Có nên cho trẻ sơ sinh uống nước? Các lưu ý khi cho trẻ uống nước

Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi có thể được cung cấp đủ nước và dinh dưỡng qua sữa mẹ hoặc sữa công thức. Việc bổ sung nước vào giai đoạn này là không cần thiết và có thể mang lại nhiều rủi ro cho trẻ. Hãy cùng tìm hiểu về việc có nên cho trẻ sơ sinh uống nước không qua bài viết dưới đây nhé!

1Trẻ sơ sinh được cung cấp đủ nước qua sữa mẹ

Trong 6 tháng đầu đời, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng duy nhất và hoàn hảo nhất cho trẻ sơ sinh. Sữa mẹ chứa các kháng thể, yếu tố tăng trưởng và các chất dinh dưỡng thiết yếu, đáp ứng đầy đủ nhu cầu về năng lượng và phát triển của trẻ.

Đối với một số trẻ không thể uống sữa mẹ vì một số lý do khác nhau thì sữa công thức có thể đáp ứng tương đối nhu cầu của trẻ. Việc bổ sung nước cho trẻ dưới 6 tháng tuổi chỉ làm loãng sữa, giảm lượng calo và chất dinh dưỡng mà trẻ hấp thu, gây ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ.[1]

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng duy nhất hoàn hảo cho trẻ sơ sinh

2Có nên cho trẻ sơ sinh uống nước?

Nước là một chất lỏng không có giá trị về mặt dinh dưỡng đối với trẻ mà chỉ làm đầy thể tích dạ dày vốn rất nhỏ của trẻ. Do đó, các bà mẹ cần lưu ý một số điểm sau:

Can thiệp dinh dưỡng

Trên thực tế, dạ dày của trẻ sau sinh chỉ có thể chứa khoảng 5 - 10ml tương đương với một vài muỗng cà phê. Vì vậy, trong khoảng 24 giờ đầu, trẻ cần được bổ sung rất nhiều cữ bú để đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng. Và trong 6 tháng đầu, trẻ cần được chăm sóc và nuôi dưỡng hoàn toàn bằng sữa mẹ hoặc sữa công thức.

Việc uống bổ sung nước cho trẻ dưới 6 tháng tuổi là không nên và không cần thiết. Từ 6 tháng tuổi trở đi, khi dạ dày của trẻ lớn dần và độ đậm trong sữa mẹ bắt đầu giảm, bạn có thể cho trẻ tập làm quen với việc uống nước bằng một vài muỗng cà phê và chỉ nên cho trẻ uống bổ sung nước cùng với chế độ ăn dặm khi trẻ từ đủ 1 tuổi.[2]

Từ 6 tháng tuổi có thể bắt đầu tập uống nước bằng vài thìa nhỏ

Nhiễm độc nước

Nhiễm độc nước là tình trạng bổ sung nước quá mức so với khả năng lọc của thận, lượng nước mà thận chưa thể lọc sẽ ở lại máu và làm hòa loãng máu. Điều này có thể làm hạ natri máu và nguy hiểm nhất là biến chứng phù não. Ở trẻ nhỏ, chức năng lọc của thận còn hạn chế do đó nguy cơ nhiễm độc nước rất cao nếu bổ sung nước quá mức.

Nhiễm độc nước xảy ra do bổ sung nước quá mức so với khả năng lọc của thận

3Tác hại khi cho trẻ uống nước

Sữa mẹ hoặc sữa công thức có thể cung cấp đủ dinh dưỡng và lượng nước cần thiết cho trẻ sơ sinh trong những tháng đầu đời. Việc bổ sung nước từ các thức uống khác cho trẻ dưới 6 tháng tuổi có thể gây ra nhiều vấn đề nguy hiểm, bao gồm:

