Giấm táo có giúp điều trị tiêu chảy không?

Giấm táo được nhiều người tin dùng như một phương pháp tự nhiên hỗ trợ điều trị tiêu chảy. Vậy giấm táo có tác dụng gì và sử dụng thế nào để đạt hiệu quả?

1Tiêu chảy là gì?

Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc nước, thường kèm theo cảm giác cần đi vệ sinh gấp. Đây là một vấn đề phổ biến và thông thường có thể tự khỏi trong 1–2 ngày [1].

Tuy nhiên, nếu tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày, bạn cần chú ý vì có thể liên quan đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.

Phân loại tiêu chảy:

Tiêu chảy ngắn hạn (cấp tính): Thường kéo dài từ 1–2 ngày.

Nguyên nhân phổ biến bao gồm nhiễm khuẩn, virus, hoặc ăn phải thực phẩm, nước uống không đảm bảo an toàn vệ sinh.

Tiêu chảy dài hạn (mãn tính): Kéo dài từ vài tuần trở lên. Có thể do các bệnh lý như hội chứng ruột kích thích, bệnh Crohn, bệnh celiac, hoặc nhiễm ký sinh trùng.

Nguyên nhân gây tiêu chảy: Tiêu chảy có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

Nhiễm trùng: Do vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng xâm nhập vào đường tiêu hóa, ví dụ như thông qua thực phẩm, nước uống, bàn tay không vệ sinh...
Dị ứng và không dung nạp thực phẩm: Như dị ứng gluten (bệnh celiac) hoặc không dung nạp lactose.
Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc có thể gây tác dụng phụ là tiêu chảy, đặc biệt là kháng sinh.
Bệnh đường ruột: Bao gồm bệnh viêm ruột hoặc hội chứng ruột kích thích.
Các vấn đề chuyển hóa: Ví dụ, rối loạn tuyến giáp.
Phẫu thuật: Một số phẫu thuật liên quan đến dạ dày hoặc túi mật có thể gây rối loạn tiêu hóa.
Các yếu tố hiếm gặp: Như tác động của điều trị bức xạ hoặc khối u sản sinh hormone bất thường.

Ngoài ra, tiêu chảy du lịch thường xảy ra khi bạn ăn hoặc uống thực phẩm không đảm bảo vệ sinh tại những khu vực có nguồn nước không an toàn.

Triệu chứng tiêu chảy:

Các triệu chứng tiêu chảy có thể khác nhau tùy từng người, bao gồm:

Đau bụng hoặc dạ dày.
Đầy hơi, buồn nôn.
Cảm giác cần đi vệ sinh gấp.
Sốt hoặc phân có máu (cần đặc biệt chú ý).

Mất nước nghiêm trọng với các biểu hiện như:

Khát nước liên tục.
Khô miệng, da khô.
Mệt mỏi, chóng mặt, đau đầu.
Đi tiểu ít hoặc không đi tiểu.
Nhịp tim nhanh.
Đối với trẻ sơ sinh, phần mềm trên đỉnh đầu có thể hõm xuống.

Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc nước, thường kèm theo cảm giác cần đi vệ sinh gấp

2Giấm táo có thể điều trị tiêu chảy không?

Khả năng kháng khuẩn của giấm táo

Theo các nghiên cứu đáng tin cậy, giấm táo có tính chất kháng khuẩn mạnh, đặc biệt hiệu quả trong việc tiêu diệt vi khuẩn E. coli – một trong những tác nhân phổ biến gây ngộ độc thực phẩm và tiêu chảy [2].

Điều này cho thấy giấm táo có tiềm năng hỗ trợ ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn có hại trong hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các nghiên cứu hiện tại chủ yếu được thực hiện trong môi trường phòng thí nghiệm, nơi giấm táo được áp dụng trực tiếp lên vi khuẩn. Kết quả thực tế trên cơ thể con người có thể khác biệt do các yếu tố phức tạp của hệ tiêu hóa.

