11 tác dụng của chè vằng với sức khỏe bạn nên biết

Chè vằng có nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt là với phụ nữ sau sinh. Tuy nhiên, do dễ nhầm lẫn với các loại cây khác, bạn cần phân biệt đúng để sử dụng an toàn. Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau bạn nhé!

1Chè vằng là gì?

Chè vằng (tên gọi khác là chè cước man, dây cẩm văn, cây dâm trắng, cây lá ngón, dây vắng, mổ sẻ) có tên khoa học Jasminum subtriplinerve Blume thuộc họ Nhài (Oleaceae).

Chè vằng là một cây nhỏ, mọc thành bụi ở bờ rào hoặc bám vào các cây lớn. Mùa hoa-quả thường gặp vào tháng 7-10. Thân cây cứng, chia thành từng đốt, có thể vươn cao đến 1-1,5m và dài tới 15-20m. Lá mọc đối, hình mũi mác, cuống lá nhẵn, dài 3-12mm. [1]

Chè vằng phân bố rộng rãi chủ yếu ở khu vực Đông Nam Á và Nam Á, cũng như ở phía nam Trung Quốc và đảo Hải Nam. Cành lá thu hái quanh năm, thường được sử dụng làm thuốc với hàm lượng alkaloid, nhựa và flavonoid cao.

Chè vằng có tên khoa học Jasminum subtriplinerve Blume thuộc họ Nhài (Oleaceae)

2Chè vằng có tác dụng gì?

Chè vằng từ lâu đã được dùng để chữa bệnh trong Đông y nhờ tác dụng thanh nhiệt và giải độc. Không chỉ thế, các nghiên cứu hiện đại chỉ ra rằng chè vằng chứa lượng lớn chất chống oxy hóa giúp mang lại nhiều tác dụng cho sức khỏe như hỗ trợ điều trị bệnh tim mạch, xơ vữa động mạch, tiểu đường và phòng ngừa nhiễm trùng sau sinh ở phụ nữ, cụ thể như sau:

Cải thiện sức khỏe tim mạch

Chè vằng có chứa hàm lượng cao flavonoid và alkaloid giúp duy trì và ổn định mạch máu giảm nguy cơ tăng huyết áp và bệnh tim mạch. Đồng thời nó cũng giúp ngăn ngừa cholesterol xấu và giảm tình trạng rối loạn mỡ máu.

Chè vằng giúp làm giảm nguy cơ tăng huyết áp và bệnh tim mạch hiệu quả

Giảm mỡ máu

Cao chiết lá chè vằng liều 36 mg/kg/ngày và 108 mg/kg/ngày làm giảm rõ rệt các chỉ số lipid máu (cholesterol toàn phần, triglycerid, non-HDL-C) sau 7 ngày uống trên chuột nhắt Swiss bị rối loạn lipid máu nội sinh do poloxamer-407. [2]

Chè vằng giúp giảm tình trạng mỡ máu cao

Chống nhiễm khuẩn

Theo Viện Dược liệu chè vằng ức chế mạnh tụ cầu vàng và liên cầu tan huyết nhóm A.

Theo Bệnh viện Thái Bình, chè vằng ở nồng độ nhất định có tác dụng kháng khuẩn mạnh hơn một số kháng sinh đối với tụ cầu khuẩn và liên cầu tan máu.

Trường Đại học Dược Hà Nội đã nghiên cứu tác dụng chống nhiễm khuẩn của cây chè vằng trên 254 sản phụ, cho kết quả đáng chú ý: không cần dùng kháng sinh ở trường hợp đẻ thường và giảm 50% kháng sinh ở trường hợp đẻ khó. Chè vằng hy vọng sẽ được ứng dụng rộng rãi trong sản khoa để chống nhiễm khuẩn, giúp sản phụ hồi phục sức khỏe nhanh chóng và kích thích tiêu hóa.

Thanh nhiệt, giải độc gan

Cao chè vằng không chỉ giúp giải nhiệt và thanh lọc cơ thể mà còn có khả năng giải độc và bảo vệ gan tốt hơn nhờ thành phần flavonoid. Hãy thưởng thức chè vằng mỗi ngày như nước lọc hoặc nước chè xanh thông thường để tận dụng những lợi ích này.

