Tụt lợi: Nguyên nhân, phương pháp điều trị và cách chăm sóc răng miệng

Tụt lợi là một trong những vấn đề răng miệng ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống. Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn các vấn đề liên quan đến tụt lợi để nhận biết và phòng ngừa hiệu quả.

1Tụt lợi là gì?

Lợi (nướu) là phần bao xung quanh chân răng. Tụt lợi là quá trình mà phần rìa của mô lợi bao quanh răng bị mòn hoặc kéo ra sau, để lộ nhiều răng hoặc chân răng hơn. Khi tình trạng tụt lợi xảy ra, các khoảng trống hình thành giữa răng và đường viền lợi khiến vi khuẩn gây bệnh dễ dàng tích tụ.

Tình trạng này nếu kéo dài và không được điều trị sẽ tạo điều kiện cho các vi khuẩn gây bệnh, đồng thời phần lợi bảo vệ răng bị mất đi có thể dẫn đến mất răng. Trên thực tế, khoảng 88% người trên 65 tuổi bị tụt lợi ở một hoặc nhiều răng.[1]

Tụt lợi là hiện tượng xung quanh chân răng bị mòn

2Nguyên nhân gây tuột lợi

• Bệnh nha chu: là tình trạng mô xung quanh răng bị các vi khuẩn tấn công gây viêm làm răng không còn ở vị trí ban đầu. Đây là nguyên nhân chính gây tụt lợi.
• Đánh răng quá mạnh hoặc đánh răng sai cách: gây mòn men răng từ đó làm tụt lợi.
• Tích tụ nhiều cao răng (do không lấy cao răng thường xuyên) tạo thành mảng bám quanh răng, ảnh hưởng xấu đến lợi.
• Hút thuốc: tạo thành nhiều mảng bám khó loại bỏ xung quanh răng, chiếm chỗ của lợi.
• Thay đổi nội tiết tố ở phụ nữ: nội tiết tố thay đổi (dậy thì, mang thai, tiền mãn kinh) làm cho lợi nhạy cảm, dễ bị vi khuẩn tấn công gây tụt lợi.
• Gen: 30% dân số trên thế giới dễ mắc bệnh các bệnh liên quan đến lợi. [2]
• Suy giảm miễn dịch (HIV, ung thư, đái tháo đường, ghép tạng sử dụng thuốc ức chế miễn dịch): tạo điều kiện vi khuẩn xâm nhập gây bệnh cho lợi quanh răng.
• Khớp cắn lệch, răng khấp khểnh: tác động mạnh đến lợi hơn bình thường có thể gây tụt lợi.

Bệnh nha chu là nguyên nhân chính gây tụt lợi

3Dấu hiệu của bệnh tụt lợi

Khi lợi làm lộ chân răng có thể nhận biết rõ tình trạng tụt lợi. Tuy nhiên, một số dấu hiệu sau có thể gợi ý tình trạng tụt lợi:

• Đau khó chịu gần viền vùng lợi.
• Lợi trở nên nhạy cảm hơn với nhiệt độ nóng, lạnh hoặc đồ ăn quá ngọt hay quá chua (tình trạng răng ê buốt).
• Cảm thấy khó chịu khi đánh răng hoặc dùng chỉ nha khoa.
• Khi chăm sóc răng ở các cơ sở có thể cảm thấy ê buốt hơn.

4Biến chứng nguy hiểm

Khi lợi bị tụt không thể bảo vệ vùng chân răng tạo điều kiện để các virus, vi khuẩn có cơ hội tấn công vùng này gây nên:

• Khó vệ sinh răng ê buốt: do tăng nhạy cảm nên khi vệ sinh sẽ đau.
• Viêm tủy răng: do không còn được lợi bảo vệ, nên vùng tủy răng (phần sâu trong chân răng) rất dễ bị virus, vi khuẩn tấn công gây viêm.
• Tiêu xương răng: răng không được bảo vệ sẽ bị mài mòn và tiêu biến.
• Có thể dẫn đến mất răng.

5Cách chẩn đoán tụt nướu răng

Bác sĩ sẽ dùng đầu dò nha chu (kim nhọn có vạch chia) để đo khoảng cách giữa thân răng và lợi. Nếu khoảng cách này từ 1 - 3mm và không chảy máu có thể kết luận là răng khỏe mạnh.

Trong trường hợp gặp những bất thường như khoảng cách lớn hơn bình thường, chảy máu, sưng đỏ vùng lợi, bác sĩ sẽ đưa ra kết luận về tình trạng liên quan.

Nếu bạn thường xuyên đi khám, bác sĩ sẽ theo dõi và xác định chính xác mức độ tụt lợi của bạn.