Giấm táo có tính chất kháng khuẩn mạnh, đặc biệt hiệu quả trong việc tiêu diệt vi khuẩn E. coli – một trong những tác nhân phổ biến gây ngộ độc thực phẩm và tiêu chảy

Rủi ro tiềm ẩn của giấm táo

Mặc dù có lợi ích kháng khuẩn, giấm táo cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hệ vi sinh vật đường ruột:

Tác động lên vi khuẩn có lợi: Giấm táo không chỉ tiêu diệt vi khuẩn có hại mà còn có khả năng tiêu diệt vi khuẩn có lợi cần thiết cho quá trình tiêu hóa. Điều này có thể gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, dẫn đến kích ứng ruột và làm nặng thêm tình trạng tiêu chảy.
Kích ứng đường ruột: Một số người có thể gặp khó chịu dạ dày hoặc ruột do tính axit cao của giấm táo.

Ảnh hưởng đến tốc độ tiêu hóa

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng giấm táo có thể làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày. Điều này có thể giúp phân cứng lại trước khi thải ra ngoài, từ đó làm giảm triệu chứng tiêu chảy. Tuy nhiên, cơ chế này chưa được nghiên cứu đủ sâu để khẳng định hiệu quả hoặc độ an toàn của giấm táo khi dùng như một phương pháp điều trị tiêu chảy.

Lời khuyên từ chuyên gia

Hiện nay, chưa có đủ bằng chứng khoa học để khẳng định giấm táo là một phương pháp điều trị tiêu chảy hiệu quả và an toàn. Vì vậy:

Thận trọng khi sử dụng: Nếu muốn thử dùng giấm táo, hãy pha loãng (1-2 thìa cà phê giấm táo trong một cốc nước) và theo dõi phản ứng của cơ thể.
Không sử dụng thay thế điều trị y tế: Với các trường hợp tiêu chảy nghiêm trọng hoặc kéo dài, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được điều trị đúng cách.
Chăm sóc hệ vi sinh đường ruột: Tăng cường bổ sung probiotic từ thực phẩm như sữa chua hoặc men vi sinh để duy trì hệ vi khuẩn có lợi cho tiêu hóa.

3Cách sử dụng giấm táo điều trị tiêu chảy

Giấm táo từ lâu được coi là một phương pháp hỗ trợ sức khỏe tại nhà, nhưng các bằng chứng khoa học về hiệu quả thực sự của nó vẫn còn hạn chế. Dưới đây là những điều bạn cần biết để sử dụng giấm táo đúng cách và an toàn [3]:

Pha loãng trước khi dùng: Giấm táo có tính axit cao, nếu dùng trực tiếp có thể làm mòn men răng và gây khó chịu cho dạ dày. Nên pha 1-2 thìa canh giấm táo với một cốc nước lớn (250ml).
Chế biến như trà: Bạn có thể pha giấm táo với nước ấm và thêm mật ong để tăng hương vị. Uống hỗn hợp này 2-3 lần mỗi ngày giúp giảm triệu chứng khó chịu, tùy theo mục đích sử dụng.

Hướng dẫn cách dùng giấm táo đúng cách, hiệu quả

4Một số lưu ý khi sử dụng giấm táo để điều trị tiêu chảy

Một số tác dụng phụ có thể gặp khi dùng giấm táo

Mặc dù giấm táo có nhiều lợi ích sức khỏe, nếu sử dụng không đúng cách hoặc quá mức, nó có thể gây ra một số vấn đề tiêu hóa và sức khỏe nghiêm trọng. Dưới đây là những tác dụng phụ bạn cần lưu ý khi sử dụng giấm táo [3]:

Làm tình trạng tiêu chảy nặng hơn

Uống giấm táo quá nhiều có thể làm tình trạng tiêu chảy trở nên trầm trọng hơn. Giấm táo có thể kích thích nhu động ruột, khiến các cơn co thắt xảy ra nhanh chóng và làm cho phân trở nên lỏng hơn. Nếu giấm không được pha loãng, nó còn có thể kéo nước ra khỏi cơ thể vào ruột, làm tăng độ lỏng của phân.

