Hạ canxi máu: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Canxi là là một trong những ion đóng vai trò quan trọng của cơ thể. Nồng độ canxi thấp sẽ dẫn tới nhiều vấn đề về sức khỏe, thậm chí dẫn tới co giật. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa hạ canxi máu qua bài viết dưới đây nhé!

1Hạ canxi máu là gì?

Hạ canxi máu là tình trạng nồng độ canxi trong máu thấp hơn so với bình thường. Nguyên nhân chủ yếu dẫn tới tình trạng này là do nồng độ hormone tuyến cận giáp (PTH) hoặc nồng độ vitamin D bất thường.[1]

Hạ canxi máu là tình trạng nồng độ canxi trong máu thấp hơn so với bình thường

2Nguyên nhân gây hạ canxi máu

Hạ canxi máu do nhiều nguyên nhân khác nhau như:

• Thiếu vitamin D: Khi cơ thể không hấp thụ đủ vitamin D, nồng độ canxi trong máu có thể suy giảm. Một số nguyên nhân có thể dẫn tới tình trạng này như chế độ ăn thiếu vitamin D, hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
• Suy tuyến cận giáp: Tuyến cận giáp là tuyến tiết ra các hormone để điều hoà nồng độ canxi trong máu. Khi tuyến này bị suy, các hormone tiết ra ít hơn bình thường làm nồng độ canxi trong máu bị giảm.
• Bệnh thận mạn hoặc suy thận:, Khi thận bị suy dẫn đến nồng độ vitamin D bị ảnh hưởng khiến cho nồng độ canxi giảm. Ngoài ra, thận bị suy giảm chức năng dẫn đến photpho tăng tác động đến nồng độ canxi trong máu giảm.
• Giả suy tuyến cận giáp: Đây là một rối loạn di truyền khiến cơ thể hiểu nhầm rằng không đủ hormon cận giáp (PTH) khiến cho nồng độ canxi trong máu suy giảm.
• Thiếu magie: Làm nồng độ của hormone tuyến cận giáp tiết ra không đủ dẫn tới hạ canxi máu.
• Thiếu canxi: Do chế độ ăn hoặc mắc các chứng rối loạn ảnh hưởng tới sự hấp thu canxi của cơ thể cũng khiến cho nồng độ chất này giảm.
• Viêm tụy hoặc suy chức năng tụy: Tình trạng này có thể liên quan đến nghiện rượu. Điều này gây ra hạ canxi máu.
• Thuốc: Các loại thuốc như rifampicin, phenytoin và phenobarbital có thể gây hạ canxi máu. Ngoài ra, các thuốc liên quan đến điều trị các bệnh về xương như alendronate, ibandronate, risedronate và axit zoledronic cũng khiến cho nồng độ canxi suy giảm.
• Nhiễm kiềm: Khi cơ thể chứa quá nhiều bazơ do nôn, mất nước, thở sâu có thể khiến cho nồng độ canxi giảm.
• Truyền lượng lớn máu: Canxi trong máu có thể liên kết với canxi citrate - một chất chống đông máu ở các chế phẩm máu khiến cho nồng độ canxi giảm.
• Thai kỳ: Không ăn được nhiều, chế độ ăn không cân bằng dinh dưỡng, nôn mửa thường xuyên trong thời kỳ mang thai có thể dẫn đến nồng độ canxi trong máu thấp.
• Ung thư: Ung thư tuyến tiền liệt di căn xương làm cho xương hấp thụ thêm canxi, dẫn tới giảm nồng độ canxi trong máu.
• Nhiễm trùng: Nhiễm trùng huyết có thể gây nên tình trạng hạ canxi máu.[2]

Suy thận có thể dẫn tới hạ canxi máu

3Triệu chứng hạ canxi máu

Các triệu chứng thường gặp

Các triệu chứng của tình trạng hạ canxi máu nhẹ có thể kể đến như:

• Chuột rút cơ ở lưng và chân.
• Da khô, tóc khô, móng tay dễ gãy.

Nếu không được điều trị, hạ canxi máu có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh với các dấu hiệu như:

• Suy giảm trí nhớ.
• Trầm cảm.
• Thay đổi trạng thái tinh thần.
• Ảo giác.

Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, các triệu chứng hạ canxi máu có thể được kể đến như:

• Cảm giác ngứa ran ở môi, lưỡi, ngón tay hoặc bàn chân.
• Co thắt cơ gây nên cảm giác đau.
• Co giật.
• Nhịp tim không đều.
• Suy tim.[2]

Hạ canxi máu có thể dẫn tới trầm cảm

Triệu chứng hạ canxi máu cấp tính

Khi nồng độ canxi hạ đột ngột sẽ dẫn tới một số vấn đề nguy hiểm như:

• Co thắt cơ.
• Tay và chân nóng rát.
• Tê quanh miệng.
• Khó thở.
• Nôn mửa.
• Co giật.[2]

Hạ canxi máu cấp tính có thể gây ra co giật

4Cách điều trị hạ canxi máu

Điều trị hạ canxi máu bao gồm bổ sung canxi kết hợp điều trị nguyên nhân.

