Bệnh suy sinh dục ở nam giới: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Bệnh suy sinh dục ở nam giới là một bệnh lý gây suy giảm đáng kể chức năng sinh sản và làm ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của nam giới. Hãy cùng tìm hiểu bệnh lý này thông qua bài viết dưới đây nhé!

1Nguyên nhân

Sự suy giảm sinh dục ở nam giới có thể do nguyên nhân nguyên phát hoặc thứ phát:

Suy sinh dục nguyên phát

Suy sinh dục nguyên phát ở nam giới có thể liên quan đến sự kém đáp ứng của tinh hoàn với các hormone kích thích tiết testosterone như GnRH, FSH, LH,...: [1]

• Hội chứng Claiphentơ: đây là bệnh lý về bất thường nhiễm sắc thể giới tính X và Y, khi đó người mắc hội chứng Claiphentơ mang bộ nhiễm sắc thể XXY. Điều này khiến cho tinh hoàn phát triển bất thường dẫn đến việc suy giảm nồng độ testosterone được tạo ra, đây chính là nguyên nhân gây suy sinh dục.
• Tinh hoàn ẩn: đây là bệnh lý tinh hoàn không di chuyển từ bụng xuống bìu được. Khi đó, các thành phần bên trong tinh hoàn không thể phát triển và sản xuất testosterone được do nhiệt độ bên trong cơ thể không phù hợp với cấu trúc sinh lý của tinh hoàn.
• Bệnh tan máu bẩm sinh: sắt là thành phần quan trọng hình thành hemoglobin trong hồng cầu. Do đó, khi tế bào hồng cầu vỡ hàng loạt sẽ gây phóng thích một lượng lớn sắt vào máu gây suy tinh hoàn và rối loạn chức năng của tuyến yên, từ đó ảnh hưởng đến chức năng sản xuất testosterone.
• Tổn thương ở tinh hoàn: tinh hoàn là một cơ quan nằm ngoài ổ bụng nên rất dễ bị tổn thương. Bất kỳ va chạm, đụng giập, chấn thương vùng kín nào đều có thể gây ảnh hưởng đến chức năng của tinh hoàn dẫn đến sự suy giảm nồng độ testosterone.
• Điều trị ung thư: việc điều trị hóa trị và xạ trị trong chữa bệnh ung thư có thể gây ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể, trong đó có tác động đến quá trình sản xuất testosterone ở tinh hoàn.

Tinh hoàn ẩn là một trong những nguyên nhân gây suy sinh dục ở nam giới

Suy sinh dục thứ phát

Khi cơ thể không thể sản xuất đủ lượng hormone kích thích tiết testosterone như GnRH, FSH, LH,... hoặc do một số tình trạng, bệnh lý khác làm giảm tiết hormone testosterone có thể gây ra bệnh suy sinh dục thứ phát: [1]

• Hội chứng Kallmann: đây là bệnh lý thiểu năng sinh dục bẩm sinh làm rối loạn quá trình phát triển ở tuổi dậy thì và gây suy giảm nghiêm trọng chức năng khứu giác. Bệnh này tuy hiếm gặp nhưng có khả năng làm ảnh hưởng đến chức năng bài tiết testosterone của tinh hoàn gây suy sinh dục.
• Rối loạn tuyến yên: tuyến yên đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát quá trình hoạt động của các cơ quan nội tiết khác như tuyến thượng thận, tuyến sinh dục,... Do đó, khi chức năng tuyến yên bị rối loạn sẽ dẫn đến hàng loạt các rối loạn, trong đó có tinh hoàn, từ đó làm ảnh hưởng đến khả năng tiết testosterone.
• Bệnh lý viêm: các bệnh lý viêm nhiễm bên trong cơ thể có khả năng ảnh hưởng đến quá trình sản xuất testosterone của tinh hoàn như bệnh lao, viêm tinh hoàn do vi-rút quai bị,...
• Viêm tinh hoàn do quai bị: đây là bệnh lý viêm tinh hoàn khiến một hoặc cả hai tinh hoàn bị sưng đau dữ dội do vi-rút quai bị xâm nhập và gây viêm nhiễm. Bệnh lý này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản ở nam giới do làm suy giảm chức năng sản xuất testosterone của tinh hoàn, tăng nguy cơ dẫn đến vô sinh.
• HIV/AIDS: đây là một bệnh lý gây suy giảm miễn dịch ở người gây ảnh hưởng đến vùng dưới đồi, tuyến yên làm giảm tiết các hormone sinh dục từ đó dẫn đến tình trạng suy giảm quá trình sản xuất testosterone ở tinh hoàn.
• Sử dụng thuốc: việc sử dụng bừa bãi các loại thuốc, nhất là thuốc giảm đau gây nghiện như morphin, codein, thebain,... và một số thuốc hormone như estrogen, testosterone gây rối loạn quá trình hoạt động của hệ nội tiết bên trong cơ thể, từ đó tác động tiêu cực đến việc sản xuất testosterone của tinh hoàn.
• Béo phì: nhiều nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ mật thiết giữa chỉ số khối BMI và nồng độ testosterone trong máu, nghĩa là nếu chỉ số khối càng tăng thì nồng độ testosterone trong máu càng giảm. Điều này cho thấy ở những nam giới mắc tình trạng thừa cân béo phì sẽ làm tăng nguy cơ suy sinh dục và thậm chí vô sinh. [2]
• Tuổi tác: quá trình lão hóa và suy giảm chức năng các cơ quan trong cơ thể là điều khó tránh khỏi khi về già. Do đó, ở những nam giới lớn tuổi, tình trạng suy sinh dục xảy ra phổ biến hơn do suy giảm đáng kể nồng độ testosterone được sản xuất ở tinh hoàn.