Rối loạn tiêu hóa

Hơn nữa, giấm có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng vi khuẩn trong ruột, đặc biệt là giết chết các vi khuẩn có lợi, làm gián đoạn quá trình tiêu hóa. Một số người cũng có thể gặp phải cảm giác buồn nôn và khó tiêu khi sử dụng giấm táo, đặc biệt khi tiêu thụ dưới dạng đồ uống có vị chua nặng.

Làm chậm quá trình tiêu hóa

Giấm táo có thể làm chậm quá trình tiêu hóa bằng cách làm giảm tốc độ mà thức ăn rời khỏi dạ dày để xuống ruột. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng và có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh liệt dạ, một tình trạng thường gặp ở bệnh nhân tiểu đường. Bệnh nhân mắc bệnh liệt dạ có thể cảm thấy đầy hơi, buồn nôn và khó chịu khi thức ăn không được làm rỗng dạ dày đúng cách.

Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi uống giấm táo, thời gian thức ăn ở lại trong dạ dày tăng lên đáng kể, điều này có thể làm khó khăn trong việc điều chỉnh lượng insulin cho bệnh nhân tiểu đường.

Rát cổ họng

Giấm táo có thể gây bỏng thực quản và cổ họng do tính axit mạnh. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng axit axetic trong giấm là nguyên nhân phổ biến gây bỏng họng ở những người vô tình uống giấm táo hoặc các dung dịch có chứa giấm. Các nhà nghiên cứu khuyến nghị giấm nên được bảo quản trong các bao bì an toàn, tránh xa tầm tay trẻ em để ngăn ngừa nguy cơ tai nạn.

Làm mòn men răng

Giấm táo có độ pH axit, có thể gây hại cho men răng nếu sử dụng quá nhiều. Các nghiên cứu cho thấy axit axetic trong giấm có thể làm giảm khoáng chất trong men răng, dẫn đến việc răng trở nên yếu hơn và dễ bị sâu răng. Mặc dù các nghiên cứu này chủ yếu được thực hiện trong phòng thí nghiệm, việc tiêu thụ giấm táo nguyên chất hàng ngày có thể gây hại cho răng miệng.

Một số tương tác thuốc có thể xảy ra khi sử dụng giấm táo

Giấm táo, mặc dù được biết đến như một phương pháp tự nhiên mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, nhưng cũng có thể gây tương tác với một số loại thuốc, ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc hoặc làm tăng nguy cơ tác dụng phụ. Dưới đây là một số tương tác thuốc phổ biến khi sử dụng giấm táo [4]:

Digoxin (Lanoxin) và giấm táo

Digoxin là một loại thuốc điều trị các vấn đề về tim mạch. Khi sử dụng giấm táo với liều lượng lớn, có thể gây giảm mức kali trong cơ thể. Mức kali thấp có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện các tác dụng phụ của digoxin chẳng hạn như rối loạn nhịp tim. Vì vậy, nếu bạn đang sử dụng digoxin, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng giấm táo.

Insulin và giấm táo

Giấm táo có thể làm giảm mức kali trong cơ thể, điều này có thể ảnh hưởng đến những người đang sử dụng insulin để kiểm soát mức đường huyết. Khi kết hợp giấm táo với insulin, mức kali trong cơ thể có thể giảm quá mức, gây ra nguy cơ cho sức khỏe.

Ngoài ra, giấm táo cũng có thể làm giảm mức đường huyết, làm tăng nguy cơ hạ đường huyết khi dùng kết hợp với insulin. Người bệnh cần theo dõi chặt chẽ mức đường huyết và mức kali khi sử dụng cả hai.

