu chứng tại gan.
• Thận trọng khi sử dụng thuốc: Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc, vì một số thuốc chuyển hóa tại gan có thể gây quá tải cho tế bào gan đang bị viêm của bạn.
• Sử dụng thuốc bổ gan: Bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về các sản phẩm thuốc bổ gan giúp hỗ trợ cải thiện chức năng gan của bạn.

9Các biện pháp phòng ngừa viêm gan A

Tiêm vaccine

Tiêm vaccine là biện pháp phòng bệnh viêm gan A đặc hiệu. Vaccine phòng ngừa bệnh cần tiêm 2 liều, cách nhau ít nhất 6 tháng và có thể tiêm cùng lúc với các loại vaccine khác. Một số đối tượng cần chủ động tiêm phòng viêm gan A bao gồm:

• Tất cả trẻ em lớn hơn một tuổi.
• Người có nguy cơ cao bị tiếp xúc với HAV trong công việc hàng ngày.
• Người có quan hệ tình dục đồng giới.
• Người có hệ thống miễn dịch bị suy yếu hoặc bệnh gan mãn tính.

Nhóm đối tượng có nguy cơ cao nên được tiêm phòng viêm gan A

Các biện pháp phòng ngừa khác

Một số biện pháp khác giúp phòng ngừa nhiễm virus viêm gan A như:

• Rửa tất cả trái cây và rau quả tươi bằng nước sạch.
• Tự gọt vỏ trái cây, tránh ăn những loại hoa quả gọt sẵn.
• Không ăn thịt chưa được nấu chín.
• Uống nước đun sôi hoặc nước tinh khiết đóng chai.
• Tránh sử dụng thực phẩm hoặc nước không rõ nguồn gốc.
• Đảm bảo rửa tay sạch bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã, bỉm.
• Rửa tay trước khi chế biến món ăn và trước khi ăn.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân như ăn chung đũa thìa, khăn mặt, dao cạo râu.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về virus viêm gan A cũng như biết cách phòng tránh bệnh hiệu quả. Hãy chia sẻ bài viết trên đến mọi người xung quanh bạn nhé!