HIV có thể là nguyên nhân gây suy sinh dục ở nam giới

2Dấu hiệu của bệnh suy sinh dục nam

Suy sinh dục có thể xuất hiện ở nhiều giai đoạn phát triển của cơ thể: bào thai, dậy thì và trưởng thành. Tùy theo mỗi giai đoạn mà bệnh có các dấu hiệu đặc trưng riêng: [3]

Giai đoạn bào thai

Ở giai đoạn bào thai, bệnh lý suy sinh dục được đặc trưng bởi các đặc điểm như:

• Siêu âm hình thái thai quan sát được cơ quan sinh dục của bé giống với cơ quan sinh dục nữ trong khi xét nghiệm di truyền học cho thấy là bé trai.
• Bộ phận sinh dục của bé không rõ ràng, không thể xác định được là bé trai hay bé gái.
• Bộ phận sinh dục của bé kém phát triển so với tuổi thai.

Giai đoạn dậy thì

Ở giai đoạn dậy thì, mức độ biểu hiện các dấu hiệu của bệnh suy sinh dục tùy thuộc vào nồng độ testosterone trong cơ thể.

Quá trình dậy thì có thể bị trì hoãn hoặc không thể phát triển đầy đủ các đặc điểm sinh dục đặc trưng như:

• Giọng nói trầm hơn.
• Mọc lông mu.
• Mọc lông nách.
• Cơ quan sinh dục to ra.
• Tăng khối lượng cơ bắp.
• Chiều cao tăng lên.

Giai đoạn trưởng thành

Một số biểu hiện của suy sinh dục ở giai đoạn trưởng thành bao gồm:

• Nhũ hoá tuyến vú hay nữ hoá tuyến vú.
• Giảm ham muốn tình dục.
• Mệt mỏi, uể oải.
• Kém tập trung.
• Giảm khối lượng cơ bắp.

Bệnh suy sinh dục ở nam giới thường biểu hiện qua triệu chứng giảm ham muốn tình dục

3Biến chứng của suy sinh dục nam

Bệnh suy sinh dục ở nam giới nếu không được can thiệp và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như: [1]

• Cơ quan sinh dục phát triển bất thường như tinh hoàn nhỏ, dương vật kém phát triển,...
• Kích thước vú to ra, nữ hóa tuyến vú.
• Rối loạn cương dương.
• Loãng xương do giảm đáng kể mật độ khoáng xương.
• Rối loạn lo âu, trầm cảm mức độ nặng.
• Vô sinh do suy giảm hormone testosterone gây ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng của nam giới.

Vô sinh là một biến chứng nghiêm trọng của bệnh suy sinh dục

4Cách chẩn đoán bệnh

Khám lâm sàng

Để chẩn đoán bệnh suy sinh dục ở nam giới, bác sĩ thường dựa vào các triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân là chủ yếu thông qua quá trình khai thác bệnh sử, tiền sử và thăm khám trực tiếp dương vật, tinh hoàn cũng như tổng quát cơ thể bệnh nhân.

Nhờ vào đó, bác sĩ có thể xác định được sự teo nhỏ bất thường của tinh hoàn, dương vật cũng như các dị dạng cơ quan sinh dục của bệnh nhân, từ đó có hướng chẩn đoán phù hợp.

Tùy vào độ tuổi của bệnh nhân mà các dấu hiệu của bệnh có thể khác nhau, do đó việc thăm khám và chẩn đoán rất khác nhau tùy theo lứa tuổi bệnh nhân.

Các xét nghiệm cận lâm sàng

Để giúp quá trình chẩn đoán và điều trị hiệu quả, bác sĩ còn thực hiện một số cận lâm sàng như: [1]

• Xét nghiệm nội tiết tố như: FSH, LH, testosterone, androgen.
• Xét nghiệm tinh dịch đồ: xác định những bất thường về số lượng và chất lượng tinh trùng.
• Chụp hình tuyến yên: đánh giá hình thái, cấu trúc giải phẫu của tuyến yên để xác định nguyên nhân có phải là do rối loạn ở tuyến yên hay không.
• Sinh thiết tinh hoàn và tiến hành làm giải phẫu bệnh: quan sát bất thường của tinh hoàn thông qua hình ảnh giải phẫu bệnh.

