Lá khế có tác dụng gì? 10 bài thuốc dân gian phổ biến từ lá khế

Các bài thuốc dân gian từ lá khế đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ với khả năng hỗ trợ điều trị các vấn đề ngoài da, giải độc và kháng viêm hiệu quả. Vậy lá khế có tác dụng gì? Hãy cùng khám phá ngay trong bài viết sau, bạn nhé!

1Giới thiệu chung về cây khế

Tên thường gọi: Khế chua, Ngũ liễm tử, Dương đào, Khế giang.

Tên khoa học: Averrhoa carambola L

Họ: Chua me đất (Oxalidaceae).

Mô tả đặc điểm thực vật của cây khế

• Cây khế là một loại cây thân gỗ có chiều cao trung bình từ 8 - 12m.
• Lá khế hình kép lông chim, mỗi lá có 3 – 5 đôi lá chét, phiến lá chét hình trái xoan, mỏng.
• Hoa khế mọc thành chùm xim, cụm hoa ngắn, hình cầu, thường mọc ở nách lá. Hoa có màu tím hoặc hồng xen lẫn trắng.
• Quả khế có 5 cạnh, khi cắt ngang tạo thành hình ngôi sao năm cánh. Cây khế thường ra hoa vào tháng 4 – 8 và sai quả vào tháng 10 – 12.

Phân bố

Cây khế có nguồn gốc từ Malaysia và Ấn Độ, hiện nay được trồng phổ biến ở nhiều quốc gia có khí hậu nhiệt đới như Việt Nam. Hai giống khế thường gặp là khế ngọt và khế chua.

Bộ phận dùng làm thuốc

Tất cả các bộ phận của cây khế như vỏ cây, hoa, lá, rễ và quả đều có thể được sử dụng để làm thuốc. Hoa và quả thường được thu hoạch theo mùa trong khi lá, rễ và thân có thể thu hái quanh năm.

Tác dụng của cây khế trong Đông y

Theo y học cổ truyền, các bộ phận của cây khế đều có tác dụng chữa bệnh:

• Quả khế: Lợi tiểu, thanh nhiệt, tiêu viêm, long đờm và giảm ho.
• Rễ khế: Chỉ thống (giảm đau), trừ phong thấp.
• Hoa khế: Điều trị sốt rét.
• Lá và thân khế: Lợi tiểu, tiêu viêm, giảm ngứa.

Vỏ cây, hoa, lá, rễ và quả cây khế đều được dùng làm thuốc

2Lá khế có tác dụng gì?

Giảm đường huyết và ngăn ngừa tiểu đường

Các nghiên cứu trên chuột mắc bệnh tiểu đường cho thấy, chiết xuất hydroalcohol từ lá khế giúp giảm lượng đường trong máu. Trong khi đó, hợp chất DMDD (2-dodecyl-6-methoxycyclohexa-2,5-diene-1,4-dione) từ lá khế sẽ có tác dụng kích thích tiết insulin, giảm viêm và bảo vệ tế bào beta tuyến tụy. Các cơ chế này góp phần kiểm soát đường huyết và ngăn ngừa các biến chứng tiểu đường.[1]

Chiết xuất lá khế có khả năng điều chỉnh lượng đường trong máu

Giảm mức cholesterol

Các nghiên cứu trên chuột và một số người cao tuổi đều cho thấy lá khế có tác dụng làm giảm triglyceride và cholesterol xấu (LDL-C), đồng thời làm tăng cholesterol tốt (HDL-C). Thực chất, lá khế đã hạ mức cholesterol trong máu bằng cách tăng bài tiết lipid và axit mật qua phân.[1]

Lá khế có tác dụng làm giảm nồng độ cholesterol xấu trong máu

Kháng viêm

Chiết xuất ethanolic từ lá khế có đặc tính kháng viêm mạnh. Trong các nghiên cứu, ethanolic giúp giảm phù nề ở tai chuột và ức chế hoạt động của enzyme myeloperoxidase - một trong những yếu tố gây viêm. Ngoài ra, việc sử dụng nước ép lá khế còn làm giảm các yếu tố viêm như TNF-alpha và interleukin-23.[1]

Chiết xuất ethanolic từ lá khế có đặc tính kháng viêm

Cải thiện sức khỏe tim mạch

Các hợp chất flavonoid trong lá khế đặc biệt là apigenin, có khả năng làm giãn mạch máu bằng cách ức chế dòng canxi đi vào tế bào. Các nghiên cứu trên động vật còn chỉ ra rằng, chiết xuất từ lá khế có thể giúp hạ huyết áp và cải thiện chức năng co bóp của cơ tim.[1]

Các hợp chất flavonoid trong lá khế có tác dụng làm giãn mạch, chống co thắt

Điều trị vết loét

Chiết xuất nước - cồn từ lá khế cho thấy khả năng bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tổn thương do axit và ethanol. Mặc dù hiệu quả bảo vệ không quá mạnh, nhưng nghiên cứu này đã mở ra tiềm năng sử dụng lá khế trong điều trị các vấn đề liên quan đến loét dạ dày và đường tiêu hóa.[1]

Chiết xuất lá khế có khả năng bảo vệ niêm mạc dạ dày

Hỗ trợ điều trị các vấn đề ngoài da

Theo y học cổ truyền, lá khế có vị chua, chát, tính mát, giúp thanh nhiệt và giải độc, từ đó làm giảm các triệu chứng dị ứng, mẩn ngứa, nổi mề đay,...

