Đau mắt: Các bệnh thường gặp và cách điều trị hiệu quả

Đau mắt là tình trạng gây ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà mức độ nguy hiểm cũng khác nhau. Cùng tìm hiểu về các bệnh thường gặp và cách điều trị liên quan đến đau mắt qua bài viết dưới đây nhé!

1Đau mắt là gì?

Đau mắt là tình trạng mắt ngứa, rát, đau nhức khó chịu ở vùng mắt. Tình trạng này có thể xảy ra ở một bên mắt hoặc cả hai bên, thậm chí ảnh hưởng đến thị lực. Tuy thường xảy ra ở phần bên ngoài của mắt, nhưng cũng có trường hợp đau mắt xảy ra sâu hơn và gây ảnh hưởng nhiều hơn. Một số phần của mắt có thể bị ảnh hưởng là:

• Mí mắt: bao gồm da, cơ vòng mi, sụn,... Các cấu trúc này giúp bảo vệ mặt trước của mắt.
• Kết mạc mắt: màng ngoài cùng của mắt, bảo vệ bề mặt trước của mắt, giúp nhãn cầu và mi mắt hoạt động trơn tru.
• Củng mạc mắt: là phần màu trắng, dày, cứng bao quanh vùng nhãn cầu.
• Giác mạc: màng trong suốt trước vỏ nhãn cầu giúp điều tiết độ hội tụ của mắt.
• Hốc mắt: là khoang chứa mắt trong hộp sọ.[1]

Đau mắt do nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu liên quan đến chấn thương, dị vật, nhiễm trùng và dị ứng.

Tùy thuộc vào các nguyên nhân và biểu hiện khác nhau mà cách xử trí cũng khác nhau. Trong nhiều trường hợp, đau mắt có thể cảnh báo một bệnh lý nghiêm trọng cần phải điều trị ngay.[2]

Đau mắt là cảm giác ngứa, rát, đau nhói vùng mắt

2Nguyên nhân gây đau mắt

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng đau mắt được liệt kê dưới đây như:

• Nhiễm khuẩn: các vi sinh vật gây kích ứng vùng mắt, gây ra phản ứng viêm sẽ làm xuất hiện tình trạng đau mắt.
• Chấn thương: những va đập mạnh vùng mặt có thể ảnh hưởng đến các cấu trúc của mắt và gây đau mắt. Ngoài ra, nếu hóa chất bắn thẳng vào mắt sẽ gây ra đau đớn và có thể dẫn đến mù lòa.
• Dị vật: nếu có một vật nào đó trong mắt như bụi, lông mi,... sẽ gây kích ứng mắt. Khi đó, mắt sẽ biểu hiện bằng tình trạng đỏ, chảy nước mắt, đau mắt.
• Dị ứng: khi người bệnh có cơ địa nhạy cảm có thể dị ứng với phấn hoa, mạt bụi nhà,... Lúc này, cơ thể sẽ tăng cường hệ miễn dịch quá mức làm cho mắt ngứa và đau.
• Kích ứng: khói thuốc lá, khói sinh hoạt hoặc các loại hóa chất độc hại dạng khí có thể kích ứng vùng mắt gây ra đỏ, ngứa, đau.
• Tăng nhãn áp: làm cho lượng thủy dịch trong mắt tiết ra quá nhiều, ảnh hưởng đến chức năng của mắt gây đau.
• Viêm kết mạc: xảy ra do các vi sinh vật gây nên. Bệnh có biểu hiện tình trạng mắt trở nên đỏ, ngứa và tiết dịch.
• Viêm bờ mi: khi tuyến dầu ở vùng mắt hoạt động quá mức gây ra nhiễm trùng hoặc viêm làm cho mắt bị đau.[3]

3Các bệnh thường gặp

Một số bệnh có thể gây ra tình trạng đau mắt đó là:

• Các bệnh lý viêm nhiễm: viêm bờ mi, viêm giác mạc, đau mắt đỏ, viêm thần kinh thị giác, viêm củng mạc, viêm màng bồ đào,...
• Các bệnh lý về mắt: lẹo, bỏng, tăng nhãn áp, dị vật trong mắt, loét giác mạc, khô mắt,...
• Các nguyên nhân khác: biến chứng phẫu thuật, dị ứng, đeo kính áp tròng,... [2] [1]

Thông thường các bệnh lý về mắt sẽ lây truyền qua các con đường như:

• Tiếp xúc trực tiếp với chất tiết của người bệnh như rỉ mắt, nước bọt, nước mắt,...
• Dùng chung đồ dùng cá nhân như khăn lau mắt, khăn tắm, quần áo,...
• Lây truyền qua đường giọt bắn khi tiếp xúc với người bệnh.
• Một số lây truyền qua quan hệ tình dục.