Định lượng testosterone trong máu giúp xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh

5Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Bệnh suy sinh dục là bệnh lý không thể tự điều trị tại nhà. Do đó, khi có bất kỳ các dấu hiệu bất thường nào sau đây thì bệnh nhân cũng cần đi khám bác sĩ để được thăm khám và điều trị: [4]

• Không đủ hai tinh hoàn ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
• Trẻ phát triển chậm hoặc không hình thành các đặc điểm sinh dục đặc trưng trong giai đoạn dậy thì như mọc lông mu, lông nách, cơ quan sinh dục to ra, giọng trầm hơn,...
• Kích thước vú to ra ở nam giới.
• Thường xuyên mệt mỏi, uể oải, thiếu năng lượng.
• Rối loạn cương dương,...

Khi phát hiện trẻ chậm phát triển thì mẹ nên đưa trẻ đến khám bác sĩ ngay

Nơi khám chữa bệnh suy sinh dục nam uy tín

Khi có dấu hiệu nghi ngờ bệnh, bạn cần đến cơ sở y tế gần nhất hoặc các bệnh viện uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời, bạn có thể tham khảo một số bệnh viện uy tín sau:

• TP. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Bình Dân, Bệnh viện Nhân dân Gia Định,...
• Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Quân đội 108,...

6Các cách điều trị bệnh suy sinh dục nam

Đối với trẻ em

Hầu như không có phương pháp điều trị triệt để bệnh lý thiểu năng sinh dục nguyên phát ở trẻ, chỉ có thể nhờ vào các công nghệ hỗ trợ sinh sản sau này.

Đối với bé trai chậm phát triển trong giai đoạn tuổi dậy thì, việc điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Bé có thể được chữa trị bằng cách tiêm định kỳ hormone testosterone vào cơ thể trong vòng 3 đến 6 tháng để kích thích hình thành các đặc điểm sinh dục. [1]

Điều trị suy sinh dục ở trẻ trong giai đoạn dậy thì bằng cách tiêm testosterone định kỳ

Đối với người lớn

Việc điều trị suy sinh dục ở nam giới trưởng thành hiện nay chủ yếu là nhờ vào liệu pháp thay thế testosterone.

Phương pháp này được ứng dụng bằng cách cố gắng đưa nồng độ testosterone trong cơ thể về mức bình thường thông qua các biện pháp sau: [4]

• Gel bôi: xoa các chế phẩm gel lên da để bổ sung testosterone cho cơ thể. Lưu ý không được tắm ngay sau khi bôi.
• Tiêm: tiêm hormone testosterone vào cơ thể để gia tăng nồng độ testosterone bị thiếu, có thể tiêm bắp hoặc tiêm dưới da.
• Miếng dán: sử dụng bằng cách dán một miếng dán có chứa testosterone lên thân mình hoặc đùi.
• Cấy ghép viên nén chứa testosterone dưới da: đây là cách cung cấp testosterone lâu dài bằng cách cấy viên nén chứa testosterone dưới da mỗi 3 - 6 tháng.

Liệu pháp testosterone giúp cân bằng nồng độ hormone trong máu

7Điều trị vô sinh do suy sinh dục

Nếu nguyên nhân gây vô sinh là do rối loạn chức năng hoặc giải phẫu ở tuyến yên thì việc điều trị có thể bao gồm sử dụng thuốc hormon thay thế như: Clomiphene, gonadotropin, letrozole,... để kích thích tinh hoàn hoạt động và sản xuất testosterone.

Trong trường hợp u tuyến yên gây rối loạn hoạt động của tuyến yên thì bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật, xạ trị hoặc hóa trị để loại bỏ khối u.[1]

Hiện nay, có rất nhiều công nghệ hỗ trợ sinh sản áp dụng cho các cặp vợ chồng hiếm muộn như:

• Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
• Tiêm tinh trùng vào bào tương (ICSI).
• Mang thai hộ hợp pháp,...

Thụ tinh trong ống nghiệm giúp các cặp vợ chồng hiếm muộn có con

8Cách phòng ngừa bệnh suy sinh dục nam

Bệnh lý suy sinh dục ở nam giới xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Do đó, không có cách phòng ngừa nào để đảm bảo không mắc phải bệnh lý này.

Tuy nhiên, để hạn chế việc suy giảm nồng độ testosterone trong cơ thể, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau: [4]

• Có chế độ ăn uống lành mạnh, ăn nhiều rau củ, bổ sung vitamin và khoáng chất như: vitamin C, vitamin E, vitamin A, sắt, kẽm,...
• Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao.
• Quản lý cân nặng hiệu quả, luôn giữ trọng lượng cơ thể ở mức cân bằng trong khoảng BMI từ 18.5 - 22.9 kg/m².
• Hạn chế sử dụng các chất kích thích, đặc biệt là rượu bia và thuốc lá.

Có chế độ ăn uống lành mạnh cũng là cách giúp phòng ngừa suy sinh dục ở nam giới

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin bổ ích xoay quanh bệnh lý suy sinh dục ở nam giới. Mong bạn hãy giữ một lối sống lành mạnh để ngăn ngừa nguy cơ mắc suy sinh dục. Nếu bạn cảm thấy bài viết hay hãy chia sẻ cho bạn bè và gia đình cùng tham khảo nhé!