Dày sừng ánh sáng: Nguyên nhân, triệu chứng cách điều trị

Dày sừng ánh sáng là một trong những bệnh lý da liễu phổ biến, gây ra nhiều phiền toái cho người bệnh. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị dày sừng ánh sáng qua bài viết dưới đây nhé!

1Nguyên nhân gây dày sừng ánh sáng

Dày sừng ánh sáng là một bệnh lý da do tế bào da bị biến đổi bất thường do tia UVB bước sóng ngắn gây hại cho ADN (ADN là vật chất di truyền chứa thông tin di truyền và cấu trúc di truyền của con người).[2]

Khác với cháy nắng là phản ứng ngay lập tức khi tiếp xúc quá mức với tia UV, dày sừng ánh sáng cần nhiều năm tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời mới hình thành. Bệnh thường xuất hiện ở những người có hệ miễn dịch kém, do lão hóa, tiếp xúc gần đây với ánh nắng, bệnh lý nền, hoặc dùng một số loại thuốc.

Dày sừng ánh sáng do tác động kéo dài của ánh sáng mặt trời hoặc tia tử ngoại

2Triệu chứng của dày sừng ánh sáng

Dày sừng ánh sáng có những triệu chứng khác nhau bao gồm:

• Những đốm hoặc vết da khô, sần sùi hoặc bong tróc, thường nhỏ hơn 1 inch (2.5 centimet) đường kính.
• Những đốm hoặc vết da phẳng hoặc hơi nhô lên trên lớp biểu bì của da.
• Trong một số trường hợp, bề mặt da cứng như mụn cóc.
• Màu sắc khác nhau, bao gồm hồng, đỏ hoặc nâu.
• Ngứa, bỏng rát, chảy máu hoặc nứt nẻ.
• Những đốm hoặc vết da mới xuất hiện ở những vùng tiếp xúc nhiều với ánh nắng, như đầu, cổ, tay và cánh tay.

Triệu chứng bao gồm xuất hiện của vết đốm nâu hoặc nâu đậm trên da, khô và cứng

3Các yếu tố nguy cơ gây bệnh

Tia UV gây hại cho da theo thời gian, khi da bạn chỉ tiếp xúc ánh nắng trong thời gian ngắn nhưng thường xuyên, cũng có thể tích tụ thành tổn thương da trong suốt cuộc đời và làm tăng nguy cơ mắc bệnh dày sừng ánh sáng[3]. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:

• Tóc và mắt sáng màu: Người có tóc đỏ hoặc vàng hoe và mắt xanh hoặc màu nhạt có nguy cơ cao hơn mắc bệnh dày sừng ánh sáng vì họ có ít melanin - một chất bảo vệ da khỏi tia cực tím.
• Tuổi: Người trên 40 tuổi có nguy cơ cao hơn mắc bệnh dày sừng ánh sáng, vì họ đã tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nhiều hơn trong suốt cuộc đời.
• Tiền sử bệnh: Người có tiền sử bị cháy nắng hoặc tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời có nguy cơ cao hơn mắc bệnh dày sừng ánh sáng, vì họ đã bị tổn thương da do tia cực tím.
• Môi trường sống: Người sống ở những nơi có khí hậu nóng và nhiều nắng có nguy cơ cao hơn mắc bệnh dày sừng ánh sáng vì họ phải tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nhiều hơn.
• Hệ miễn dịch kém: Người có hệ miễn dịch yếu do các bệnh như HIV, ung thư hay do dùng thuốc.

Môi trường sống đóng vai trò là yếu tố nguy cơ trong bệnh dày sừng ánh sáng

4Biến chứng nghiêm trọng

Ung thư biểu mô tế bào vảy

Đây là một loại ung thư da phổ biến, có thể xuất phát từ bệnh dày sừng ánh sáng. Ung thư biểu mô tế bào vảy có thể lan rộng sang các mô xung quanh hoặc di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể.

