Hạ thân nhiệt là tình trạng nhiệt độ cơ thể dưới mức bình thường, thường được xác định khi đo nhiệt độ cơ thể dưới 35 độ C. Hạ thân nhiệt gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, thậm chí có thể gây tử vong. Hãy cùng tìm hiểu nhiều hơn về nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hạ thân nhiệt qua bài viết dưới đây nhé!
1Hạ thân nhiệt là gì?
Khi lượng nhiệt cơ thể sinh ra không đủ để bù đắp cho lượng nhiệt bị mất đi sẽ dẫn đến tình trạng hạ thân nhiệt. Hạ thân nhiệt được xác định bằng cách đo nhiệt độ cơ thể dưới mức bình thường (dưới 35 độ C). [1]
Hạ thân nhiệt quá nhiều và kéo dài có thể làm rối loạn chức năng hoạt động của nhiều cơ quan trong cơ thể như tim, phổi, hệ thần kinh,... Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng hạ thân nhiệt có thể dẫn đến suy tim, suy hô hấp, tuần hoàn và có thể dẫn đến tử vong.
Có nhiều ngưỡng nhiệt độ để phân loại mức độ nặng hạ thân nhiệt, hiện nay mức độ nguy hiểm của hạ thân nhiệt thường được phân loại như sau:
- Hạ thân nhiệt mức độ nhẹ: 32 - 35 độ C.
- Hạ thân nhiệt mức độ trung bình: 28 - 32 độ C.
- Hạ thân nhiệt mức độ nặng: dưới 28 độ C.
Hạ thân nhiệt là tình trạng nhiệt độ cơ thể dưới 35 độ C
2Nguyên nhân
Các nguyên nhân phổ biến nhất của hạ thân nhiệt là tiếp xúc với điều kiện thời tiết lạnh hoặc nước lạnh. Nhưng tiếp xúc kéo dài với bất kỳ môi trường lạnh hơn so với cơ thể có thể dẫn đến giảm thân nhiệt nếu không mặc quần áo thích hợp hoặc không thể kiểm soát các điều kiện.
Điều kiện cụ thể dẫn đến giảm thân nhiệt bao gồm:
- Mặc quần áo không đủ ấm cho các điều kiện thời tiết.
- Ở trong cái lạnh quá lâu.
- Không thể nhận ra quần áo ướt hoặc di chuyển đến một vị trí ấm khô.
- Tình cờ rơi vào trong nước như trong một tai nạn chèo thuyền.
- Không đủ sưởi ấm trong nhà hoặc do điều hòa nhiệt độ quá lạnh, đặc biệt là cho người già và trẻ sơ sinh.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ hạ thân nhiệt bao gồm
Các yếu tố nguy cơ trên đều liên quan đến việc giảm khả năng cảm nhận và phán đoán sự thay đổi nhiệt độ môi trường. Chúng còn làm giảm khả năng tự nhận thức giữ ấm cơ thể hoặc cơ thể giảm khả năng tự điều chỉnh nhiệt độ.
3 Dấu hiệu nhận biết
Khi nhiệt độ giảm xuống, triệu chứng đầu tiên có thể thấy là run rẩy do cơ chế tự bảo vệ của cơ thể nhằm chống lại nhiệt độ lạnh, giữ ấm cho cơ thể. Các dấu hiệu và triệu chứng khác của hạ thân nhiệt bao gồm
- Nổi da gà.
- Rùng mình.
- Nói lắp, nói ấp úng.
- Da thâm, môi tái nhợt.
- Mạch yếu.
- Thở chậm, nông.
- Tay chân vụng về.
- Mệt mỏi, buồn ngủ.
- Lú lẫn, mất ý thức.
- Da đỏ tươi và lạnh (đối với trẻ sơ sinh).
Triệu chứng điển hình của hạ thân nhiệt là run rẩy, rùng mình, da lạnh, mặt nhợt nhạt, mệt mỏi
4Biến chứng nguy hiểm
Các biến chứng nguy hiểm do hạ thân nhiệt thường thấy:
- Hoại tử mô cơ.
- Tổn thương thần kinh và mạch máu.
- Suy tim, suy hô hấp.
- Hạ thân nhiệt cũng có thể gây tử vong. [2]
5Cách chẩn đoán
Chẩn đoán hạ thân nhiệt phụ thuộc vào các triệu chứng của bệnh nhân và kết quả của các xét nghiệm, bao gồm các bước sau:
- Đo nhiệt độ: Sử dụng đầu dò đo nhiệt độ ở trực tràng và thực quản là chính xác nhất.
- Xem xét nhiễm độc, phù niêm, nhiễm khuẩn huyết, hạ đường huyết và chấn thương.
- Xét nghiệm: công thức máu, đường huyết, chất điện giải, nitơ urê máu, creatinin, khí máu động mạch và điện tâm đồ.
Nếu nguyên nhân của hạ thân nhiệt vẫn chưa rõ ràng, có thể xem xét đến các yếu tố nguy cơ như: đo nồng độ cồn, sàng lọc thuốc, xét nghiệm chức năng tuyến giáp, bệnh lý (nhiễm khuẩn, chấn thương, suy tuyến thượng thận...)
6Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Nếu nhận thấy bản thân hay mọi người xung quanh có bất cứ dấu hiệu nào của hạ thân nhiệt thì hãy đến gặp bác sĩ sớm nhất có thể để được điều trị kịp thời tránh các biến chứng nguy hiểm.
- Run rẩy.
- Nhiệt độ cơ thể dưới 35 độ C.
- Môi thâm, da nhợt nhạt.
- Mệt mỏi, buồn nôn.
- Lú lẫn, mất ý thức.
Nơi khám chữa khi bị hạ thân nhiệt
Khi có các dấu hiệu hạ thân nhiệt, bạn cần đến các cơ sở y tế gần nhất hoặc các bệnh viện uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời.
- Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Quân Y 175, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh,...
- Hà Nội: Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Trung Ương Quân Đội 108, Bệnh viện Xanh Pôn,...
Nếu triệu chứng của bạn rất nghiêm trọng, bạn có thể liên hệ với các dịch vụ cấp cứu như 115 hoặc đến phòng cấp cứu gần nhất.
7Cách sơ cứu khi bị hạ thân nhiệt
Hạ thân nhiệt có khả năng đe dọa tính mạng, vì vậy người bệnh rất cần được sơ cứu khẩn cấp. Một số thao tác cần thực hiện ngay lập tức bao gồm:
- Cởi bỏ quần áo bị ướt.
- Ủ ấm bằng quần áo khô, chăn ấm hoặc chườm ấm.
- Di chuyển người bệnh đến nơi khô ráo và kín gió.
- Cho bệnh nhân uống nước ấm hoặc trà gừng để giữ ấm cơ thể.
- Dùng nhiệt kế để xác định nhiệt độ cơ thể người bệnh.
Nếu người bị hạ thân nhiệt bất tỉnh, không có mạch hoặc ngừng thở hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Hồi sức tim phổi (CPR) nên được thực hiện ngay lập tức nếu không bắt được mạch và không có dấu hiệu thở.
Trong trường hợp hạ thân nhiệt nặng, cần phải điều trị tại bệnh viện để làm ấm lại nhiệt độ cơ thể. Điều trị hạ thân nhiệt có thể bao gồm truyền dịch ấm, oxy được làm nóng và làm ẩm, rửa phúc mạc ("rửa" bên trong khoang bụng) và các biện pháp khác.
Lưu ý: Khi bạn đang giúp đỡ một người bị hạ thân nhiệt, hãy xử lý họ một cách nhẹ nhàng. Chuyển động quá mức, mạnh mẽ có thể gây ngừng tim do tim của bệnh nhân hạ thân nhiệt rất nhạy với các tác động từ bên ngoài, rất dễ bị tổn thương điện học - loạn nhịp. [3]
Sơ cứu hạ thân nhiệt bằng cách uống nước ấm và mặc quần áo ấm
8Biện pháp phòng ngừa
Giữ ấm cơ thể khi thời tiết lạnh
Khi thời tiết lạnh, hãy đảm bảo bạn thực hiện đủ những điều sau để giữ ấm cơ thể:
- Mặc ấm: Bạn nên mặc nhiều lớp quần áo. Quần áo bên ngoài làm bằng vải dệt chặt, không thấm nước để chắn gió.
- Các lớp bên trong bằng len, lụa hoặc polypropylene giúp giữ nhiệt tốt hơn bông. Hãy đội mũ, quàng khăn, đeo găng tay, đeo tất để đảm bảo cơ thể không bị mất nhiệt.
- Tránh ẩm ướt: Tránh để ướt mưa và mặc quần áo ẩm.
- Tránh gắng sức: Tránh các hoạt động khiến bạn đổ nhiều mồ hôi. Sự kết hợp giữa quần áo ẩm ướt và thời tiết lạnh có thể khiến cơ thể bạn mất nhiệt nhanh hơn.
Đối với trẻ em
Để ngăn ngừa tình trạng hạ thân nhiệt ở trẻ em khi thời tiết lạnh cần
- Nên mặc quần áo cho trẻ nhiều hơn một lớp so với người lớn.
- Đưa trẻ vào trong nhà hoặc nơi ấm áp nếu thấy trẻ bắt đầu run rẩy.
- Không để trẻ ngủ trong phòng lạnh, không kín gió.
Hạn chế uống rượu bia và tắm nước lạnh
Để tránh nguy cơ hạ thân nhiệt liên quan đến rượu, bạn không nên uống rượu đặc biệt vào thời tiết lạnh. Rượu bia có thể khiến các mạch máu giãn ra, dẫn đến quá trình thoát nhiệt ra khỏi bề mặt da nhanh hơn.
Việc sử dụng rượu hoặc thuốc kích thích có thể ảnh hưởng đến nhận thức và khả năng phán đoán, họ không biết tự giữ ấm mặc dù thời tiết lạnh.
Ngoài ra, hạn chế tiếp xúc với nước lạnh cũng giúp ngăn nguy cơ hạ thân nhiệt, bởi bất kỳ nước nào lạnh hơn nhiệt độ cơ thể bình thường đều gây mất nhiệt.
Luôn giữ ấm cơ thể là cách tốt nhất để ngăn ngừa hạ thân nhiệt
Hy vọng bài viết vừa rồi giúp bạn có thêm nhiều thông tin hơn về nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hạ thân nhiệt. Nếu bạn thấy bài viết này hữu ích thì hãy chia sẻ đến mọi người xung quanh nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
