Lạc nội mạc tử cung là một bệnh phụ khoa phổ biến. Bệnh có thể gây nhiều đau đớn, khó chịu, đồng thời cũng là một trong những nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới. Cùng tìm hiểu về lạc nội mạc tử cung qua bài viết này nhé!
1Lạc nội mạc tử cung là gì?
Lạc nội mạc tử cung là tình trạng tổ chức giống niêm mạc tử cung (gồm tuyến và mô đệm) xuất hiện và phát triển bên ngoài thành tử cung. Sự phát triển và bong ra của tổ chức này tương tự niêm mạc tử cung bình thường trong chu kỳ kinh nguyệt.
Lạc nội mạc tử cung có thể xuất hiện ở nhiều vị trí trong ổ bụng như tại ống dẫn trứng, buồng trứng hoặc các cơ quan nội tạng trong ổ bụng,...
Bệnh hay gặp ở khoảng 2% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, hay gặp nhất ở phụ nữ 31 - 42 tuổi. Lạc nội mạc tử cung là một trong những nguyên nhân gây vô sinh phổ biến và có thể gặp ở 30 - 40% trường hợp. Bệnh có thể thuyên giảm ở phụ nữ đã mãn kinh.
Lạc nội mạc tử cung là tình trạng xuất hiện tổ chức giống nội mạc tử cung ở các cơ quan khác trong cơ thể
2Nguyên nhân gây lạc nội mạc tử cung
Hiện nay, vẫn còn nhiều tranh cãi về nguyên nhân gây lạc nội mạc tử cung. Tuy nhiên, một vài nguyên nhân dưới đây được đông đảo chuyên gia khẳng định là căn nguyên gây ra bệnh như:
- Trào ngược máu kinh: có thể gặp ở 76 - 90% phụ nữ. Do có sự cản trở máu kinh chảy ra ngoài qua âm đạo khiến máu và tế bào nội mạc tử cung trào ngược lên ống dẫn trứng, buồng trứng và ổ bụng, bám dính lại và phát triển trong những chu kỳ tiếp theo.
- Phẫu thuật sản phụ khoa: lạc nội mạc tử cung thường gặp ở những phụ nữ đã từng phẫu thuật nạo phá thai, cắt bỏ khối u xơ tử cung, điều trị viêm nhiễm tử cung hoặc sinh mổ,...
- Sử dụng dụng cụ tử cung: một số trường hợp sau khi đặt dụng cụ tử cung có thể gây tổn thương các tế bào niêm mạc gây viêm nhiễm, rong kinh, cường kinh và làm tăng nguy cơ mắc lạc nội mạc tử cung.
- Miễn dịch: do hệ miễn dịch không phát hiện được tổ chức niêm mạc tử cung đang phát triển tại vị trí bất thường để tiêu diệt trước khi biểu hiện bệnh lý.
- Bẩm sinh: khi các khối lạc nội mạc tử cung xuất hiện trong cơ thể của thai nhi trước khi được sinh ra. Tuy nhiên, sự dày lên của niêm mạc tử cung chỉ xảy ra khi bắt đầu dậy thì và biểu hiện triệu chứng của bệnh.
- Rối loạn nội tiết tố: tính chu kỳ của nội mạc tử cung là do hoạt động của hormone estrogen và progesterone tạo ra. Do đó, bệnh thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và nặng lên khi sử dụng các biện pháp kích trứng trong hỗ trợ sinh sản.
3Đối tượng dễ mắc bệnh lạc nội mạc tử cung
Một số đối tượng với những đặc điểm thuận lợi có thể dễ mắc lạc nội mạc tử cung hơn so với những người khác như:
- Phụ nữ có bất thường về hình dáng tử cung như hẹp eo tử cung hoặc tử cung đôi do cản trở đường đi của máu kinh.
- Trẻ em dậy thì sớm, thường trước 11 tuổi.
- Phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt dưới 27 ngày hoặc số lượng máu kinh nhiều, thời gian hành kinh trên 7 ngày.
- Phụ nữ béo phì hoặc mãn kinh muộn do rối loạn hoạt động của hormone estrogen.
- Tiền sử gia đình có mẹ hoặc chị em gái ruột mắc lạc nội mạc tử cung.
- Người đang điều trị ung thư vú bằng thuốc tamoxifen.
4Dấu hiệu lạc nội mạc tử cung
Triệu chứng của lạc nội mạc tử cung rất đa dạng, phụ thuộc vào vị trí và kích thước của tổ chức niêm mạc tử cung lạc chỗ. Một số triệu chứng phổ biến của bệnh như:
- Người bệnh đau bụng kinh dữ dội, có thể kèm theo đau bụng dưới lệch phải hoặc lệch trái, đau vùng khung chậu tùy vào vị trí khối lạc nội mạc tử cung.