Lẹo là một trong những bệnh liên quan đến đau mắt

4 Triệu chứng

Đau mắt được người bệnh mô tả bằng những dấu hiệu sau:

• Đau nhói hoặc đau âm ỉ phía trong mắt.
• Cảm giác có vật gì đó trong mắt gây ra cảm giác khó chịu.[1]

Kèm theo cảm giác đau mắt có thể là:

• Thị lực giảm.
• Xuất hiện dịch tiết như rỉ mắt.
• Có cảm giác đau đầu âm ỉ, đôi lúc trội lên thành dữ dội.
• Mắt nhạy cảm với ánh sáng, cảm thấy chói mắt.
• Xuất hiện vết rách hoặc tổn thương vùng mắt.
• Có thể xuất hiện tình trạng buồn nôn và nôn.[4]

Đau mắt có thể kèm theo có dịch tiết ở mắt

5Biến chứng nguy hiểm

Tình trạng đau mắt có thể tự khỏi. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cần phải điều trị để không dẫn đến việc giảm hoặc mất thị lực với các bệnh như tăng nhãn áp, viêm màng bồ đào,...

Bạn không thể phân biệt được tình trạng nào nguy hiểm và có thể dẫn đến biến chứng. Chính vì vậy, để tránh biến chứng khi đau mắt nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn điều trị.[3]

6Chẩn đoán

Thăm hỏi tiền sử bệnh

Bác sĩ tiến hành khai thác các tình trạng liên quan đến đau mắt như:

• Tình trạng đau mắt bắt đầu từ khi nào.
• Khi đau mắt có những cảm giác nào kèm theo.
• Vị trí đau mắt ở đâu mí mắt hay sâu trong hốc mắt.
• Có tiền sử chấn thương hay các bệnh lý về mắt trước đây không.
• [4]

Khám thực thể

• Khám các dấu hiệu thực thể: dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân (chẳng hạn như sốt) hoặc xem xét tính chất dịch mũi, dịch mắt, hạch vùng đầu cổ có sưng to…
• Soi đèn khe sinh hiển vi: sử dụng tia sáng hẹp cùng kính hiển vi để phóng địa các cấu trúc phần trước của mắt bao gồm bờ mi, phần trước bán cầu.
• Soi đáy mắt: Đầu tiên, bạn sẽ nhỏ thuốc giãn đồng tử. Loại thuốc này sẽ giúp bác sĩ nhìn rõ các cấu trúc phía sau mắt khi tiến hành soi đáy mắt. Lưu ý, nên báo với bác sĩ khi bạn dị ứng với thuốc giãn đồng tử hoặc mắc bệnh tăng nhãn áp.
• Đo nhãn áp bằng áp kế: dùng máy để đo áp lực các bộ phận của mắt để loại trừ tình trạng tăng nhãn áp.[4]

Xét nghiệm

Đây không phải là biện pháp thường quy để chẩn đoán đau mắt và chỉ áp dụng khi bác sĩ nghi ngờ những bệnh lý về mắt nguy hiểm.

• Chẩn đoán hình ảnh: sử dụng cắt lớp vi tính (CT - scanner) hoặc cộng hưởng từ (MRI) khi nghi ngờ viêm tổ chức hốc mắt, u hốc mắt, viêm xoang, viêm thị thần kinh,...
• Nuôi cấy dịch nội nhãn: trong trường hợp nghi ngờ viêm mủ nội nhãn, viêm kết mạc do herpes simplex nếu không rõ trên lâm sàng.[5]

7Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Khi đau mắt ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hoặc không hết trong vòng 1 tuần, bạn nên đến các cơ sở y tế để được điều trị.

Nếu dấu hiệu đau mắt kèm theo những triệu chứng sau nên đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám như:

• Giảm hoặc mất thị lực.
• Đau mắt dữ dội gây khó chịu và không thể chạm vào mắt.
• Đau mắt trong tình trạng chấn thương hoặc tiếp xúc với hóa chất.
• Xuất hiện nôn và buồn nôn dữ dội.
• Có tình trạng sốt cao trên 38,5 độ C kéo dài.[3]

Nơi khám bệnh

Khi có các dấu hiệu cần thăm khám, bạn nên đến các cơ sở chuyên khoa Mắt để được chẩn đoán và điều trị. Tham khảo một số bệnh viện chuyên khoa uy tin dưới đây:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Mắt TP.HCM, Bệnh viện Gia An 115, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM,...
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Mắt Trung Ương, Bệnh viện Mắt Hà Nội 2, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội,...

