Hạt đác có tác dụng gì? 12 công dụng và lưu ý khi sử dụng

Hạt đác không chỉ có hương vị thơm ngon mà còn giàu chất oxy hóa, vitamin và khoáng chất mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về hạt đác có tác dụng gì và cách sử dụng hạt đác qua bài viết dưới đây nhé!

1Giới thiệu chung về hạt đác

Hạt đác là gì?

Cây đác còn được biết đến với các tên gọi khác như búng báng, bụng báng, dừa núi, đào rừng hay quang lang là một loài cây thuộc họ Cau (Arecaceae) với tên khoa học Arenga pinnata (Wurm). Merr.[1]

Toàn bộ các bộ phận của cây đác bao gồm thân, quả, lá và rễ đều có giá trị dược liệu và được sử dụng trong y học cổ truyền để chữa bệnh. Trong đó, bột từ thân cây (gọi là bột báng) và hạt chín (hạt đác) không chỉ có dược tính mà còn được dùng làm nguyên liệu chế biến các món ăn bổ dưỡng.

Hạt đác là loại hạt thu hoạch từ cây đác. Hạt này có màu trắng tự nhiên, bề mặt trơn láng, mang hương vị ngọt bùi và độ giòn đặc trưng.

Nhờ chứa nhiều chất khoáng có lợi cho sức khỏe, hạt đác thường được sử dụng trong các món ăn thanh mát như sữa chua hạt đác, chè hạt đác hay hạt đác rim đường, tạo nên sự hấp dẫn và bổ dưỡng.

Hạt đác là loại hạt thu hoạch từ cây đác hay còn gọi là cây báng

Phân biệt hạt đác và hạt thốt nốt

Hạt đác và hạt thốt nốt thoạt nhìn thì rất giống nhau nên thường dễ gây nhầm lẫn. Bảng dưới đây sẽ giúp bạn dễ dàng nhận biết sự khác biệt giữa hai loại hạt này:

Hạt đác đặc ruột trong khi ruột hạt thốt nốt thì lại rỗng

2Các tác dụng của hạt đác đối với sức khỏe

Tốt cho hệ tiêu hóa

Các sản phẩm từ cây đác bao gồm tinh bột và tinh bột kháng mang lại nhiều lợi ích cho hệ tiêu hóa. Nghiên cứu cho thấy các chất này có khả năng điều chỉnh hệ vi sinh đường ruột và phát huy tác dụng như một loại prebiotic, đặc biệt ở đối tượng chuột già.

Tinh bột kháng từ hạt đác nổi bật với khả năng tăng cường các vi khuẩn có lợi, đồng thời thúc đẩy sản sinh axit béo chuỗi ngắn như acetate, propionate và butyrate.

Những hợp chất này không chỉ hỗ trợ chức năng tiêu hóa mà còn giúp cải thiện viêm ruột, tăng cường hàng rào bảo vệ ruột và giảm các tín hiệu viêm trong cơ thể.

Ngoài ra, việc tiêu thụ sản phẩm từ hạt đác còn góp phần điều hòa gen liên quan đến lão hóa, làm giảm viêm và duy trì sự khỏe mạnh của hệ tiêu hóa, đặc biệt ở người lớn tuổi.[2]

Hạt đác giúp tăng cường hàng rào bảo vệ ruột

Giúp giảm cân

Hạt đác là một lựa chọn tốt cho những người đang tìm kiếm giải pháp hỗ trợ giảm cân. Với hàm lượng chất béo và calo rất thấp, hạt đác không gây tăng cân ngay cả khi tiêu thụ nhiều.

Đồng thời, loại hạt này còn hoạt động như một chất điện giải tự nhiên, hỗ trợ giải khát và thúc đẩy quá trình trao đổi chất bên trong cơ thể.

Nhờ những đặc tính này, hạt đác không chỉ giúp duy trì cân nặng mà còn mang lại cảm giác nhẹ nhàng, khỏe khoắn cho người sử dụng.

Hạt đác là một lựa chọn tốt cho người muốn giảm cân

Chống lão hóa

Thành phần galactomannan chiết xuất từ hạt đác đã được chứng minh có hiệu quả chống lão hóa nhờ các hoạt tính sinh học nổi bật. Galactomannan chứa các hợp chất như oxonium ion và glucosides giúp ức chế enzyme tyrosinase – một yếu tố quan trọng trong quá trình hình thành sắc tố da.

Ở nồng độ 5 μg/mL, galactomannan có thể ức chế hơn 50% hoạt động của tyrosinase trong tế bào melanocytes. Đồng thời có khả năng chống oxy hóa mạnh với hiệu quả trên 50% khi thử nghiệm ở nồng độ 10 μg/mL.