Thuốc lợi tiểu và giấm táo

Thuốc lợi tiểu (hay còn gọi là thuốc lợi tiểu) được dùng để giảm lượng nước trong cơ thể và điều trị tăng huyết áp. Tuy nhiên, một số loại thuốc lợi tiểu có thể làm giảm mức kali trong cơ thể. Khi kết hợp giấm táo với thuốc lợi tiểu, tác dụng giảm kali sẽ được tăng cường, dẫn đến nguy cơ kali trong cơ thể giảm quá mức. Điều này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm yếu cơ và rối loạn nhịp tim.

Thuốc điều trị tiểu đường và giấm táo

Giấm táo có khả năng làm giảm mức đường huyết, vì vậy, khi kết hợp với các loại thuốc điều trị tiểu đường, có thể khiến mức đường huyết giảm quá mức, gây ra tình trạng hạ đường huyết. Người bệnh tiểu đường cần theo dõi mức đường huyết chặt chẽ khi sử dụng giấm táo và các thuốc điều trị tiểu đường, để tránh các rủi ro liên quan đến việc giảm đường huyết quá mức.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng giấm táo

Giấm táo là một nguyên liệu tự nhiên phổ biến trong ẩm thực và y học cổ truyền, nhưng khi sử dụng, người dùng cần chú ý đến một số yếu tố để tránh các tác dụng phụ không mong muốn [2].

Sử dụng giấm táo qua đường miệng

Giấm táo có thể an toàn khi được sử dụng trong lượng nhỏ như một phần của thực phẩm hàng ngày. Tuy nhiên, việc sử dụng giấm táo như một loại thuốc trong thời gian ngắn là an toàn đối với hầu hết mọi người. Ngược lại, việc tiêu thụ giấm táo với lượng lớn trong thời gian dài có thể gây ra một số vấn đề sức khỏe, đặc biệt là làm giảm mức kali trong cơ thể (hạ kali huyết), điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được theo dõi chặt chẽ.

Sử dụng giấm táo lên da

Giấm táo có thể gây kích ứng khi tiếp xúc với da, đặc biệt nếu áp dụng trực tiếp hoặc sử dụng với nồng độ cao. Đối với một số người, việc bôi giấm táo lên da có thể gây ra bỏng hóa học hoặc viêm da. Do đó, nếu muốn sử dụng giấm táo trên da, bạn cần phải thử nghiệm trước trên một vùng da nhỏ và tránh sử dụng giấm táo nguyên chất.

Sử dụng giấm táo khi mang thai và cho con bú

Hiện tại, không có đủ nghiên cứu đáng tin cậy để xác định mức độ an toàn của giấm táo khi sử dụng như một loại thuốc trong thai kỳ hoặc khi cho con bú. Tuy nhiên, nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú, bạn nên chỉ sử dụng giấm táo với lượng nhỏ trong thực phẩm và tránh sử dụng nó như một loại thuốc hoặc với lượng lớn.

Cảnh báo đối với những người có mức kali thấp (hạ kali huyết)

Giấm táo có thể làm giảm mức kali trong máu, điều này có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng nếu bạn đã có mức kali thấp. Hạ kali huyết có thể dẫn đến tình trạng yếu cơ, mệt mỏi và rối loạn nhịp tim. Nếu bạn có tình trạng hạ kali huyết, nên tránh sử dụng giấm táo hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

5Các phương pháp khác để điều trị tiêu chảy

Tiêu chảy có thể dẫn đến mất nước và điện giải, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là ở trẻ em. Dưới đây là một số phương pháp giúp điều trị và giảm triệu chứng tiêu chảy [5].

Uống đủ nước

Uống đủ nước: Nước lọc, nước dùng, nước trái cây không có bã và nước tăng lực không caffeine rất tốt để bổ sung chất lỏng.

Đồ uống bù nước: Người lớn có thể sử dụng đồ uống điện giải (như nước dừa) hoặc pha chế dung dịch đơn giản với muối, đường và nước. Trẻ em có thể uống các đồ uống bù nước chuyên dụng như Pedialyte hoặc Enfalyte.

