Viêm vú là tình trạng thường gặp ở phụ nữ sau sinh, gây đau nhức vú dữ dội. Bệnh không được xử trí đúng cách sẽ tiến triển thành áp xe vú và ảnh hưởng đến sức khỏe của người mẹ. Cùng tìm hiểu về bệnh viêm vú qua bài viết dưới đây để biết cách điều trị hiệu quả nhé!
1Viêm vú là gì?
Viêm vú là tình trạng viêm của các mô hoặc bè tuyến vú, dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng nếu vi khuẩn tấn công. Bên vú bị viêm sưng to và tấy đỏ, đau nhức dữ dội, người bệnh có biểu hiện sốt cao, ớn lạnh.
Bệnh thường gặp ở phụ nữ cho con bú, đặc biệt là 3 tháng đầu sau sinh. Tuy nhiên, tình trạng này vẫn có thể gặp ở nữ giới các độ tuổi khác hoặc cả ở nam giới nhưng rất hiếm.[1]
Viêm vú là tình trạng viêm mô vú, thường gặp do tắc ống dẫn sữa
2Nguyên nhân gây viêm vú
Một số nguyên nhân thường gặp gây viêm vú bao gồm:
Tắc ống dẫn sữa
Tắc ống dẫn sữa là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm vú ở phụ nữ cho con bú. Sữa được bài tiết liên tục nhưng không thoát ra ngoài được do tắc sẽ ứ trệ lại, ống dẫn sữa giãn to, chèn ép mô xung quanh gây đau và viêm.
Nhiễm trùng
Trẻ bú mẹ không hút hết sữa trong bầu ngực sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây bệnh. Vi khuẩn từ miệng của trẻ hoặc trên da bề mặt núm vú có thể xâm nhập và gây tình trạng nhiễm trùng.
Nang và u vú
Phụ nữ có nang hoặc u vú thường có nguy cơ bị viêm vú nhiều hơn những đối tượng khác. Tuy phần lớn trường hợp u nang vú không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng chúng rất dễ dẫn đến tình trạng viêm vú và các triệu chứng khó chịu khác.
Các yếu tố nguy cơ
Các yếu tố nguy cơ dẫn đến viêm vú có thể gặp như:
- Nứt hoặc tổn thương đầu núm vú: Tạo đường vào cho vi khuẩn.
- Trẻ không bú mẹ: Khiến sữa được bài xuất ra không được giải phóng, ứ trệ lại gây viêm.
- Không vắt bớt sữa khiến bầu vú luôn căng tức.
- Tăng áp lực lên vùng ngực như mặc áo ngực quá bó, thắt dây an toàn lâu, mang túi nặng.
- Mẹ bỉm mệt mỏi, căng thẳng, stress.
- Chế độ vệ sinh thân thể kém, kiêng tắm gội sau sinh.
- Hút thuốc lá.[2]
Mặc áo ngực quá chật làm tăng nguy cơ bị viêm vú
3Dấu hiệu viêm vú
Các dấu hiệu của viêm vú bao gồm:
- Sưng đau vùng ngực, đau tăng khi chạm vào và khi trẻ bú.
- Vú căng cứng, có thể sờ thấy khối cứng trên vú.
- Da vùng ngực tấy đỏ.
- Triệu chứng có thể cải thiện sau khi vắt bớt sữa.
- Sốt, ớn lạnh, vã mồ hôi do đau.
Các triệu chứng trên thường gặp vào những ngày đầu sau sinh khi có sữa về. Sau đó giảm dần và biến mất nếu trẻ bú mẹ đều đặn.[3]
Viêm vú gây đau nhức và căng tức bên ngực bị viêm
4Biến chứng có thể gặp
Viêm vú nếu không được giải quyết kịp thời có thể dẫn đến biến chứng áp xe vú. Khối áp xe là hậu quả của tình trạng nhiễm khuẩn, hình thành nên mủ trong ống dẫn sữa bị tắc. Một số dấu hiệu của áp xe vú mà mẹ bỉm cần chú ý:
- Khối cứng ở vùng vú bị viêm.
- Da tại vị trí viêm tấy đỏ, căng nề.
- Nổi hạch ở nách.
- Sốt cao liên tục, tái diễn.
Ngoài ra, viêm vú còn gây ảnh hưởng đến tâm lý của bà mẹ, đặc biệt là trong giai đoạn sau sinh. Mẹ bỉm đau nhức, khó chịu, lo lắng nhiều có thể dẫn đến trầm cảm sau sinh, mất ngủ, mệt mỏi và suy nhược.
5Cách chẩn đoán viêm vú
Chẩn đoán viêm vú chủ yếu dựa vào thăm khám lâm sàng, ngoài ra có thể kết hợp với các cận lâm sàng hình ảnh học để hỗ trợ chẩn đoán.
- Khám vú: Sau khi khai thác thời gian xuất hiện và các triệu chứng của bệnh, bác sĩ sẽ thăm khám vùng ngực của bạn. Việc khám lâm sàng giúp đánh giá vị trí, kích thước ổ viêm cũng như phát hiện biến chứng áp xe vú nếu có.
- Siêu âm vú: Thăm dò hình ảnh học có giá trị trong chẩn đoán, đơn giản, thuận tiện và ít xâm lấn. Hình ảnh siêu âm cho thấy vị trí, kích thước của ổ viêm, phát hiện biến chứng áp xe và loại trừ các bệnh lý khác vùng ngực như ung thư, khối u.
- Chụp X-quang ngực: Ít có giá trị chẩn đoán, thường chỉ được chỉ định khi nghi ngờ khối vùng ngực bất thường.