Bên cạnh đó, galactomannan còn giúp ngăn ngừa lão hóa da do tác động của tia UVB, thông qua việc ức chế hơn 50% biểu hiện gen MMP-1 và MMP-13 – hai yếu tố gây phá hủy cấu trúc collagen trong da.

Với những đặc tính này, hạt đác không chỉ góp phần bảo vệ làn da mà còn mang lại tiềm năng ứng dụng trong lĩnh vực mỹ phẩm tự nhiên, giúp cải thiện sức khỏe và vẻ đẹp của làn da.[3]

Thành phần galactomannan từ hạt đác có hiệu quả chống lão hóa

Hỗ trợ điều trị các bệnh xương khớp

Hạt đác mang lại tiềm năng lớn trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh lý xương khớp, đặc biệt là viêm khớp thoái hóa. Với thành phần giàu các chất chuyển hóa như galactomannan, axit béo, flavonoid, phenolic, polyphenol và steroid, hạt đác có khả năng chống viêm và bảo vệ sụn khớp.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng những hợp chất này giúp giảm viêm, bảo vệ và tái tạo lớp sụn, đồng thời giảm đau và cải thiện khả năng vận động cho người mắc các bệnh lý xương khớp.

Hạt đác không chỉ an toàn, dễ sử dụng mà còn mang đến một giải pháp tự nhiên, hiệu quả và ít tác dụng phụ so với các thuốc kháng viêm thông thường. Với những lợi ích này, hạt đác hứa hẹn là một lựa chọn bổ sung trong chế độ dinh dưỡng hỗ trợ điều trị các bệnh xương khớp.[4]

Hạt đác có tiềm năng lớn trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh lý xương khớp

Giúp thanh nhiệt, bồi bổ sức khỏe

Hạt đác là một loại thực phẩm dinh dưỡng quý giá, được đánh giá cao với tác dụng thanh nhiệt và bồi bổ sức khỏe. Đặc tính mát của hạt đác giúp loại bỏ nhiệt độc và giảm cảm giác nóng bức, đặc biệt phù hợp cho mùa hè hoặc những người thường xuyên cảm thấy cơ thể bốc hỏa.

Ngoài ra, hạt đác còn chứa nhiều dưỡng chất như carbohydrate, protein, vitamin B, axit amin, chất xơ, khoáng chất và các nguyên tố vi lượng cần thiết cho cơ thể.

Nhờ vào thành phần giàu dưỡng chất, hạt đác không chỉ giúp làm mát cơ thể mà còn hỗ trợ bồi bổ sức khỏe, cải thiện tình trạng suy nhược, chán ăn ở trẻ nhỏ và người lớn.[5]

Hạt đác giúp loại bỏ nhiệt độc và giảm cảm giác nóng bức

Kháng viêm, giảm đau

Hạt đác không chỉ là một thực phẩm bổ dưỡng mà còn được biết đến với khả năng kháng viêm và giảm đau hiệu quả. Theo nghiên cứu, chiết xuất ethanol từ quả hạt đác đã chứng minh tác dụng giảm đau và chống viêm vượt trội.

Cơ chế hoạt động của chiết xuất này được đánh giá là có khả năng làm giảm các rối loạn viêm nhiễm và đau nhức một cách an toàn, mở ra tiềm năng ứng dụng trong việc điều trị các bệnh lý liên quan đến viêm.

Hạt đác từ lâu đã được sử dụng trong y học dân gian để làm dịu các triệu chứng đau nhức và cải thiện sức khỏe. Với những kết quả nghiên cứu hiện đại, loại quả này không chỉ củng cố thêm giá trị y học truyền thống mà còn trở thành một ứng cử viên sáng giá trong việc phát triển các sản phẩm hỗ trợ điều trị tự nhiên, an toàn và ít gây tác dụng phụ.[6]

Chiết xuất ethanol từ quả hạt đác có tác dụng giảm đau và chống viêm

Ngăn ngừa ung thư

Hạt đác là một nguồn dinh dưỡng giàu polysaccharide đặc biệt là galactomannan, được chứng minh có khả năng ngăn ngừa ung thư. Các nghiên cứu cho thấy galactomannan từ quả hạt đác có hoạt tính chống oxy hóa mạnh, giúp trung hòa các gốc tự do, giảm thiểu tổn thương tế bào và ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư.

Ngoài ra, khả năng chống lại tác động tiêu cực của tia UVB và các yếu tố gây hại từ môi trường cũng giúp bảo vệ cấu trúc tế bào và cải thiện chức năng da, góp phần giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư da.