Thiếu chất dinh dưỡng

Việc cho trẻ sơ sinh thỏa mãn cơn thèm ăn và nhu cầu bú bình bằng cách uống nước chỉ làm trẻ có cảm giác no tạm thời mà không thể cung cấp thêm phần dinh dưỡng nào cho trẻ. Đồng thời, khi trẻ no nước sẽ làm giảm nhu cầu sữa hay khả năng chứa đựng ở dạ dày trẻ. Nếu kéo dài có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng do thiếu hụt dinh dưỡng như:

• Suy dinh dưỡng: trẻ chậm lớn, cân nặng thấp, cơ thể yếu ớt.
• Giảm sức đề kháng: trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng do thiếu kháng thể từ sữa mẹ.
• Ảnh hưởng đến phát triển não bộ: gây khó khăn trong việc học tập và nhận thức trong tương lai.

Bổ sung nước không hợp lý có thể làm cho trẻ bị suy dinh dưỡng

Tăng cân không đủ

Nếu bạn thường xuyên bổ sung nước cho trẻ sơ sinh thay vì sữa mẹ hoặc sữa công thức có thể khiến cho trẻ không nạp đủ thức ăn. Theo thời gian, điều đó có nghĩa là trẻ sẽ không đủ lượng calo tích lũy cần thiết để tăng cân đủ.

Thường xuyên bổ sung nước cho trẻ sơ sinh có thể làm cho trẻ tăng cân không đủ

Giảm nguồn sữa

Hoạt động cho trẻ bú là một trong những động lực để cơ thể mẹ tiết sữa, đồng thời việc lưu lại sữa trong bầu vú cũng sẽ ức chế sự tiết của mẹ. Do đó khi cho trẻ uống nhiều nước và bú ít hơn thì khả năng tiết sữa ở mẹ sẽ ngày càng giảm và dẫn đến nguy cơ mất sữa sớm.

Trẻ uống nhiều nước có thể giảm bú và làm giảm khả năng tiết sữa của mẹ

Mất cân bằng điện giải

Cho trẻ uống nước trên mức cần thiết trong 6 tháng đầu có thể làm tăng nguy cơ nhiễm độc nước ở trẻ và gây ra tình trạng rối loạn điện giải. Trong đó, nguy hiểm nhất là tình trạng hạ natri máu nặng đưa đến phù não và thậm chí tử vong.

Mất cân bằng điện giải do nhiễm độc nước có thể rất nguy hiểm đối với trẻ

4Khi nào nên cho trẻ sơ sinh uống nước?

Bổ sung nước cho trẻ thường chỉ có lợi đối với trẻ từ 6 tháng tuổi trở đi và cùng với chế độ ăn dặm hợp lý.

Tại sao trẻ dưới 6 tháng tuổi không nên uống nước?

Trẻ dưới 6 tháng tuổi không nên uống nước vì điều này không những không cần thiết mà còn mang lại nhiều rủi ro như:

• Suy dinh dưỡng.
• Hạ natri máu, tăng nguy cơ phù não, co giật.
• Giảm sức để kháng.
• Ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và não bộ của trẻ do thiếu dinh dưỡng.
• Nguy cơ giảm khả năng tiết sữa và mất sữa sớm ở người mẹ.

Cho trẻ uống nước sớm có thể làm giảm bú mẹ dẫn tới giảm sức đề kháng, suy dinh dưỡng

Khi nào cho trẻ sơ sinh uống nước là tốt nhất?

Thời điểm cho trẻ uống nước thích hợp nhất là khoảng 6 tháng tuổi cùng với chế độ ăn dặm hợp lý. Tuy nhiên, bạn cần cho trẻ luyện tập uống nước và chú ý không để trẻ uống quá nước trong giai đoạn từ 6 - 12 tháng tuổi.