Siêu âm vú giúp quan sát vị trí viêm và loại trừ các bệnh lý khác tại vú
6Khi nào cần gặp bác sĩ?
Dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Viêm vú gây đau nhức dữ dội, ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm lý của mẹ bỉm cũng như chất lượng sữa cho bé. Do đó, bạn cần đến gặp bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu dưới đây:
- Sưng đau, căng tức một bên vú, tăng lên khi chạm vào.
- Da vùng ngực sưng tấy, nề đỏ.
- Sốt hoặc ớn lạnh.
Nếu bạn không phải mẹ sau sinh hoặc là nam giới mà có các dấu hiệu trên, hãy nhanh chóng đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Bạn nên đến gặp bác sĩ sớm khi có các dấu hiệu bất thường tại vú
Nơi khám bệnh
Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Sản phụ khoa. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh.
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Phụ Sản Trung ương, Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.
7Cách điều trị viêm vú
Tùy vào mức độ và nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn các biện pháp điều trị phù hợp.
Điều trị triệu chứng
Các triệu chứng viêm vú có thể được cải thiện bằng cách chườm lạnh, massage, vắt hoặc hút sữa giúp giải phóng sữa bị ứ trệ trong các ống dẫn sữa.
Ngoài ra, bạn có thể lựa chọn sử dụng thuốc giảm đau kết hợp với hạ sốt như paracetamol đơn thuần hoặc ibuprofen mà không lo ảnh hưởng đến sữa cho bé.
Thuốc kháng sinh
Viêm vú thường thường bắt nguồn từ vi khuẩn, hay gặp nhất là do tụ cầu khuẩn. Do đó, bác sĩ sẽ lựa chọn dùng kháng sinh thích hợp đường uống hoặc tiêm tùy vào mức độ nhiễm trùng của bạn.
Mẹ bỉm sau khi sinh nên dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ
Phẫu thuật
Đối với những trường hợp viêm vú tiến triển thành áp xe, bạn sẽ cần phải tiến hành phẫu thuật rạch và dẫn lưu ổ mủ ra bên ngoài. Đồng thời sử dụng kháng sinh đường tĩnh mạch trước và sau phẫu thuật để nhanh chóng tiêu diệt vi khuẩn.[4]
8Nên làm gì khi bị viêm vú?
Một số giải pháp giúp cải thiện triệu chứng của viêm vú mà mẹ bỉm có thể áp dụng:
- Tiếp tục cho con bú theo nhu cầu của trẻ kể cả vú của bạn đang sưng đau.
- Hút bớt sữa bằng máy hút sữa nếu quá nhiều hoặc bé không bú.
- Cho trẻ bú đều 2 bên vú.
- Đảm bảo em bé ngậm kín quầng vú để mút sữa.
- Đắp vải, gạc ngâm nước ấm lên vú để hỗ trợ dòng sữa lưu thông.
- Khi vú sưng đau, bạn có thể chườm lạnh hoặc sử dụng các thuốc giảm đau đơn thuần.
- Sử dụng kháng sinh đường uống tại nhà sau khi tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.
- Uống đủ nước trong ngày.
Một số điều cần tránh khi mẹ bỉm bị viêm vú:
- Không mặc áo bó hoặc áo ngực quá chật.
- Không đè ép làm tăng áp lực lên ngực bạn.
- Không nằm sấp khi ngủ.
- Không bôi bất cứ loại dầu nóng, kem hoặc loại lá cây nào lên vùng ngực sưng đỏ.
- Không được cho trẻ ngừng bú. Không sử dụng thuốc aspirin.[5]
Với những trường hợp không phải mẹ sau sinh mà có tình trạng viêm vú, người bệnh cần được điều trị thuốc kháng sinh để loại bỏ tình trạng nhiễm trùng, kết hợp các thuốc điều trị triệu chứng. Bạn cần đảm bảo vệ sinh sạch sẽ và mặc đồ thoáng mát, rộng rãi.
Ngoài ra, nếu bạn là nam giới, cần chú ý loại trừ các bất thường khác tại vú như ung thư hoặc rối loạn nội tiết.
Mẹ bỉm cần hút bớt sữa nếu sữa quá nhiều để bớt căng tức vú
9Biện pháp phòng ngừa viêm vú
Một số biện pháp giúp phòng ngừa bệnh viêm vú:
- Nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.
- Cho trẻ bú đều đặn theo cữ trong ngày và đảm bảo sữa đáp ứng đủ nhu cầu của trẻ.
- Cho trẻ bú đều 2 bên ngực, tránh bú lệch bên.
- Không cai sữa cho bé đột ngột mà giảm dần số bữa bú trong ngày.
- Nếu sữa của bạn quá nhiều, hãy vắt hoặc hút bớt sữa và đem dự trữ.
- Không mặc áo ngực quá chật.
- Thực hiện chế độ ăn cân bằng dinh dưỡng để đảm bảo chất lượng sữa và sức khỏe cho mẹ.
- Gia đình cần chú ý quan tâm, hỗ trợ để mẹ bỉm có thời gian nghỉ ngơi, thư giãn.
- Vệ sinh vùng ngực sạch sẽ, đặc biệt là núm vú để tránh nhiễm trùng.
Cho trẻ bú mẹ đều đặn và đúng cách giúp giảm nguy cơ viêm vú
Viêm vú nếu không được xử trí đúng cách kịp thời sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bà mẹ. Hãy chia sẻ thông tin hữu ích trên đến mọi người xung quanh để hiểu thêm về căn bệnh này bạn nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