Với những đặc tính vượt trội này, hạt đác không chỉ là một loại thực phẩm bổ dưỡng mà còn mang lại tiềm năng lớn trong việc hỗ trợ phòng ngừa ung thư, đóng góp vào một lối sống lành mạnh và bền vững.[3]

Hạt đác có hoạt tính chống oxy hóa mạnh, giúp ngăn ngừa ung thư

Điều hòa huyết áp

Hạt đác là một nguồn thực phẩm tự nhiên giàu kali, khoáng chất quan trọng giúp duy trì sự cân bằng điện giải trong cơ thể. Kali có tác dụng hỗ trợ điều hòa huyết áp, giúp làm giảm áp lực lên các mạch máu và ngăn ngừa tình trạng huyết áp cao.

Khi lượng kali trong cơ thể cân bằng sẽ giúp giảm sự co thắt của các mạch máu, từ đó làm giãn nở mạch máu và giảm huyết áp.

Việc bổ sung hạt đác vào chế độ ăn uống là một cách hiệu quả để cải thiện sức khỏe tim mạch, bảo vệ huyết áp ở mức ổn định và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến huyết áp cao.

Lượng kali trong hạt đác giúp điều hòa huyết áp

Duy trì đường huyết ổn định

Nghiên cứu cho thấy, chiết xuất từ nội nhũ hạt đác có khả năng cải thiện quá trình sản xuất insulin và điều hòa đường huyết, giúp giảm mức đường huyết trong cơ thể, đặc biệt là ở những người mắc bệnh tiểu đường.

Hạt đác giúp giảm mức đường huyết ở chuột thí nghiệm, chứng tỏ khả năng hỗ trợ kiểm soát bệnh tiểu đường mà không gây ra tác dụng phụ.

Với những đặc tính này, hạt đác có tiềm năng trở thành một nguyên liệu tự nhiên bổ sung vào chế độ ăn uống, giúp duy trì mức đường huyết ổn định và cải thiện sức khỏe tổng thể.[7]

Hạt đác có thể giúp duy trì đường huyết ổn định

Ngăn ngừa loãng xương

Hạt đác là nguồn cung cấp canxi dồi dào, với 100g hạt đác cung cấp tới 91mg canxi, giúp hỗ trợ tăng cường sức khỏe xương, đặc biệt là ở những người có nguy cơ loãng xương.

Canxi là một khoáng chất thiết yếu cho sự phát triển và duy trì xương chắc khỏe, vì vậy hạt đác rất phù hợp với những người cần bổ sung canxi vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày.

Hơn nữa, hạt đác còn hỗ trợ thúc đẩy quá trình hấp thụ magie - một yếu tố quan trọng khác trong việc duy trì xương vững chắc, giúp ngăn ngừa loãng xương hiệu quả.

Hạt đác là nguồn cung cấp canxi dồi dào, giúp ngăn ngừa loãng xương

Tốt cho sức khỏe tim mạch

Hạt đác, đặc biệt là khi kết hợp với nước ép trái nhàu có khả năng cải thiện lipid trong máu, có lợi cho sức khỏe tim mạch. Một nghiên cứu trên loài gà đã chỉ ra rằng việc bổ sung hạt đác vào nước uống của gà giúp giảm đáng kể mức cholesterol tổng, triglycerides và LDL (cholesterol xấu) ở gà thịt.

Điều này cho thấy hạt đác có thể hỗ trợ giảm các yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch. Mặc dù không làm tăng HDL (cholesterol tốt) nhưng tỷ lệ giữa HDL và LDL được cải thiện, góp phần vào việc duy trì sức khỏe tim mạch hiệu quả.[8]

Hạt đác giúp cải thiện tỷ lệ HDL và LDL nên có thể hỗ trợ sức khỏe tim mạch

Kháng khuẩn

Hạt đác còn được biết đến với các tác dụng kháng khuẩn tốt. Các nghiên cứu cho thấy, các loài trong giống Arenga đặc biệt là hạt đác, có khả năng chống lại sự phát triển của nhiều loại vi khuẩn có hại.

Điều này khiến hạt đác trở thành một nguyên liệu tiềm năng trong ngành thực phẩm, dược phẩm cũng như các sản phẩm tự nhiên có tác dụng kháng khuẩn.

Nhờ khả năng này, hạt đác có thể hỗ trợ bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra.[9]

Nhờ khả năng kháng khuẩn, hạt đác có thể ngăn ngừa bệnh nhiễm trùng

3Hướng dẫn cách sử dụng hạt đác an toàn hiệu quả

Hạt đác là một nguyên liệu dinh dưỡng có nhiều lợi ích cho sức khỏe, tuy nhiên để đạt được hiệu quả tối ưu và an toàn, bạn cần sử dụng đúng liều lượng.