Người bệnh có nhiều tổn thương dày sừng ánh sáng có nguy cơ mắc ung thư biểu mô tế bào vảy khoảng 5% đến 10%. Bệnh có thể tiến triển thành ung thư biểu mô tế bào vảy khi có các biểu hiện tím, mềm, xuất hiện vết loét hoặc trở nên dày hơn và lan rộng.[2]

Sừng da

Đây là một dạng tổn thương da có hình dạng như sừng nhọn, có thể cao từ vài milimét đến vài centimét. Sừng da có thể phát triển trên nền của bệnh dày sừng ánh sáng hoặc ung thư biểu mô tế bào vảy.

Các dạng ung thư da khác

Do tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời, người bệnh dày sừng ánh sáng cũng có nguy cơ cao hơn mắc các loại ung thư da khác như ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC), ung thư hắc tố (melanoma), hay ung thư biểu mô tế bào Merkel (Merkel cell carcinoma).

Biến chứng nghiêm trọng của bệnh có thể làm tăng nguy cơ ung thư da

5Cách chẩn đoán bệnh

Để chẩn đoán bệnh dày sừng ánh sáng, bác sĩ có thể thực hiện hai phương pháp chính là khám lâm sàng và sinh thiết da.

Khám lâm sàng

Phương pháp khám lâm sàng là cách đơn giản và nhanh chóng để nhận biết bệnh dày sừng ánh sáng. Bác sĩ chỉ cần nhìn vào vùng da bị tổn thương và quan sát các đặc điểm như màu sắc, kích thước, hình dạng, vị trí và số lượng của các nốt dày sừng hoặc dùng phương pháp soi da với một thiết bị gọi là máy soi da để xem rõ hơn các chi tiết của da[4].

Bác sĩ chẩn đoán dựa trên kiểm tra da và triệu chứng lâm sàng

Sinh thiết da

Bác sĩ sẽ lấy một mẫu da nhỏ từ vùng da bị tổn thương và gửi đi phân tích tại phòng xét nghiệm. Mẫu da được lấy bằng cách cắt, cạo hoặc nạo sau khi tiêm thuốc tê vào vùng da cần lấy mẫu. Phương pháp sinh thiết da có thể giúp bác sĩ loại trừ khả năng mắc ung thư da hoặc các bệnh da khác.

Sau khi chẩn đoán bệnh dày sừng ánh sáng, bác sĩ có thể đưa ra các phương án điều trị phù hợp cho từng trường hợp. Bạn nên theo dõi tình trạng da của bạn ít nhất một lần mỗi năm để phát hiện và ngăn ngừa ung thư da[2].

Sinh thiết da là lấy mẫu một phần nhỏ da để kiểm tra tế bào và cấu trúc da

6Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Khi có các dấu hiệu dày sừng ánh sáng như xuất hiện các vết hoặc đốm da khô, sần sùi, thay đổi màu sắc, bạn nên đến các cơ sở y tế gần nhất hoặc các bệnh viện có chuyên khoa da liễu để được thăm khám và điều trị. Đặc bịệt khi các triệu chứng không thuyên giảm và gây ngứa hoặc chảy máu.

Nơi khám chữa bệnh uy tín

Bạn có thể đến các bệnh viện sau để được khám và điều trị bệnh dày sừng ánh sáng:

• TP. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Da Liễu TP.HCM, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, Bệnh viện Chợ Rẫy...
• Hà Nội: Bệnh viện Da Liễu Hà Nội, Bệnh viện Da Liễu Trung Ương, Bệnh viện Bạch Mai...

7Phương pháp điều trị

Để điều trị bệnh dày sừng ánh sáng, bác sĩ có thể đề xuất nhiều phương pháp khác nhau tuỳ theo tình trạng của người bệnh. Phương pháp điều trị có thể bao gồm:

Thuốc bôi

Nếu bạn có nhiều tổn thương do dày sừng ánh sáng, bác sĩ có thể kê đơn cho bạn một loại thuốc bôi như fluorouracil, imiquimod hoặc diclofenac. Tình trạng viêm da, bỏng rát hoặc đóng vảy có thể xuất hiện trong vài tuần sau khi bôi thuốc.

