Chướng bụng là triệu chứng tiêu hóa thường gặp có thể do việc lựa chọn thực phẩm hoặc chế độ ăn uống không phù hợp. Tuy nhiên, chướng bụng cũng là biểu hiện của không ít bệnh lý nguy hiểm. Cùng tìm hiểu về triệu chứng chướng bụng qua bài viết sau nhé!
1Chướng bụng là gì?
Chướng bụng là tình trạng bụng căng tức, phình to hơn bình thường trong một thời gian ngắn từ vài ngày đến hàng tuần, có thể kèm theo đầy hơi, khó tiêu hoặc táo bón gây khó chịu và mệt mỏi cho người bệnh.
Chướng bụng có thể là do sự ứ đọng của các khí, chất cặn bã hoặc dịch trong ống tiêu hóa hoặc khoang màng bụng.
2Nguyên nhân gây chướng bụng
Nguyên nhân gây chướng bụng rất đa dạng, có thể là hiện tượng sinh lý bình thường hoặc là biểu hiện ban đầu của các bệnh lý:
- Thay đổi nội tiết tố: phụ nữ có thể thấy chướng bụng nhẹ, đầy hơi vào thời điểm rụng trứng của chu kỳ kinh nguyệt hoặc những tháng đầu của quá trình mang thai do sự thay đổi của hormone sinh dục gây giữ nước trong cơ thể.
- Tăng cân quá nhanh: cơ thể tăng cân nhanh có thể làm tăng lượng mỡ tích tụ ở bụng, nhất là vùng bụng dưới khiến bạn cảm thấy chướng bụng, căng tức, khó chịu và giảm khả năng vận động.
- Tắc nghẽn đường tiêu hóa: do xuất hiện sự cản trở của khối u hoặc thắt nghẹt ống tiêu hóa như ung thư đại tràng, ung thư trực tràng, ung thư buồng trứng hoặc thoát vị bẹn,… khiến ứ đọng hơi và chất tiêu hóa trong đường ruột gây đầy hơi, chướng bụng.
- Rối loạn tiêu hóa: thường do sự thiếu hụt lợi khuẩn đường ruột hay kém hấp thu các chất có thể gây ra tình trạng đau bụng, bụng chướng, khó tiêu như sau sử dụng kháng sinh dài ngày, bệnh celiac, viêm dạ dày ruột,…
- Liệt ruột: do cơ trơn đường ruột bị ức chế, không thực hiện được các nhu động ruột dẫn đến dừng lưu thông thức ăn, thường gặp ở người bệnh chấn thương cột sống hoặc đau thần kinh tọa,…
- Xơ gan: phần lớn lượng albumin huyết thanh giúp duy trì áp lực keo của cơ thể được sản xuất tại gan. Ở người bệnh xơ gan, chức năng gan bị suy giảm nghiêm trọng khiến giảm albumin gây ra tình trạng thoát dịch vào ổ bụng (hay được gọi là cổ trướng).
- Hội chứng thận hư: gây ra mất lượng lớn albumin huyết thanh qua nước tiểu, từ đó làm giảm khả năng điều hòa dịch cơ thể, tăng giữ nước gây phù quanh mắt, phù chân hoặc chướng bụng.
- Suy dinh dưỡng: thường gặp ở trẻ em, ăn uống kém hoặc ăn thiếu hụt nhiều nhóm chất có thể khiến cơ thể gầy yếu, da khô, mỏng, khối lượng cơ thấp nhưng bụng chướng to kèm theo tiêu chảy.
3Chướng bụng là dấu hiệu của bệnh gì?
Chướng bụng có thể là dấu hiệu của một số bệnh cần được phát hiện và điều trị kịp thời như:
- Tắc ruột do ung thư trực tràng, ung thư đại tràng hoặc buồng trứng, u lympho,…
- Liệt ruột.
- Suy gan hoặc xơ gan.
- Hội chứng thận hư.
- Hội chứng không dung nạp lactose.
- Bệnh celiac.
- Rối loạn tiêu hóa do mất cân bằng lợi khuẩn đường ruột.
4Các biến chứng nguy hiểm của chướng bụng
Chướng bụng to có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng khả năng đi lại và chất lượng cuộc sống của người bệnh như:
- Cổ trướng trong xơ gan có thể kèm theo xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản gây nôn máu, đi ngoài phân đen.
- Tràn dịch màng phổi, màng tim.