Cho trẻ tập uống nước cùng với chế độ ăn dặm hợp lý từ đủ 6 tháng tuổi

5Lưu ý khi cho trẻ sơ sinh uống nước

Đảm bảo nước an toàn cho trẻ sơ sinh

Trước khi sử dụng nước để pha sữa bột hoặc cho trẻ uống nước, bạn cần chắc chắn rằng nguồn nước đó đủ an toàn đối với trẻ. Mặc dù nước máy thường có fluoride giúp ngăn ngừa sâu răng nhưng nó cũng có thể chứa một hàm lượng chì nhỏ không an toàn đối với trẻ sơ sinh. Để đảm bảo nguồn nước là an toàn cho trẻ, bạn nên lưu ý những điều sau:

• Không nên cho trẻ sử dụng trực tiếp nước giếng chưa được kiểm tra mức độ an toàn.
• Khu vực bạn đang sống hoặc các khu vực lân cận, gần đây bị ô nhiễm.
• Thận trọng nếu bé có hệ miễn dịch kém.
• Nên lắp đặt hệ thống lọc nước hoặc sử dụng nước cất nếu bạn cảm thấy lo lắng về việc các hóa chất có thể có trong nguồn nước.[3]

Bạn cần đảm bảo nước an toàn trước khi dùng cho trẻ sơ sinh

Cân nhắc khi pha sữa công thức với nước máy

Bạn nên cân nhắc những điểm sau khi sử dụng nước máy để pha sữa công thức cho trẻ:

• Pha riêng lẻ từng bình và không sử dụng nước máy để pha sữa công thức với số lượng lớn.
• Đun sôi rồi để nguội nước đun sôi trong vòng một giờ trước khi pha sữa cho trẻ và đổ đi nếu trẻ không sử dụng trong vòng 24 giờ.
• Hãy pha sữa theo đúng hướng dẫn trên hộp đựng. Chú ý, không pha quá đặc vì có thể dẫn đến táo bón hoặc mất nước và cũng không pha quá loãng vì có thể dẫn đến nhiễm độc nước hoặc suy dinh dưỡng.

Bạn nên pha sữa theo công thức có sẵn trên nhãn hộp

Cho trẻ sơ sinh uống nước theo nhu cầu

Từ 6 đến 12 tháng tuổi, sữa mẹ hoặc sữa công thức vẫn là nguồn dinh dưỡng chính cho bé. Tuy nhiên, sau khi bú no bạn vẫn có thể cho bé uống thêm 60-90ml nước mỗi ngày. Lưu ý, không nên cho bé uống quá 120-240ml nước trong ngày để tránh nguy cơ nhiễm độc nước.

Khi bé bước vào giai đoạn chập chững biết đi (1-3 tuổi), lúc này nhu cầu về chất lỏng sẽ tăng lên khoảng 4 cốc nước mỗi ngày. Giai đoạn này, bạn có thể kết hợp cả nước và sữa để cung cấp đủ dinh dưỡng cho bé.

Cho trẻ uống nước theo nhu cầu và không nên ép trẻ uống quá nhiều nước

Không nên cho bé uống nước trước bữa ăn

Bạn không nên cho bé uống nước trước bữa ăn vì điều này có thể dẫn đến các nguy cơ sau:

• Bé sẽ no và không muốn ăn hoặc ăn ít: điều này có thể dẫn đến tình trạng bé không được cung cấp đủ năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển.
• Hòa loãng dịch vị: nước có thể làm loãng dịch vị trong dạ dày, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa thức ăn và làm giảm khả năng hấp thu dưỡng chất của trẻ.

Không nên cho bé uống nước trước bữa ăn vì có thể làm trẻ no và bỏ bú

Hạn chế uống nhiều nước trước khi đi ngủ

Cho trẻ uống nước nhiều trước khi đi ngủ có thể làm cho bàng quang của trẻ căng lên, tiểu đêm gây ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Mặt khác, điều này cũng có thể làm tăng gánh nặng lên thận. Do đó, bạn nên hạn chế cho trẻ uống nước nhiều trước khi đi ngủ.

Tiểu đêm do uống nước trước khi ngủ có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của bé

Trẻ em chỉ nên bắt đầu uống nước khi đã đủ 6 tháng tuổi, vì trước đó sữa mẹ hoặc sữa công thức đã cung cấp đủ lượng nước cần thiết cho cơ thể. Nếu bạn thấy thông tin này hữu ích, hãy chia sẻ với mọi người nhé!