Ngoài ra, lá khế còn chứa nhiều hợp chất kháng khuẩn tự nhiên, giúp tiêu diệt vi khuẩn và ngăn ngừa nhiễm trùng. Vì vậy, lá khế thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị bệnh chàm, rôm sảy, mụn nhọt,...

Lá khế được sử dụng để hỗ trợ điều trị bệnh chàm, rôm sảy, mụn nhọt...

3Liều dùng lá khế trong chữa bệnh

Lá khế thường được dùng dưới dạng thuốc sắc hoặc dùng ngoài da, tùy thuộc vào mục đích điều trị. Liều sử dụng đảm bảo an toàn và hiệu quả được khuyến nghị là 20 - 40 g/ngày.

Bạn có thể sử dụng 20 - 40g lá khế một ngày

4Các bài thuốc dân gian từ lá khế

Bài thuốc chữa mề đay và ngứa da

Nguyên liệu: 20g lá khế tươi.

Cách làm: Rửa sạch lá khế, nấu lấy nước uống. Đồng thời, giã nát lá khế tươi để đắp lên vùng da bị ngứa hoặc đun nước lá khế để tắm 2 lần/ngày.

Bài thuốc chữa mẩn ngứa và dị ứng ngoài da

Nguyên liệu: Lá khế tươi.

Cách làm: Giã nát lá khế, thoa lên vùng da bị dị ứng (có thể kết hợp uống nước sắc từ vỏ cây núc nác nếu bị dị ứng nặng).

Bài thuốc trị mụn nhọt, lở loét, da chân bị nước ăn, ngứa ngáy

Nguyên liệu: Lá khế, lá thanh hao, lá long não (mỗi thứ một ít).

Cách làm: Rửa sạch, nấu lấy nước tắm hàng ngày.

Lá khế có tác dụng hỗ trợ điều trị các vấn đề ngoài da

Bài thuốc chữa chứng bí tiểu và đau đầu

Nguyên liệu: 100g lá khế tươi (sao thơm).

Cách làm: Sắc lá khế với 750ml nước, cô cạn còn 300ml. Chia làm 2 lần uống trong ngày, uống trước bữa ăn.

Bài thuốc trị tiểu tiện không thông, choáng váng, đau đầu

Nguyên liệu: 100g lá khế tươi và 20 - 40g lá chanh tươi.

Cách làm: Rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước. Chia làm 2 lần uống, uống trước bữa ăn.

Lá khế giúp giảm triệu chứng đau đầu, choáng váng

Bài thuốc phòng bệnh sốt xuất huyết

Nguyên liệu: Lá khế 16g, sinh địa, lá tre, mã đề, lá dâu và sắn dây (mỗi vị 12g).

Cách làm: Sắc nước uống hàng ngày để tăng sức đề kháng.

Bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh ung thư kèm sốt

Nguyên liệu: Lá khế tươi.

Cách làm: Rửa sạch lá, giã lá để vắt lấy nước, thêm đường và đun sôi. Sau đó, thêm hoa quả như cam, nho, chuối, táo thái nhỏ. Tiếp tục đun cho sôi và ăn khi còn nóng.

Uống nước lá khế có tác dụng hạ sốt

Bài thuốc trị viêm bàng quang, viêm âm đạo gây tiểu buốt, tiểu ra máu

Nguyên liệu: 100g lá khế và 40g rễ cỏ tranh.

Cách làm: Sắc uống ngày 1 thang, duy trì đến khi triệu chứng thuyên giảm.

Bài thuốc điều trị viêm họng

Nguyên liệu: 40g lá khế tươi.

Cách làm: Rửa sạch lá, giã lá lấy nước cốt, thêm chút muối. Ngậm hỗn hợp này để làm dịu cổ họng.

Bài thuốc chữa ngộ độc nấm

Nguyên liệu: 20g đậu ván đỏ, 20g lá khế và 10g lá lốt.

Cách làm: Rửa sạch nguyên liệu, giã nát, thêm 200ml nước đun sôi, để nguội rồi uống. Lặp lại 2–3 lần.

Lá khế được dùng để chữa ngộ độc nấm

5Lưu ý khi sử dụng lá khế

Dưới đây là một số lưu ý quan trọng giúp quá trình sử dụng lá khế hỗ trợ điều trị bệnh đạt hiệu quả và đảm bảo an toàn:

• Chọn lá khế tươi: Bạn nên hái lá khế tươi, không bị sâu bệnh để đảm bảo chất lượng và hiệu quả điều trị.
• Vệ sinh sạch sẽ: Trước khi dùng, lá khế cần được ngâm và rửa sạch để loại bỏ bụi bẩn.
• Thử phản ứng dị ứng: Trước khi uống hoặc tắm với nước lá khế, bạn nên bôi thử một lượng nhỏ nước lá lên vùng da cổ tay. Nếu không xảy ra phản ứng dị ứng, bạn có thể yên tâm sử dụng nước lá khế.
• Kết hợp với chế độ ăn uống: Ngoài các bài thuốc từ lá khế, bạn có thể sử dụng quả khế làm nguyên liệu chế biến các món ăn nhằm tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ cải thiện sức khỏe.

Bạn nên thử phản ứng dị ứng trên da trước khi uống hay tắm nước lá khế

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các tác dụng của lá khế. Hãy thử áp dụng các bài thuốc dân gian từ lá khế và chia sẻ lại hiệu quả tuyệt vời của chúng với mọi người, bạn nhé!