Cao chè vằng có tác dụng thanh nhiệt và giải độc gan nhờ vào hàm lượng flavonoid cao

Hỗ trợ điều trị tiểu đường

Phương pháp nghiên cứu được thực hiện trên mô hình động vật thí nghiệm, sử dụng chuột làm đối tượng nghiên cứu. Kết quả cho thấy các chỉ số đường huyết, cholesterol tổng, triglyceride, LDL và VLDL đã giảm đáng kể ở nhóm chuột được điều trị bằng chiết xuất ethanol từ cây Jasminum cuspidatum với liều lượng là 200mg/kg và 400mg/kg so với nhóm được điều trị bằng glibenclamide.

Trong nghiên cứu này, chúng tôi cũng đã nhận thấy rằng cao chiết từ cây Chè vằng có khả năng ức chế enzym α-glucosidase, là một bước quan trọng trong việc ngăn chặn quá trình hấp thụ glucose, từ đó hỗ trợ điều hòa đường huyết.

Chè vằng có khả năng ức chế enzym α-glucosidase, từ đó hỗ trợ điều hòa đường huyết

Cải thiện bệnh gout

Nghiên cứu này đánh giá tác dụng giảm đau, chống viêm và giảm acid uric máu của cao chiết ethanol 50% của J. subtriplinerve (EEJS) ở liều 800 và 1200 mg/kg ở chuột nhắt trắng.

Các nghiên cứu này đã báo cáo về hoạt tính chống oxy hóa và khả năng ức chế xanthine oxidase in vitro của cây Chè vằng, Jasminum subtriplinerve Blume, họ Oleaceae, cho thấy tiềm năng trong việc ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh gút.

Chè vằng giúp ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh gút

Lợi sữa và phòng các nhiễm khuẩn sau sinh

Nhân dân ở nhiều tỉnh sử dụng lá Chè vằng phơi khô để nấu nước uống hàng ngày hoặc cho phụ nữ sau khi sinh uống, nhằm lợi sữa và ngăn ngừa nhiễm khuẩn sau sinh, có nơi sử dụng lá để nấu nước tắm cho trẻ em bị ghẻ lở.

Ở Miền Nam, nhân dân sử dụng lá chè vằng để giảm sưng vú cho phụ nữ sau sinh uống, cũng như để điều trị rắn cắn. Rễ mài kết hợp với dấm thanh được sử dụng để làm sạch mủ những ung nhọt. Liều uống hàng ngày là 20-30g lá khô và không có hạn chế liều lượng khi sử dụng bên ngoài.

Lá chè vằng khô nấu nước uống có tác dụng lợi sữa và ngăn ngừa nhiễm khuẩn sau sinh

Hỗ trợ điều trị áp xe tuyến vú

Hỗ trợ điều trị áp xe tuyến vú thông qua việc sử dụng lá chè vằng đã được nhận thấy trong nhiều nghiên cứu và thực tiễn lâm sàng. Các thành phần hoạt tính trong chè vằng giúp làm giảm sưng đau, cải thiện tuần hoàn máu và giảm áp lực trên tuyến vú, từ đó hỗ trợ trong quá trình điều trị các vấn đề liên quan đến tuyến vú.

Chè vằng có thể giúp làm giảm sưng đau, cải thiện tuần hoàn máu và giảm áp lực trên tuyến vú

Điều hòa rối loạn kinh nguyệt, bế kinh

Alkaloid, flavonoid trong lá chè vằng có thể hỗ trợ cân bằng nội tiết tố và làm giảm cảm giác đau và căng thẳng trong quá trình kinh nguyệt, từ đó giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và giảm triệu chứng bế kinh.

Alkaloid, flavonoid trong lá chè vằng giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và giảm triệu chứng bế kinh

Kích thích tiêu hóa

Chất glycoside đắng trong chè vằng có tác dụng kích thích vị giác, giúp tăng cảm giác hưng phấn và kích thích nhu động ruột. Điều này giúp cải thiện hoạt động của dạ dày và ruột, từ đó tăng cường quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng cho cơ thể.

