Áp xe là biến chứng của viêm nhiễm kéo dài tạo thành các túi chứa mủ gây đau đớn cho bệnh nhân. Các ổ áp xe nếu không được điều trị có thể vỡ ra xung quanh gây nhiễm trùng lan rộng. Cùng tìm hiểu về bệnh áp xe qua bài viết dưới đây nhé!
1Áp xe là gì?
Áp xe là hiện tượng các ổ nhiễm trùng lâu ngày do không điều trị đúng cách nhưng được tổ chức bao xơ khu trú lại thành một khối (hay túi). Trong khối áp xe có chứa các vi khuẩn gây bệnh, bạch cầu chết và các tế bào hoại tử.[1]
Khối áp xe có thể hình thành ở bất kỳ vị trí nào trong cơ thể gây đau đớn, khó chịu cho người bệnh. Tuy nhiên, để tạo thuận lợi cho việc chẩn đoán và điều trị thì có thể chia áp xe thành 2 nhóm lớn:
- Áp xe tổ chức dưới da: bao gồm những khối áp xe dưới bề mặt da và niêm mạc như áp xe tay, áp xe da đầu, áp xe nách hoặc áp xe âm đạo,...
- Áp xe trong cơ thể: thường khó điều trị hơn như áp xe gan, áp xe ruột thừa, áp xe túi mật, áp xe phổi, áp xe não,...
Áp xe là hiện tượng xuất hiện túi mủ chứa vi khuẩn, xác tế bào tại các cơ quan trong cơ thể
2 Các loại áp xe thường gặp
Áp xe nướu
Áp xe nướu là tình trạng hình thành túi mủ ở dưới niêm mạc nướu (lợi), ngay sát phần chân răng khiến người bệnh gặp khó khăn khi ăn uống.[2]
Triệu chứng áp xe nướu
Các biểu hiện của áp xe nướu rất đa dạng tùy vào kích thước vào vị trí khối áp xe:
- Nhìn thấy hoặc sờ thấy một khối tròn, đỏ và mềm trên nướu.
- Đau âm ỉ vùng nướu bị áp xe, đau tăng lên khi chạm vào.
- Tăng nhạy cảm với những đồ ăn quá lạnh hoặc quá nóng.
- Hôi miệng nếu khối áp xe vỡ gây chảy mủ vào khoang miệng.
- Răng yếu hoặc có dấu hiệu lung lay.
Nguyên nhân áp xe nướu
Áp xe nướu được hình thành do các ổ nhiễm khuẩn quanh chân răng lâu ngày nhưng không được điều trị đúng cách. Tình trạng này thường gặp sau một số bệnh răng miệng như:
Khối mủ tại nướu, đau răng có thể là dấu hiệu của áp xe nướu (lợi)
Áp xe da
Áp xe da là những khối mủ lớn nằm sâu dưới bề mặt da, thường gặp nhất ở vùng mặt, nách, ngực hoặc mông. Với những khối áp xe nhỏ và nông có thể tự vỡ và khỏi mà không cần điều trị. Ngược lại, khối áp xe lớn có thể phải trích rạch và sử dụng thuốc kháng sinh.[3]
Triệu chứng áp xe da
Áp xe da có thể biểu hiện ngay bên ngoài và tương đối dễ nhận biết như:
- Vùng da sưng tấy, màu đỏ và lan rộng sang xung quanh.
- Nhìn thấy khối áp xe dưới lỗ chân lông, chứa túi mủ màu vàng.
- Da nóng và đau đớn dữ dội khi chạm vào.
Nguyên nhân áp xe da
Nguyên nhân phổ biến nhất của áp xe da là do sự xâm nhập của tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus) hoặc liên cầu sinh mủ (Streptococcus pyogenes) qua vùng da bị trầy xước, xây xát. Một số đối tượng có nguy cơ cao mắc áp xe da gồm:[4]
Ngoài ra, một lượng nhỏ bệnh nhân có áp xe da do nhiễm các loại virus, nấm hoặc ký sinh trùng từ môi trường bên ngoài vào tổ chức dưới da.
Áp xe da có thể nhìn thấy các ổ mụn mủ dưới da
Áp xe trong ổ bụng
Áp xe trong ổ bụng là tình trạng các tổ chức viêm nhiễm lâu ngày tại được khu trú lại bởi các bao xơ hoặc quai ruột tạo nên các túi chứa dịch mủ gây đau đớn cho người bệnh. Các khối áp xe có thể xuất hiện tại gan, lách, thận hoặc quanh ống tiêu hóa.
Có hai dạng áp xe trong ổ bụng phổ biến gây khó chịu và nguy hiểm cho người bệnh là áp xe gan và áp xe ruột thừa. Bệnh sẽ trở nên nguy hiểm nếu các khối áp xe này vỡ ra, tràn mủ vào ổ bụng dẫn đến viêm phúc mạc.
Triệu chứng áp xe ổ bụng
Tùy vào vị trí vào kích thước của khối áp xe mà triệu chứng của bệnh có thể khác nhau:[5][6]
Áp xe gan
Áp xe ruột thừa
- Người bệnh thường có sốt, đau quanh rốn và vùng bụng dưới bên phải trước đó vài ngày.
- Sờ thấy một khối tròn, đau tức vùng bụng dưới bên phải.
- Sốt nhẹ liên tục.
- Bụng chướng, khó tiêu.
- Nôn mửa hoặc buồn nôn do khối áp xe kích thích đường tiêu hóa.
Nguyên nhân áp xe ổ bụng
Các khối áp xe trong ổ bụng thường do sự xâm nhập của các vi khuẩn Gram âm hay gặp trong đường tiêu hóa như E.coli hoặc ký sinh trùng amip,... Một số đối tượng có nguy cơ cao bị áp xe trong ổ bụng bao gồm:[7]
Đau tức vùng bụng trên bên phải có thể là dấu hiệu của áp xe gan
Áp xe não
Áp xe não là hiện tượng xuất hiện khối dịch mủ được bao bọc bởi tổ chức xơ xung quanh nằm trong nhu mô não. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như tăng áp lực nội sọ, yếu liệt tay chân hoặc hôn mê.[8]
Triệu chứng áp xe não
Triệu chứng của áp xe não thường có diễn biến chậm, kéo dài nhưng đa phần đều có những biểu hiện sau:
Nguyên nhân áp xe não
Áp xe não có thể xuất hiện do sự xâm nhập của vi khuẩn, nấm hoặc ký sinh trùng từ máu, môi trường bên ngoài hoặc các khu vực lân cận vào nhu mô não gây viêm nhiễm:
- Chấn thương sọ não gây vỡ xương sọ tạo đường vào cho vi khuẩn.
- Nhiễm khuẩn huyết đưa tác nhân gây bệnh từ các cơ quan khác đến não.
- Nhiễm trùng các khu vực lân cận như viêm mũi, viêm xoang, áp xe răng, viêm tai giữa hoặc viêm phổi...
Đau đầu là dấu hiệu điển hình của áp xe não
3Biến chứng của bệnh áp xe
Các loại áp xe nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm tùy theo vị trí của khối áp xe như:[9]
4Các chẩn đoán phát hiện bệnh áp xe
Có rất nhiều các để bác sĩ có thể chẩn đoán áp xe tùy thuộc vào vị trí của bệnh như:
- Khám lâm sàng: bác sĩ sẽ quan sát vùng da tấy đỏ, răng miệng hoặc thăm khám ổ bụng, thần kinh để định khu vị trí khối áp xe.
- Siêu âm ổ bụng: nhằm giúp bác sĩ quan sát được kích thước, tính chất và vị trí của các khối áp xe trong ổ bụng.
- Chụp X-quang răng: bác sĩ thường chỉ định chụp phim X-quang cận chóp nhằm đánh giá mức độ viêm nhiễm và biến chứng của áp xe.
- Chụp cắt lớp vi tính hoặc cộng hưởng từ: giúp bác sĩ phát hiện được các khối áp xe nằm sâu trong nhu mô não hoặc ổ bụng.
Siêu âm có thể giúp chẩn đoán các bệnh áp xe trong ổ bụng
5Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần đến gặp bác sĩ
Áp xe là bệnh lý nhiễm trùng cần được can thiệp sớm để hạn chế biến chứng nguy hiểm. Do đó, người bệnh nên đến gặp bác sĩ sớm nếu có những dấu hiệu sau:
- Có một vết loét kích thước lớn hơn 1 cm.
- Vết loét tiếp tục to ra hoặc trở nên đau hơn.
- Đau răng, đau bụng hoặc đau đầu dữ dội.
- Sốt từ 38.5°C trở lên kéo dài.
- Nổi nhiều hạch bạch huyết mềm (cục u) ở gần vị trí đau.
Sốt cao trên 38.5 độ C là dấu hiệu cần đến gặp bác sĩ
Nơi thăm khám và điều trị bệnh áp xe
Nếu nghi ngờ có những khối áp xe trong cơ thể, người bệnh nên đến các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh.
- Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Quân đội Trung ương 108, Bệnh viện E Trung ương.
6Phương pháp điều trị áp xe
Với mỗi loại áp xe và thể chất của người bệnh mà bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị riêng cho từng bệnh nhân với một số phương pháp chủ yếu như:
- Thuốc kháng sinh: có thể sử dụng kháng sinh bôi trực tiếp với áp xe da hoặc uống và tiêm truyền kháng sinh giúp điều trị áp xe sâu bên trong cơ thể.
- Trích rạch áp xe: được chỉ định với những khối áp xe đã hóa mủ hoàn toàn nhằm loại bỏ hết phần mủ và tác nhân gây bệnh.
- Phẫu thuật: bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật cắt bỏ khối áp xe ruột thừa, áp xe não để giảm chèn ép và hạn chế biến chứng nguy hiểm của bệnh.
Trích rạch ổ áp xe là một phương pháp điều trị áp xe hiệu quả
7Phương pháp phòng ngừa áp xe
Áp xe là bệnh lý nguy hiểm nhưng bạn có thể phòng ngừa nó bằng việc áp dụng một số biện pháp đơn giản như:
- Vệ sinh cá nhân hàng ngày, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng.
- Không sử dụng chung quần áo, khăn tắm, dao cạo hoặc các đồ dùng chăm sóc cá nhân.
- Không nên tự ý nặn mủ ra khỏi ổ áp xe vì dễ làm vi khuẩn lây lan sang các vùng da khác.
- Duy trì chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh, tích cực bổ sung vitamin và các loại khoáng chất để tăng cường hàng rào bảo vệ cơ thể
- Giảm cân hợp lý, khoa học nếu đang thừa cân hoặc béo phì.
- Hạn chế hút thuốc lá và rượu bia.
- Điều trị tốt các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, lao hoặc ung thư,...
Vệ sinh cá nhân và rửa tay thường xuyên giúp ngăn ngừa các bệnh áp xe
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có thêm những kiến thức bổ ích về triệu chứng và nguyên nhân của một số loại áp xe thường gặp. Hãy chia sẻ bài viết này đến những người thân và bạn bè của bạn nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