Bổ sung canxi bằng đường uống

Bổ sung canxi bằng đường uống là cách đơn giản để cung cấp canxi cho cơ thể. Người bệnh sẽ được kê canxi đường uống kết hợp với chế độ ăn Bệnh nhân bị hạ canxi mạn tính thường phối hợp với thực phẩm bổ sung vitamin D cùng với viên canxi nhằm hỗ trợ hấp thụ canxi đúng cách.[2]

Bổ sung canxi bằng đường uống là cách đơn giản tiện lợi để cung cấp canxi cho cơ thể

Bổ sung canxi bằng đường tiêm truyền

Hạ canxi máu nghiêm trọng với các triệu chứng như chuột rút hoặc co thắt cơ (cơn tetani), người bệnh có thể được tiêm canxi gluconat tĩnh mạch. Can thiệp này cần phải được thực hiện tại bệnh viện, dưới sự giám sát của bác sĩ.[2]

Tiêm truyền canxi đường tĩnh mạch khi hạ canxi máu cấp tính

Bổ sung hormon tuyến cận giáp tái tổ hợp

Khi nguyên nhân hạ canxi do hormone tuyến cận giáp (PTH) thấp, người bệnh có thể được bổ sung hormone tuyến cận giáp tái tổ hợp. Tuy nhiên, việc sử dụng chế phẩm này bị hạn chế do các yếu tố như chi phí, hiệu quả trong cộng đồng và tác dụng phụ.

Bổ sung hormone tuyến cận giáp tái tổ hợp đang được nghiên cứu

5Cách biện pháp phòng ngừa hạ canxi máu

Một ngày cần bổ sung bao nhiêu canxi?

Nhu cầu canxi ở mỗi độ tuổi là khác nhau. Vì vậy, ở mỗi độ tuổi, cần phải cân nhắc bổ sung canxi phù hợp. Dưới đây là bảng nhu cầu canxi ở các lứa tuổi:[3]

Nhu cầu canxi ở mỗi người là khác nhau

Chế độ ăn bổ sung canxi và vitamin D

Bổ sung các thực phẩm giàu canxi và vitamin D vào trong chế độ ăn là rất cần thiết. Bạn có thể cân nhắc một số thực phẩm chứa nhiều canxi như cá mòi, cá hồi, đậu nành, đậu trắng, rau cải xanh, nước cam, bánh mì. Đồng thời bổ sung những thực phẩm giàu vitamin D để tăng cường khả năng hấp thu canxi của cơ thể. Một số thực phẩm giàu vitamin D có thể kể đến như cá hồi, cá ngừ, sữa, nấm, trứng.

Cần xây dựng chế độ ăn bổ sung canxi hiệu quả

Sử dụng thực phẩm bổ sung canxi và vitamin D

Trong trường hợp thiếu canxi, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ khi muốn bổ sung thực phẩm chức năng chứa canxi và vitamin D. Tuy nhiên, các loại thực phẩm chức năng này không thể thay thế hoàn toàn việc cung cấp chất dinh dưỡng bằng chế độ ăn phù hợp. Với những phụ nữ chuẩn bị mang thai hoặc đang mang thai thì nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để bổ sung càng sớm, càng tốt.

Thay đổi lối sống

Để lượng canxi được cung cấp đầy đủ cho cơ thể, bạn nên tuân thủ một số gợi ý sau:

• Uống đủ nước: Uống đủ từ 1,5-2 lít nước mỗi ngày sẽ giúp cơ thể hoạt động hiệu quả hơn đồng thời hạn chế hình thành sỏi thận.
• Bỏ thuốc lá: Thuốc lá là một trong những nguyên nhân làm tăng tình trạng loãng xương. Vì vậy, tuyệt đối không được hút thuốc lá vì điều này có thể ảnh hưởng đến nồng độ canxi trong xương và máu.
• Tập thể dục thường xuyên: Tăng cường tập luyện thể dục thể thao sẽ giúp xương chắc khỏe, từ đó giúp ổn định nồng độ canxi cả trong xương và trong máu.
• Bổ sung thực phẩm chức năng: Bổ sung thực phẩm chức năng theo khuyến cáo của bác sĩ để cung cấp canxi hiệu quả.[4]

Bỏ thuốc lá giúp cơ thể khỏe mạnh

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin liên quan đến hạ canxi máu. Nếu thấy bài viết hữu ích, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!