- Chướng bụng nhiều có thể làm giảm thể tích tuần hoàn gây suy thận, thậm trí có sốc (mạch nhanh, huyết áp tụt, người bệnh lơ mơ hoặc hôn mê) dẫn đến tử vong.
5Cách chẩn đoán chướng bụng
- Khám lâm sàng: bác sĩ sẽ khai thác về thời gian và diễn biến của chướng bụng, số cân nặng đã tăng và lượng nước tiểu trong ngày cũng như thăm khám bụng để đánh giá nhu động ruột hoặc lượng dịch trong ổ bụng.
- Siêu âm ổ bụng: có giá trị quan trọng giúp chẩn đoán sự tắc nghẽn đường tiêu hóa, các khối u, khối thoát vị hoặc đo mức độ cổ trướng trong bệnh xơ gan.
- Sinh hóa máu: bác sĩ sẽ dựa vào nồng độ albumin và protein trong máu để xác định nguyên nhân gây ra tình trạng chướng bụng.
- Xét nghiệm phân: thường được sử dụng để chẩn đoán các bệnh rối loạn tiêu hóa như viêm ruột, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa hoặc bệnh celiac…
6Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Bạn nên đến gặp bác sĩ sớm để được chẩn đoán bệnh và điều trị kịp thời nếu phát hiện chướng bụng kèm theo các biểu hiện như:
- Bụng chướng tăng dần và nghiêm trọng theo thời gian.
- Đau bụng thành từng cơn, đau quặn thắt, dữ dội.
- Sốt trên 38.5 độ C, buồn nôn hoặc nôn máu.
- Tiêu chảy hoặc táo bón.
- Phù quanh mí mắt, phù bàn tay, bàn chân.
- Khó thở nhất là khi nằm hoặc khi thay đổi tư thế.
Chướng bụng kèm theo phù chân là dấu hiệu cần đến khám bác sĩ
Nơi khám chữa bệnh
Khi nghi ngờ chướng bụng do các bệnh lý gây nên, người bệnh có thể đến thăm khám tại khoa tiêu hóa của bệnh viện địa phương mà mình đang sinh sống.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín và nổi tiếng sau:
- Tp. Hồ Chí Minh: bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh viện Thống Nhất, bệnh viện Nhân dân 115,…
- Hà Nội: bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Quân đội Trung ương 108, bệnh viện Xanh Pôn,…
7Các cách điều trị tình trạng chướng bụng
Tùy vào từng nguyên nhân gây chướng bụng mà các bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp:
- Tắc ruột: cần phải được điều trị ngoại khoa để loại bỏ khối u, bã thức ăn hoặc khối thoát vị gây tắc nghẽn.
- Xơ gan: cần bổ sung albumin huyết thanh qua đường tĩnh mạch, chọc hút dịch cổ trướng để giảm cảm giác căng tức, khó chịu của người bệnh và sử dụng thuốc lợi tiểu.
- Hội chứng thận hư: trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ kê thuốc corticosteroid, thuốc lợi tiểu,… để điều trị bệnh, tăng thoát dịch dư thừa và giảm chướng bụng.
- Rối loạn tiêu hóa: có thể sử dụng men vi sinh để bổ sung lợi khuẩn, dùng than hoạt tính để loại bỏ các chất độc hại, cặn bã ra khỏi đường tiêu hóa, tránh đầy hơi, khó tiêu…
8Các phương pháp phòng ngừa chướng bụng
Để ngăn ngừa chướng bụng, bạn có thể thực hiện một số biện pháp đơn giản sau:
- Không ăn quá nhiều thực phẩm gây khó tiêu như bánh kẹo, đồ ăn chiên rán nhiều dầu mỡ.
- Bổ sung chất xơ từ rau xanh, hoa quả tươi.
- Ăn sữa chua hoặc uống men vi sinh để cung cấp lợi khuẩn đường ruột.
- Uống đủ 1.5 - 2 lít nước mỗi ngày.
- Hạn chế sử dụng rượu bia để giảm nguy cơ mắc xơ gan.
- Không nên ăn quá no mà cần chia nhỏ lượng thức ăn trong mỗi bữa và ăn nhiều bữa trong ngày.
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những hiểu biết về các bệnh lý có thể gây ra triệu chứng chướng bụng. Hãy chia sẻ bài viết đến người thân và bạn bè của bạn để cùng nhau ngăn ngừa bệnh hiệu quả nhé!