Thông thường, hạt đác được sử dụng ở dạng sắc uống hoặc chế biến thành các món ăn bổ dưỡng. Liều dùng trung bình khuyến cáo là từ 30 – 50g mỗi ngày.

Liều dùng hạt đác khuyến cáo là trung bình từ 30 – 50g mỗi ngày

4Một số món ăn ngon từ hạt đác

Hạt đác rim đường

Hạt đác rim đường là một món ăn dễ làm và rất tốt cho sức khỏe, đặc biệt vào mùa hè. Các bước chế biến hạt đác rim đường:

• Rửa sạch hạt đác, luộc qua cho hết phần nhớt.
• Ướp hạt đác với đường và trái cây tùy thích như me, chanh dây, thơm hoặc dâu tằm trong vòng 30 - 60 phút.
• Đem lên bếp rim lửa nhỏ cho đến khi hạt đác săn lại.

Món ăn này không chỉ giúp giải khát mà còn thanh nhiệt, rất phù hợp cho những ngày nóng bức.

Hạt đác rim đường là một món ăn dễ làm và rất tốt cho sức khỏe

Sữa chua hạt đác

Sữa chua hạt đác là một món ăn ngon miệng, dễ làm và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Bạn chỉ cần trộn sữa chua đường với hạt đác và trái cây tươi cắt hạt lựu.

Món ăn này giúp điều hòa nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa, nuôi dưỡng làn da và đặc biệt giúp kiểm soát cân nặng. Ăn sữa chua hạt đác thường xuyên là một cách tuyệt vời để cải thiện sức khỏe tiêu hóa và duy trì vóc dáng.

Sữa chua hạt đác là một món ăn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe

Chè hạt đác

Chè hạt đác là một món chè giải nhiệt thơm ngon và bổ dưỡng, phổ biến ở miền Trung Việt Nam. Món chè được chế biến từ hạt đác kết hợp với các nguyên liệu như mít, củ năng, sương sáo, nước cốt dừa... tạo nên sự hòa quyện hương vị đặc biệt tùy theo sở thích của mỗi người.

Chè hạt đác là một món chè giải nhiệt thơm ngon và bổ dưỡng

5Lưu ý khi sử dụng hạt đác

Cách chọn mua hạt đác

Khi chọn mua hạt đác, hãy chú ý một số đặc điểm sau:

• Chọn hạt có màu trắng đục, mềm và tươi.
• Tránh những hạt có màu quá trắng vì có thể bị tẩy.
• Hạt đác tươi thường không có mùi rõ ràng, vì vậy hãy chọn hạt không có mùi.
• Cần tránh mua hạt đã rim sẵn để kiểm tra chất lượng nguyên liệu.
• Cần phân biệt hạt đác với hạt thốt nốt để tránh nhầm lẫn.

Bạn nên chọn hạt có màu trắng đục, mềm và tươi

Bảo quản hạt đác đúng cách

Cách bảo quản hạt đác khác nhau ở mỗi dạng:

• Hạt đác tươi: bạn có thể lưu trữ hạt tươi trong tủ lạnh từ 7 - 10 ngày. Nếu không có tủ lạnh, hãy ngâm hạt đắc trong nước sạch hoặc nước muối loãng ở nhiệt độ phòng và thay nước mỗi ngày, với phương pháp này, hạt đác có thể giữ được đến 2 tuần.
• Hạt đác rim: nếu đã rim, hạt đác nên được bảo quản trong tủ lạnh hoặc để nguội rồi đóng hũ kín. Cách này giúp kéo dài thời gian sử dụng từ 10 ngày đến 1 tháng.

Hạt đác tươi có thể lưu trữ trong tủ lạnh từ 7 - 10 ngày

Lưu ý khi chế biến hạt đác

Khi chế biến hạt đác, bạn cần lưu ý:

• Rửa sạch hạt qua ba lần nước để loại bỏ nhớt, vì nếu không sẽ làm hạt nhanh hỏng.
• Nếu chưa chế biến ngay, nên bảo quản hạt trong tủ lạnh để tránh hạt bị nhớt.
• Để loại bỏ mùi ngai ngái, bạn có thể luộc hạt đác trong nước muối loãng 2 - 3 phút, sau đó để ráo nước.

Bạn nên rửa sạch hạt đác qua ba lần nước để loại bỏ nhớt

Hạt đác không chỉ thơm ngon mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, giúp bạn chăm sóc cơ thể một cách tự nhiên. Hãy tận dụng nguồn dinh dưỡng này trong chế độ ăn uống và chia sẻ bài viết để mọi người cùng khám phá nhé!