Glycoside đắng trong chè vằng giúp kích thích quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng

Hỗ trợ giảm cân

Uống chè vằng thường xuyên giúp đốt cháy mỡ thừa và kích thích hoạt động của hệ tiêu hóa nhờ đó cải thiện được cân nặng. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tốt nhất trong việc giảm cân, bạn cũng cần kết hợp với việc tập luyện thể dục thể thao đều đặn.

Uống chè vằng thường xuyên giúp đốt cháy mỡ thừa và kích thích hoạt động của hệ tiêu hóa

3Một số bài thuốc từ chè vằng

Bài thuốc chữa phụ nữ kinh nguyệt không đều, bế kinh đau bụng

Sắc hỗn hợp dược liệu gồm 20g chè vằng, 16g ích mẫu, 16g hy thiêm, 8g ngải cứu, 8g bạch đồng nữ với 500ml nước đến khi còn 300ml nước thuốc, chia đều uống 3 lần mỗi ngày. [1]

Bài thuốc chữa sưng vú, vết thương

Chuẩn bị 30g chè vằng để sắc nước uống. Ngoài ra, bạn cũng có thể giã cây tươi để đắp ngoài da, giúp chữa sưng hiệu quả.

Sử dụng bài thuốc chè vằng có thể chữa sưng vú hay vết thương hiệu quả

Bài thuốc chữa áp xe vú

Lá chè vằng tươi giã nát có thể sử dụng riêng hoặc trộn với cồn 50° để đắp lên nơi áp xe. Sử dụng 3 lần mỗi ngày, đặc biệt là 2 lần vào buổi tối.

Bài thuốc chữa vàng da

Chuẩn bị 20g mỗi vị gồm chè vằng và ngấy hương. Sau đó sắc thuốc uống hàng ngày, mỗi ngày 1 thang.

Bài thuốc kết hợp chè vằng và ngấy hương có thể chữa vàng da

Bài thuốc nhuận gan

Chuẩn bị 12g chè vằng, 20g nhân trần, 12g mỗi vị gồm chi tử, lá mua, vỏ núc nác, rau má, lá bồ cu, vỏ đại và 8g thanh bì. Tiến hành sắc uống, mối ngày một thang.

4Những ai không nên uống chè vằng?

• Phụ nữ có thai không sử dụng chè vằng vì có nguy cơ sảy thai do co bóp tử cung.
• Người đang mắc hoặc có tiền sử huyết áp thấp.
• Trẻ em dưới 2 tuổi.
• Người có tiền sử dị ứng với các thành phần của chè vằng.

Phụ nữ có thai không được uống chè vằng do có khả năng sảy thai cao

5Lưu ý khi sử dụng chè vằng

• Để tận dụng tốt nhất hiệu quả của chè vằng, hãy uống khi nước còn ấm, tránh uống nước đã nguội hoặc để qua đêm. Mỗi ngày chỉ cần dùng 20-30g chè vằng khô hoặc 10g cao chè vằng.
• Dùng 20-30g chè vằng hàng ngày dưới dạng thuốc hãm hoặc thuốc sắc, không nên uống khi đói.
• Trước khi sử dụng chè vằng trong thai kỳ, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ.
• Trẻ em dưới 2 tuổi, người có huyết áp thấp, dị ứng với thảo mộc hoặc các thành phần của chè vằng và người cơ thể hàn lạnh thì không nên sử dụng chè vằng.
• Bạn có thể uống nước chè vằng ấm cùng với nước lọc trong ngày và kiên trì sử dụng hàng ngày để cải thiện sức khỏe.

Hy vọng những thông tin hữu ích trên sẽ giúp bạn có thêm kiến thức về 11 tác dụng của chè vằng với sức khỏe cũng như cách sử dụng và lưu ý khi dùng. Hãy chia sẻ để mọi người cùng biết đến nhé!