8Cách điều trị hiệu quả

Điều trị đau mắt chủ yếu là điều trị nguyên nhân để chấm dứt tình trạng đau mắt. Đồng thời, kết hợp với các phương pháp giảm đau mắt cùng với các dấu hiệu kèm theo.

Điều trị đau mắt do chấn thương

Khi gặp tình trạng chấn thương hoặc bỏng do hóa chất bạn nên đến ngay các cơ sở y tế để được điều trị. Trước khi đến gặp bác sĩ, bạn có thể thực hiện những gợi ý sau:

• Không loại bỏ dị vật trong mắt để tránh nhiễm trùng.
• Chỉ rửa mắt bằng nước khi bị hóa chất bắn vào mắt.
• Băng mắt bằng cốc giấy hoặc một tấm giấy để hạn chế bụi bẩn.
• Không dụi mắt để tránh nhiễm khuẩn.[1]

Khi bị chấn thương nên băng mắt rồi mới đến các cơ sở y tế

Điều trị đau mắt do nhiễm khuẩn

Tình trạng đau mắt do nhiễm khuẩn, bạn hãy đến các cơ sở y tế để được chỉ định các loại thuốc hiệu quả.

• Sử dụng thuốc kháng sinh nhỏ mắt để tiêu diệt vi khuẩn. Trong trường hợp không thể bôi được có thể sử dụng thuốc uống toàn thân.
• Sử dụng nước mắt nhân tạo để tạo cảm giác thoải mái cho đôi mắt.[1]

Điều trị bằng thuốc

• Thuốc giảm đau: khi gặp tình trạng đau dữ dội, người bệnh có thể sử dụng thuốc giảm đau không steroid (NSAIDS) như aspirin, ibuprofen hoặc paracetamol.
• Thuốc kháng histamin: giảm tình trạng đau mắt khi nguyên nhân gây ra là dị ứng.
• Thuốc nhỏ mắt: trong trường hợp tăng nhãn áp, người bệnh được sử dụng thuốc để làm giảm áp lực trong mắt.
• Corticoid: được sử dụng khi tình trạng viêm diễn ra nặng như các bệnh viêm màng bồ đào, viêm dây thần kinh thị giác,...[3]

Điều trị tại nhà

• Thư giãn mắt: để cho mắt nghỉ ngơi hoàn toàn. Tránh nhìn vào tivi, màn hình điện thoại trong thời gian dài. Trong trường hợp cần thiết có thể phải che mắt hoàn toàn.
• Đeo kính: thay thế kính áp tròng bằng kính cận để hạn chế kích ứng và tránh làm tổn thương mắt. Sử dụng kính râm khi ra nắng để tránh tia cực tím.
• Chườm ấm: dùng khăn ấm đắp lên mắt để làm sạch tuyến dầu hoặc nang lông bị tắc. Phương pháp này sử dụng trong trường hợp viêm bờ mi hoặc lẹo.
• Rửa mắt: sử dụng nước hoặc nước muối sinh lý để loại bỏ bụi bẩn hoặc đẩy dị vật nhỏ ra ngoài.[3]

Chườm ấm quanh mắt trong trường hợp nguyên nhân gây ra là lẹo, chắp

9Biện pháp phòng ngừa

• Đeo kính bảo hộ: khi chơi thể thao, cắt cỏ, làm việc với dụng cụ cầm tay. Đặc biệt là những người làm việc trong môi trường độc hại như thợ xây, thợ hàn, công nhân,...
• Xử lý hóa chất cẩn thận: tránh để những hóa chất như nước rửa chén, nước giặt, cồn,... tiếp xúc trực tiếp với mắt.
• Các đồ vật nhọn cần phải tránh xa tầm tay trẻ em.
• Vệ sinh kính áp tròng thường xuyên.
• Hạn chế tiếp xúc với người đang mắc các bệnh truyền nhiễm về mắt.[3]

Đeo kính bảo hộ khi làm những công việc nguy hại cho mắt

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các kiến thức về đau mắt, đặc biệt là cách chăm sóc mắt tại nhà cũng như cách xử trí khi bị chấn thương mắt. Nếu thấy bài viết hay, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!