Vảy phấn đỏ nang lông: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Bệnh vảy phấn đỏ nang lông là một bệnh da liễu kéo dài và gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về các chẩn đoán, điều trị bệnh vảy phấn đỏ nang lông qua bài viết dưới đây nhé!

1Vảy phấn đỏ nang lông là gì?

Vảy phấn đỏ nang lông là một bệnh da liễu mạn tính hiếm gặp. Tỷ lệ mắc bệnh này ở nam và nữ gần giống nhau. Bất cứ độ tuổi nào cũng có thể mắc bệnh, tuy nhiên hay gặp nhất là độ tuổi 5 - 10 (do di truyền) hay từ 51 - 55 tuổi (do mắc phải).[1]

Bệnh thường xuất hiện trên da ở thân, chi, đặc biệt là lòng bàn tay và lòng bàn chân. Vảy phấn đỏ nang lông có tổn thương đặc trưng là sẩn sừng nang lông, mảng da đỏ cam và bong vảy.[2]

Có 2 dạng vảy phấn đỏ nang lông phổ biến nhất là:

• Thể cổ điển ở người trẻ: thể này là do di truyền qua một gen trội nằm trên nhiễm sắc thể thường và thường khởi phát từ khi còn nhỏ.
• Thể cổ điển ở người lớn: tính di truyền ở thể này không rõ ràng và bệnh thường khởi phát ở tuổi trưởng thành.

Ngoài ra, còn có một số dạng không điển hình tồn tại ở cả hai nhóm tuổi. Dạng không điển hình có yếu tố khởi phát thường liên quan đến các yếu tố như ánh nắng mặt trời, bệnh nhiễm trùng như HIV, chấn thương nhẹ hoặc rối loạn tự miễn.[2]

Vảy phấn đỏ nang lông là một bệnh da liễu mạn tính hiếm gặp

2Nguyên nhân gây vảy phấn đỏ nang lông

Hiện tại, nguyên nhân gây ra bệnh vảy phấn đỏ nang lông chưa được biết rõ. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu có đưa ra một số yếu tố được cho là có liên quan đến sự khởi phát bệnh như:

• Di truyền: xảy ra ở người trẻ và bệnh vảy phấn đỏ nang lông do di truyền thường có xu hướng nặng hơn.
• Ung thư da tiềm ẩn: có liên quan đến bệnh vảy phấn đỏ nang lông khởi phát ở người lớn.
• Rối loạn chuyển hóa vitamin A: là kết quả ban đầu của một nghiên cứu của tổ chức National Organization for Rare Disorders. Tuy nhiên, kết quả này vẫn cần nghiên cứu thêm.
• Hoạt động của hệ miễn dịch: bệnh vảy phấn đỏ nang lông có thể có mối liên hệ với sự rối loạn của hoạt động miễn dịch.[3]

Bệnh vảy phấn đỏ nang lông do di truyền thường xảy ra ở người trẻ

3Những thể bệnh vảy phấn đỏ nang lông

Dưới đây là bảng phân loại cụ thể của bệnh vảy phấn đỏ nang lông:

4Dấu hiệu của bệnh vảy phấn đỏ nang lông

Bệnh vảy phấn đỏ nang lông gây ra các mảng vảy màu hồng, đỏ hoặc đỏ cam trên da và bong vảy. Các mảng da bệnh này thường gây cảm giác ngứa ở giai đoạn đầu và khô da.

Tùy vào mức độ bệnh, các mảng vảy này có thể chỉ xuất hiện ở một số hoặc lan rộng ra nhiều bộ phận như:

• Khuỷu tay.
• Đầu gối.
• Bàn tay.
• Bàn chân.
• Mắt cá chân.
• Lòng bàn tay, bàn chân.[5]

Đặc biệt, da ở lòng bàn tay và lòng bàn chân có thể bị đỏ và dày lớp sừng lên. Móng tay có thể trở nên dày và đổi màu, tóc trở nên mỏng đi đáng kể.[6]

Da lòng bàn tay bị đỏ và dày sừng là dấu hiệu bệnh vảy phấn đỏ nang lông

5Biến chứng của bệnh vảy phấn đỏ

Trong một số trường hợp, bệnh vảy phấn đỏ nang lông có thể gây ra các biến chứng như:

• Lồi mí mắt.
• Kích ứng niêm mạc miệng.
• Dày sừng lòng bàn tay, bàn chân.
• Vết nứt da.
• Nhạy cảm với ánh sáng.
• Khó tiết mồ hôi và khó kiểm soát nhiệt độ cơ thể khi trời nóng.[3]

Biến chứng của vảy phấn đỏ nang lông là khó kiểm soát thân nhiệt khi trời nóng

6Chẩn đoán vảy phấn đỏ nang lông

Khám lâm sàng

Đối với các bệnh lý da liễu nói chung, chẩn đoán trên lâm sàng chủ yếu phụ thuộc vào thăm khám tổn thương da. Bác sĩ sẽ quan sát vùng da bị tổn thương để xem xét các đặc điểm đặc trưng cho bệnh vảy phấn đỏ nang lông.