Sử dụng thuốc bôi để giảm tổn thương da do dày sừng ánh sáng

Phẫu thuật

Một số phương pháp phẫu thuật có thể được thực hiện để loại bỏ các tổn thương do dày sừng quang hoá[4]:

• Liệu pháp áp lạnh (cryotherapy): Nitơ lỏng được phun
  lên vùng da bị tổn thương, làm cho da phồng rộp. Khi da lành lại, các tế bào hư hại sẽ bong ra và để lại da mới. Liệu pháp áp lạnh là phương pháp điều trị phổ biến nhất vì chỉ mất vài phút để thực hiện tại phòng khám của bác sĩ.
• Nạo (curettage): Trong phương pháp này, bác sĩ dùng một dụng cụ gọi là curet (thìa nạo) để nạo đi các tế bào hư hại. Nạo có thể được kết hợp với đốt điện để cắt và tiêu diệt mô bị ảnh hưởng bằng dòng điện. Phương pháp này yêu cầu tiêm thuốc tê vào vùng da cần điều trị.
• Phẫu thuật bằng tia laze (laser therapy): Phương pháp này ngày càng được sử dụng nhiều hơn để điều trị bệnh dày sừng ánh sáng. Bác sĩ dùng một thiết bị laze để loại bỏ lớp sừng trên da và thúc đẩy hình thành da mới. Tuy nhiên, phương pháp này có thể để lại sẹo và làm đổi màu da tại vùng da được điều trị.
• Liệu pháp quang động (photodynamic therapy): Bác sĩ có thể bôi chất cản quang (một dung dịch nhạy cảm với ánh sáng) lên vùng da bị tổn thương, sau đó chiếu một loại ánh sáng đặc biệt lên đó để kích hoạt dung dịch và phá huỷ các tế bào bị hư hại. Tác dụng phụ có thể gồm viêm da, sưng và cảm giác bỏng rát trong quá trình điều trị[5].

Tia laser tác động vào lớp da để làm mờ hoặc loại bỏ tế bào bất thường và kích thích tái tạo da

8Cách phòng ngừa dày sừng ánh sáng

Để phòng ngừa bệnh dày sừng ánh sáng, bạn nên thực hiện những biện pháp sau:

• Tránh phơi nắng quá lâu: Đặc biệt tránh tiếp xúc với ánh nắng từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều tránh để da bị cháy nắng hoặc rám nắng.[1]
• Sử dụng kem chống nắng hàng ngày: Theo khuyến cáo của Học viện Da liễu Hoa Kỳ, bạn nên bôi kem chống nắng phổ rộng ít nhất 15 phút trước khi ra ngoài hoặc ngay cả khi trời nhiều mây. Chỉ số chống nắng (SPF) được khuyến cáo ít nhất là 30 và nên thoa lại sau mỗi 2-4 giờ.
• Che chắn khi ra ngoài: Để bảo vệ da khỏi ánh nắng, bạn nên mặc quần áo bằng vải dày, che kín cánh tay và chân. Cũng nên đội mũ rộng vành. Điều này sẽ bảo vệ da tốt hơn so với mũ lưỡi trai hoặc mũ golf.
• Kiểm tra da thường xuyên: Kiểm tra và báo cáo cho bác sĩ về những thay đổi trên da. Bạn nên tự kiểm tra da của mình định kỳ và liên hệ với bác sĩ nếu phát hiện ra bất kỳ thay đổi nào.[6]

Sử dụng kem chống nắng trong bệnh dày sừng ánh sáng là rất quan trọng

XEM THÊM

• Bệnh á sừng: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa bệnh á sừng
• Bệnh vảy nến: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị vảy nến hiệu quả
• Viêm da cơ địa: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Bệnh dày sừng ánh sáng là một loại tổn thương da do tia cực tím. Để phòng ngừa bệnh, bạn nên tránh phơi nắng quá lâu, sử dụng kem chống nắng, che chắn khi ra ngoài và kiểm tra da thường xuyên. Hy vọng bài viết đã cung cấp thêm kiến thức về bệnh dày sừng ánh sáng cho bạn. Nếu thấy bài viết hữu ích, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!