Nước gạo: Giúp giảm tần suất phân lỏng. Cách làm: nấu 1/2 cốc gạo với 2 cốc nước, đun sôi 10 phút, lọc và uống 2-3 lần mỗi ngày.

Trà thảo mộc:

Trà hoa cúc: Giảm đau bụng và tiêu chảy.
Trà xanh: Giảm tiêu chảy, đặc biệt ở bệnh nhân điều trị ung thư.
Trà sả: Giúp giảm tiêu chảy. Cách làm: đun sôi 1-2 thân sả với 8-10 oz nước, ngâm 5-10 phút và uống.

Chế độ ăn nhạt và giàu chất xơ

Chế độ ăn BRAT (chuối, gạo, nước táo, bánh mì nướng): Giúp làm cứng phân và giảm buồn nôn. Tuy nhiên, không nên kéo dài quá lâu vì thiếu dinh dưỡng.

Chế độ ăn nhạt: Khi triệu chứng giảm, thêm các thực phẩm dễ tiêu hóa như ức gà, ngũ cốc, khoai tây nướng hoặc súp gà.

Thực phẩm lên men: Bao gồm miso, kombucha, kimchi, sữa chua hoặc kefir giúp phục hồi vi khuẩn có lợi trong ruột.

Thuốc điều trị tiêu chảy

Thuốc không kê đơn (OTC) như Pepto-Bismol hoặc Imodium có thể giúp giảm tiêu chảy, nhưng chỉ nên sử dụng khi có sự tư vấn của bác sĩ hoặc dược sỹ.

Probiotics: Các loại thuốc chứa vi khuẩn có lợi có thể giúp cân bằng hệ tiêu hóa và làm giảm triệu chứng.

Lưu ý quan trọng:

Tránh thuốc OTC nếu tiêu chảy do nhiễm khuẩn hoặc ký sinh trùng, vì chúng có thể ngăn cơ thể thanh lọc nguồn lây nhiễm.
Theo dõi sức khỏe: Nếu tình trạng tiêu chảy kéo dài hoặc có các triệu chứng nghiêm trọng như mất nước, cần tham khảo ý kiến bác sĩ ngay.

6Cách phòng ngừa tiêu chảy

Để tránh bị tiêu chảy do vi khuẩn hoặc vi-rút, việc duy trì thói quen vệ sinh tốt là rất quan trọng [1]:

Thói quen vệ sinh cá nhân.
Rửa tay thường xuyên với xà phòng và nước.
Sử dụng chất khử trùng có cồn khi không có xà phòng và nước.
Ăn thực phẩm đã được làm sạch và nấu chín an toàn.
Tránh thực phẩm và chất lỏng có thể bị nhiễm vi khuẩn hoặc vi-rút.

Lưu ý khi đi du lịch:

Khi đi du lịch, đặc biệt là đến các quốc gia đang phát triển, hãy chú ý đến các yếu tố an toàn thực phẩm và nước:

Nước và các chất lỏng.
Không uống nước máy hoặc sử dụng nước máy để đánh răng.
Tránh uống đá làm từ nước máy.
Không sử dụng sữa hoặc sản phẩm sữa chưa tiệt trùng.
Thực phẩm
Tránh ăn trái cây và rau quả tươi sống, trừ khi bạn tự gọt vỏ và rửa sạch.
Đảm bảo thịt và cá được nấu chín kỹ, ít nhất là chín vừa.
Không ăn thịt hoặc cá sống, nấu tái.
Kiểm tra thịt và hải sản như tôm, cua, sò điệp phải được phục vụ nóng.
Tránh ăn đồ ăn từ các quầy hàng rong hoặc xe bán đồ ăn lưu động.

Xem thêm:

Hi vọng qua bài viết này đã cung cấp thêm nhiều thông tin về việc sử dụng giấm táo trong điều trị tiêu chảy. Mong rằng mọi người có thể sử dụng giấm táo hợp lí và tránh các tác dụng không mong muốn.