Dùng đầu dò nha chu để đo khoảng cách lợi và thân răng từ đó đưa ra chẩn đoán

6Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Khi có tình trạng lộ chân răng, có thể nhận biết rõ tình trạng tụt lợi hoặc có những dấu hiệu sau đây thì bạn nên đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt:

• Răng ê buốt, nhạy cảm, khi ăn các đồ nóng hoặc lạnh.
• Khi chăm sóc răng (đánh răng, dùng chỉ nha khoa) hay chảy máu hoặc có cảm giác đau.
• Đau răng liên tục, cảm giác đau sâu trong chân răng có thể lan lên vùng mang tai.

Nơi khám chữa bệnh răng miệng

Khi gặp các vấn đề răng miệng nên đến các cơ sở chuyên khoa Răng hàm mặt để được thăm khám và điều trị. Tham khảo một số bệnh viện chuyên khoa uy tín:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Răng hàm mặt Trung Ương TP.HCM, Bệnh viện Răng hàm mặt Sài Gòn, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, Bệnh viện Răng hàm mặt TP.HCM...
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Răng hàm mặt Trung Ương, Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cuba, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội...

7Các phương pháp chữa bệnh tụt lợi

Phương pháp điều trị không phẫu thuật

• Dùng kháng sinh: khi nguyên nhân gây ra là vi khuẩn (bệnh nha chu), bác sĩ có thể làm sạch vùng răng sâu và sử dụng kháng sinh tại chỗ ở vùng lợi.
• Dán răng (bọc răng): sử dụng các sản phẩm bọc quanh vùng răng nhằm mục đích tránh để lộ chân răng.
• Chỉnh nha: một trong những nguyên nhân gây tụt lợi là do răng khấp khểnh. Chính vì vậy, các bác sĩ có thể yêu cầu niềng răng trong trường hợp này để đưa răng về vị trí thích hợp nhằm giảm tình trạng viêm lợi.

Thực hiện chỉnh nha khi răng khấp khểnh để hạn chế tụt lợi

Phẫu thuật

Phẫu thuật được dùng trong trường hợp này là ghép lợi. Bằng cách sử dụng niêm mạc vòng miệng hoặc mô của người hiến tặng, bác sĩ tiến hành ghép mô này vào vùng răng bị mất lợi nhằm bù đắp phần đã mất, che lấp và bảo vệ chân răng.

Thời gian hồi phục sau phẫu thuật thường là 2 tuần. Tuy nhiên, với từng người khác nhau thời gian hồi phục sẽ khác nhau.

8Biện pháp phòng ngừa

Các biện pháp phòng ngừa sẽ xoay quanh vấn đề bảo vệ răng miệng hiệu quả như:

• Đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày.
• Sử dụng chỉ nha khoa để lấy những thức ăn thừa trên răng.
• Sử dụng bàn chải lông mềm, học phương pháp đánh răng đúng cách.
• Kiểm tra răng miệng theo khuyến cáo của nha sĩ.
• Khi có tình trạng khớp cắn lệch hoặc răng khấp khểnh nên đến nha sĩ kiểm tra càng sớm càng tốt.
• Bỏ thuốc lá.
• Thực hiện chế độ ăn: ăn nhiều hoa quả và rau xanh để cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất giúp hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch.

96 cách chăm sóc răng miệng tránh các bệnh về nướu

• Sử dụng chỉ nha khoa: để loại bỏ mảng bám mà bàn chải không làm sạch được. Sử dụng ít nhất 1 lần trong ngày, sau bữa ăn.
• Kiểm tra răng miệng thường xuyên: thường xuyên đến nha sĩ nhằm phát hiện sớm các vấn đề răng miệng
• Bỏ thuốc lá: không chỉ là nguyên nhân gây tụt lợi, thuốc lá còn làm suy yếu hệ miễn dịch khiến cho lợi dễ bị viêm.
• Đánh răng đúng cách: ít nhất 2 lần/ngày, thay bàn chải 3 tháng/lần hoặc khi bàn chải bắt đầu sờn.
• Sử dụng kem đánh răng chứa fluoride.
• Sử dụng nước súc miệng: làm giảm mảng bám, thức ăn thừa, viêm lợi...

Sử dụng chỉ nha khoa sau bữa ăn để loại bỏ mảng bám

Bạn nên theo dõi các dấu hiệu của viêm lợi để phát hiện và điều trị kịp thời. Hy vọng bài viết đã cung cấp một số kiến thức về viêm lợi. Nếu thấy bài viết hay và hữu ích, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé.