Đau bụng dưới là triệu chứng có thể gặp trong nhiều bệnh lý khác nhau từ đường tiêu hóa, tiết niệu hoặc sinh dục. Cùng tìm hiểu về các nguyên nhân gây đau bụng dưới qua bài viết dưới đây nhé!
1Đau bụng dưới là tình trạng là gì?
Bụng dưới được tính từ phần bụng dưới rốn cho đến khớp mu của xương chậu. Vùng bụng này có các cơ quan nội tạng như: ruột non, đại tràng, trực tràng, bàng quang và tử cung, buồng trứng.
Đau bụng dưới là từ dùng để mô tả tất cả các cơn đau âm ỉ hoặc dữ dội, có thể kéo dài nhiều ngày xuất hiện ở vùng bụng dưới.
Triệu chứng gợi ý các bệnh lý ở đường tiêu hóa, sinh dục - tiết niệu cần được điều trị sớm để tránh biến chứng nguy hiểm.[1]
Đau bụng dưới là những cơn đau từ dưới rốn đến khớp mu
2Những nguyên nhân gây đau bụng dưới
Các nguyên nhân thường gặp
Đau bụng dưới là triệu chứng phổ biến có thể gặp ở mọi lứa tuổi và giới tính. Một số nguyên nhân phổ biến của bệnh gồm:[2]
- Rối loạn tiêu hóa: do sự tăng tiết dịch nhầy trong đường tiêu hóa gây tiêu chảy hoặc động tác rặn quá mạnh, kéo dài khi đi đại tiện do táo bón.
- Bệnh viêm ruột: vi khuẩn tấn công vào niêm mạc đường tiêu hóa có thể gây kích thích, tăng co bóp cơ trơn đường ruột dẫn đến đau bụng quanh rốn và vùng bụng dưới.
- Tắc ruột: đau bụng dưới kèm theo táo bón có thể là triệu chứng ở người bệnh tắc ruột ở đoạn thấp do ung thư đại tràng, polyp đại tràng hoặc ung thư trực tràng.
- Sỏi bàng quang: viên sỏi có kích thước lớn khi chuyển động trong bàng quang có thể gây ra xây xát niêm mạc khiến người bệnh đau nhói bụng dưới, nhất là khi đi tiểu.
- Viêm bàng quang: tổn thương viêm bàng quang sẽ tăng nhu động bàng quang khiến bệnh nhân đau bụng, tiểu buốt kèm theo nước tiểu đỏ.
- Thoát vị bẹn: thường gặp ở nam giới do phúc mạc, quai ruột chui qua các vùng cơ yếu trên thành bụng, lỗ ống bẹn tạo ra các khối thay đổi kích thước trên bụng và có thể gây biến chứng tắc ruột.
Rối loạn tiêu hóa là nguyên nhân phổ biến gây đau bụng dưới
Nguyên nhân đau bụng dưới ở nữ giới
Các cơ quan sinh dục nữ nằm ở bụng dưới nên cơn đau có liên quan đến các bộ phận như:[3]
- Đau bụng kinh: triệu chứng này thường diễn ra trong khoảng thời gian ngắn vào ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt và có thể tự hết. Tuy nhiên, bạn nên đến khám sớm nếu triệu chứng đau dữ dội và kéo dài.
- Hội chứng tiền kinh nguyệt: người bệnh thường xuyên bị đau bụng dưới, nổi mụn trứng cá, mệt mỏi trước ngày hành kinh từ 7 - 10 ngày.
- Mang thai: đau tức vùng bụng dưới, căng nề hai bên vú và nôn mửa cũng có thể là những biểu hiện sớm của mang thai. Để chắc chắn về tình trạng này, bạn cần sử dụng que thử thai hoặc thử nồng độ beta - HCG trong máu tại bệnh viện.
- Viêm nhiễm phụ khoa: đau bụng dưới thường gặp trong viêm âm đạo, viêm cổ tử cung hoặc viêm vùng chậu ở nữ giới. Một số triệu chứng khác có thể xuất hiện kèm theo như thay đổi màu sắc khí hư, ngứa rát vùng âm đạo và đau đớn khi đi vệ sinh hoặc quan hệ tình dục.
- U xơ tử cung: khối u xơ có kích thước lớn có thể gây chèn ép vào các cơ quan ở vùng bụng dưới gây ra đau bụng, sờ thấy khối chắc, tròn và di động trên bụng.
- Lạc nội mạc tử cung: tùy theo vị trí của khối lạc nội mạc mà người bệnh có thể bị đau tại vùng bụng dưới hoặc quanh rốn, cơn đau thường tăng vào ngày có kinh nguyệt.
- U nang buồng trứng: các khối u buồng trứng thường không biểu hiện triệu chứng khó chịu mà chỉ được phát hiện nhờ thăm khám định kỳ. Tuy nhiên, nếu kích thước khối u nang quá lớn có thể dẫn đến đau bụng dưới 1 hoặc 2 bên.
Phụ nữ đau bụng dưới có thể do u xơ tử cung
Các nguyên nhân hiếm gặp
Một số bệnh lý không phổ biến gây đau bụng dưới thường bị bỏ qua như:[3]
- Hội chứng ruột kích thích: thường gặp ở người trẻ dưới 20 tuổi và thường xuyên tái phát. Người bệnh có các biểu hiện như đau bụng dưới âm ỉ sau bữa ăn, thường xuyên mót rặn, hay bị tiêu chảy xen kẽ với các đợt táo bón.
- Bệnh celiac: là bệnh do đường tiêu hóa không thể dung nạp được thành phần gluten trong thức ăn khiến bệnh nhân tiêu chảy, đi ngoài phân lỏng và đau bụng dưới.
- Bệnh Crohn: thường do các tổn thương viêm nhiễm nằm rải rác khắp đường tiêu hóa gây nên với các biểu hiện đau bụng, tiêu chảy và đi ngoài ra phân lẫn máu.
Người bệnh celiac thường xuyên bị đau bụng dưới
Đau bụng dưới bên trái
Ngoài các nguyên nhân gây đau bụng dưới nói chung, một số bệnh có thể gây đau khu trú ở vùng bên trái gồm:
- Bệnh lý đại tràng: đoạn đại tràng xuống và đại tràng sigma nằm trong vùng bụng dưới bên trái nên khi có viêm đại tràng mạn tính, ung thư đại tràng gây chèn ép có thể dẫn đến đau bụng, táo bón.
- Tiêu chảy: do người bệnh tiêu chảy đi ngoài phân lỏng liên tục có thể làm tăng áp lực lên cơ thắt hậu môn, trực tràng và đại tràng.
Ung thư đại tràng có thể gây đau bụng dưới bên trái
Đau bụng dưới bên phải
Một số nguyên nhân phổ biến gây ra đau bụng dưới bên phải gồm:
- Viêm ruột thừa: khi có sự tấn công của vi khuẩn vào trong lòng ruột thừa có thể gây viêm nhiễm, phù nề niêm mạc khiến người bệnh sốt nhẹ, đau bụng dưới bên phải âm ỉ hoặc quặn thành từng cơn.
- Viêm túi thừa Meckel: là các viêm nhiễm tại các túi nằm ở rìa của hồi tràng (đoạn cuối ruột non). Bệnh lý này thường có các triệu chứng khá tương đồng với viêm ruột thừa nên người bệnh cần đến bác sĩ để được chẩn đoán sớm.
Đau bụng dưới bên phải thường gặp do viêm ruột thừa
3Chẩn đoán đau bụng dưới
Các bệnh lý gây đau bụng dưới rất đa dạng với sự liên quan của nhiều bộ phận trong cơ thể. Do đó, để chẩn đoán bệnh thì bác sĩ cần dựa vào thăm khám lâm sàng và các cận lâm sàng phù hợp như:[4]
Thăm khám
Bác sĩ định hướng nguyên nhân gây đau bụng dưới thông qua việc khai thác bệnh sử, tiền sử và thăm khám như sau:
- Hỏi về thời gian đau bụng, diễn biến bệnh trong bao lâu?
- Tính chất cơn đau âm ỉ kéo dài hay quặn từng cơn?
- Biểu hiện kèm theo như tiêu chảy, táo bón, tiểu buốt.
- Quan sát để tìm các khối u bất thường trên thành bụng.
- Sờ nắn để đánh giá vị trí và các phản ứng của cơ bụng.
Khám bụng có thể giúp bác sĩ hướng đến nguyên nhân gây đau bụng dưới
Các xét nghiệm cần thiết
Sau khi đã có những phán đoán sơ bộ về bệnh lý gây ra đau bụng dưới, bác sĩ chỉ định một số xét nghiệm để chẩn đoán xác định bệnh như:
- Xét nghiệm máu: giúp phát hiện tình trạng viêm nhiễm thông qua chỉ số bạch cầu tăng.
- Xét nghiệm nước tiểu: dựa vào màu sắc, số lượng hồng cầu, bạch cầu trong nước tiểu.
- Xét nghiệm phân: để tìm kiếm các vi khuẩn, virus gây rối loạn tiêu hóa khiến bệnh nhân đau bụng dưới, tiêu chảy.
- X-quang bụng: nhằm kịp thời phát hiện bệnh tắc ruột dựa vào hình ảnh quai ruột giãn, có phân chia lớp hơi và dịch trong lòng ruột.
- Siêu âm bụng tổng quát: giúp bác sĩ phát hiện được nhiều bệnh lý gây ra đau bụng như viêm đại tràng, viêm ruột thừa, bệnh viêm nhiễm phụ khoa hoặc u xơ tử cung…
- Nội soi đại trực tràng: được sử dụng để phát hiện các khối bất thường trong lòng đại trực tràng như khối u, polyp.
- CT scan hoặc MRI bụng: giúp bác sĩ phát hiện sớm các tổn thương sau gây đau bụng dưới hai bên.
Siêu âm ổ bụng là kỹ thuật không xâm lấn giúp chẩn đoán bệnh hiệu quả
4Khi nào cần gặp bác sĩ?
Khi nào cần gặp bác sĩ
Đau bụng dưới nếu không được điều trị có thể dẫn đến biến chứng viêm phúc mạc, áp xe trong ổ bụng, ung thư di căn. Do đó, người bệnh nên đến khám bác sĩ sớm nếu gặp những triệu chứng sau:[3]
Địa chỉ khám chữa bệnh uy tín
Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Sản phụ khoa. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Thống Nhất, Bệnh viện Từ Dũ.
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội.
5Điều trị đau bụng dưới
Tùy theo nguyên nhân và mức độ bệnh mà bác sĩ sẽ lựa chọn những phương pháp điều trị phù hợp với từng bệnh nhân. Một số cách điều trị đau bụng dưới gồm:[4]
- Điều trị viêm ruột thừa: đây là bệnh lý cần được phát hiện và phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa bị viêm sớm.
- Điều trị rối loạn tiêu hóa: bác sĩ có thể kê thuốc nhuận tràng nếu bệnh nhân gặp tình trạng táo bón hoặc bổ sung men vi sinh nếu có biểu hiện tiêu chảy.
- Điều trị viêm nhiễm phụ khoa: thông qua việc kết hợp giữa thuốc kháng sinh hoặc kháng nấm và các biện pháp chăm sóc, vệ sinh vùng kín.
- Điều trị các khối ung thư: bác sĩ sẽ phối hợp giữa phẫu thuật, hóa trị, xạ trị hoặc các thuốc sinh học thế hệ mới nhằm tiêu diệt khối tế bào ung thư.
6Các biến chứng của đau bụng dưới khi không can thiệp kịp thời
Một số bệnh lý gây đau bụng dưới như viêm ruột thừa, viêm hoặc sỏi bàng quang có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị sớm:
- Nhiễm khuẩn huyết: do vi khuẩn từ các ổ viêm trong bụng xâm nhập vào máu khiến biểu hiện nhiễm trùng trở nên trầm trọng như sốt cao, da tái lạnh, vã mồ hôi, thậm chí hôn mê.
- Viêm phúc mạc: viêm ruột thừa vỡ có thể khiến vi khuẩn, các chất bẩn, dịch tiêu hóa lan tràn trong khoang bụng gây viêm tấy, phù nề phúc mạc và các tạng khác.
- Thận ứ nước, ứ mủ: thường gặp do sỏi bị kẹt tại niệu đạo đoạn trong bàng quang khiến nước tiểu bị ứ đọng ở phía trên, không thoát ra được.
Sốt cao, lơ mơ có thể là dấu hiệu của biến chứng nhiễm trùng huyết
7Ngăn ngừa tình trạng đau bụng dưới
Bạn có thể ngăn ngừa tình trạng đau bụng dưới hiệu quả nếu áp dụng một số biện pháp sau:[3]
Sử dụng túi chườm ấm giúp giảm đau bụng dưới do kinh nguyệt
Hy vọng bài viết trên đã đem đến cho bạn nhiều kiến thức bổ ích về các nguyên nhân dẫn đến đau bụng dưới và cách phòng ngừa bệnh hiệu quả. Hãy chia sẻ bài viết này đến với tất cả bạn bè và người thân xung quanh bạn nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