Trên lâm sàng còn có một số yếu tố giúp bác sĩ định hướng được nguyên nhân gây vảy phấn đỏ nang lông thông qua khai thác độ tuổi phát bệnh, tiền sử gia đình. Ngoài ra, triệu chứng lộ mí mắt cũng là một dấu hiệu để chẩn đoán bệnh vảy phấn đỏ nang lông.

Quan sát vùng da bị tổn thương giúp chẩn đoán bệnh vảy phấn đỏ nang lông

Các xét nghiệm cận lâm sàng

Sau khi thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu để thực một số xét nghiệm giúp chẩn đoán bệnh chính xác hơn:

• Mô bệnh học: bác sĩ sẽ lấy một mẩu da ở vùng tổn thương và đem đi làm xét nghiệm mô bệnh học. Xét nghiệm này cho phép quan sát vùng tổn thương ở mức độ tế bào qua kính hiển vi. Từ đó, có thể thấy các tổn thương mô học đặc trưng của bệnh.
• Xét nghiệm khác bao gồm: protein gắn retinol trong máu, CRBP - Cellular Retinol Binding Protein, CRABP - Cellular retinoic Acid Binding Protein, hoạt động của tế bào lympho T.

Mô bệnh học giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh vảy phấn đỏ nang lông

7Khi nào cần gặp bác sĩ?

Dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Khi có các dấu hiệu như xuất hiện các mảng vảy màu hồng hoặc đỏ trên da kèm cảm giác ngứa, dày lớp sừng trong lòng bàn tay - chân, rụng tóc, lộ mí mắt thì bạn không nên chần chừ mà hãy đi khám bác sĩ da liễu càng sớm càng tốt. Vì có thể bạn đang bị bệnh vảy phấn đỏ nang lông và cần được chẩn đoán, chăm sóc và điều trị.

Hãy đi khám bác sĩ nếu xuất hiện các mảng vảy màu hồng hoặc đỏ trên da kèm ngứa

Nơi thăm khám bệnh và điều trị

Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Da liễu. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại TP. HCM: Bệnh viện Da liễu TP.HCM, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, Bệnh viện Đại học Y dược, Bệnh viện Nhân dân 115.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Da liễu Trung ương, Bệnh viện Da liễu Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Quốc tế Thu Cúc.

8Điều trị vảy phấn đỏ nang lông

Tùy vào từng loại vảy phấn đỏ nang lông mà sẽ có những phác đồ điều trị và hiệu quả của điều trị khác nhau. Nhìn chung, để điều trị vảy phấn đỏ nang lông thường kết hợp cả điều trị tại chỗ và điều trị toàn thân.

Tại chỗ

Các phương pháp điều trị vảy phấn đỏ nang lông tại chỗ bao gồm:

• Cấp ẩm cho da: để giúp giảm triệu chứng khô da và nứt nẻ bằng các sản phẩm như kem dưỡng ẩm, vaseline, calcipotriol.
• Kết hợp chiếu tia UVB với vitamin A acid tại chỗ.[7]

Lưu ý rằng đối với bệnh vảy phấn đỏ nang lông không nên bôi corticoid vì không mang lại hiệu quả.

Bôi kem dưỡng ẩm giúp giảm khô da trong bệnh vảy phấn hồng nang lông

Toàn thân

Một số phương pháp điều trị vảy phấn đỏ nang lông toàn thân bao gồm:

• Acitretin (vitamin A acid): có thời gian điều trị khoảng 6 - 12 tháng.
• Methotrexat: thường sử dụng trong trường hợp không đáp ứng với vitamin A acid.
• Isotretinoin: tuyệt đối không được sử dụng cho phụ nữ có thai vì nguy cơ gây dị tật cho con.
• Azathioprim: có tác dụng tốt đối với người lớn.
• Cyclosporin: thuốc điều trị kéo dài khoảng vài tháng.

Điều trị toàn thân bằng thuốc uống trong bệnh vảy phấn hồng nang lông

9Bệnh vảy phấn đỏ nang lông có thể chữa hết không?

Khả năng điều trị dứt điểm của bệnh phấn đỏ nang lông phụ thuộc vào từng phân loại bệnh. Việc điều trị có thể giúp thuyên giảm triệu chứng nhưng không thể đảm bảo sẽ chữa khỏi hoàn toàn, ví dụ như:

• Loại người lớn cổ điển: thường biến mất sau 2 hoặc 3 năm, nhưng có thể cũng tồn tại lâu hơn.
• Giới hạn ở tuổi vị thành niên: có xu hướng tồn tại suốt đời.[6]

Bệnh vảy phấn hồng nang lông ở người lớn có thể hết trong 2 - 3 năm hoặc lâu hơn

Bệnh vảy phấn hồng nang lông có thể kéo dài nhiều năm và gây khó chịu cho người bệnh. Nên việc hiểu biết cách chăm sóc vùng da bị tổn thương rất quan trọng để có thể sống chung với bệnh. Hãy chia sẻ bài viết này đến những người xung quanh nếu bạn thấy bài viết có ích nhé!