- Chảy máu kinh số lượng lớn, có nhiều cục máu đông.
- Chảy máu âm đạo bất thường giữa chu kỳ kinh nguyệt.
- Đau âm ỉ, liên tục khi quan hệ tình dục.
- Không mang thai sau 6 tháng - 1 năm không sử dụng các biện pháp tránh thai.
- Cảm giác căng tức bụng, khó tiêu, đau khi đi đại tiện hoặc đi tiểu nhiều lần do trực tràng và bàng quang thường xuyên bị khối lạc nội mạc tử cung kích thích.
Đau bụng kinh dữ dội có thể là triệu chứng của lạc nội mạc tử cung
5Các giai đoạn của bệnh lạc nội mạc tử cung
Dựa vào vị trí, kích thước của khối lạc nội mạc tử cung, Hiệp hội Y học Sinh sản Hoa Kỳ đã chia bệnh thành 4 giai đoạn từ nhẹ đến nặng.
- Giai đoạn I: tổn thương tối thiểu, khối lạc nội mạc tử cung chỉ xuất hiện trên bề mặt, tạo thành các sang thương nhỏ nhưng không để lại sẹo.
- Giai đoạn II: bệnh mức độ nhẹ, các tổn thương có kích thước lớn hơn nhưng không vượt quá 5cm, không để lại sẹo.
- Giai đoạn III: bệnh mức độ trung bình, nội mạc tử cung ăn sâu xuống dưới tổ chức tạo thành sẹo hoặc nang nhỏ ở một hoặc cả hai bên buồng trứng, ống dẫn trứng.
- Giai đoạn IV: bệnh ở mức độ nặng, xuất hiện các nang kích thước lớn hoặc sẹo sâu ở quanh buồng trứng, vòi trứng, mặt sau tử cung hoặc đoạn dưới của trực tràng,...
Bệnh lạc nội mạc tử cung được chia thành 4 giai đoạn
6Biến chứng của lạc nội mạc tử cung
Gây vô sinh
Tổ chức giống nội mạc tử cung xuất hiện ở trong khung chậu gây dày dính, biến đổi cấu trúc giải phẫu bình thường của cơ quan sinh dục như buồng trứng, vòi dẫn trứng,... Ngoài ra, lạc nội mạc tử cung có thể gây cản trở sự thụ tinh và di chuyển của phôi đến buồng tử cung dẫn đến thai ngoài tử cung hoặc vô sinh.
Bên cạnh đó, khi xuất hiện lạc nội mạc tử cung tại buồng trứng có thể gây ảnh hưởng đến chu kỳ phát triển của nang noãn, rối loạn quá trình phóng noãn và giảm chất lượng của trứng.
Lạc nội mạc tử cung càng nặng thì khả năng mang thai tự nhiên càng giảm. Nếu bệnh ở mức độ nhẹ thì khả năng thụ thai là khoảng 8,7% và tỷ lệ này là 3,2% với bệnh ở mức độ trung bình, bệnh ở mức độ nặng thì người bệnh gần như không thể có thai tự nhiên.
Vô sinh là một biến chứng thường gặp của lạc nội mạc tử cung
Thiếu máu
Lạc nội mạc tử cung thường có triệu chứng ra máu kinh kéo dài với số lượng nhiều hoặc xuất hiện chảy máu âm đạo giữa chu kỳ.
Do đó, người mắc lạc nội mạc tử cung hay gặp biến chứng thiếu máu thiếu sắt khiến cơ thể mệt mỏi, xanh xao, hay chóng mặt, đau đầu và kém khả năng tập trung trong công việc...
Đau vùng chậu mãn tính mỗi chu kỳ kinh
Khối lạc nội mạc tử cung luôn dày dần lên giống niêm mạc tử cung trong chu kỳ kinh nguyệt bình thường. Các khối này sẽ gây kích thích, chèn ép hoặc hình thành xơ sẹo tại cơ quan trong vùng chậu gây đau vùng chậu mãn tính với tính chất chu kỳ.
Các vấn đề tâm lý
Các cơn đau vùng khung chậu hoặc đau khi quan hệ tình dục kéo dài có thể khiến bệnh nhân trở nên sợ hãi hoặc tự ti trong cuộc sống. Nếu vấn đề này không được giải quyết có thể khiến người bệnh hay cáu gắt, thay đổi tính cách, rối loạn lo âu hoặc trầm cảm.
Nguy cơ ung thư
Lạc nội mạc tử cung là bệnh phụ khoa lành tính, không phải ung thư. Tuy nhiên, các nghiên cứu chỉ ra rằng tỷ lệ nhỏ người mắc lạc nội mạc tử cung sẽ có nguy cơ mắc các bệnh ung thư phụ khoa khác như ung thư tử cung (khoảng 1 - 3%) hoặc ung thư buồng trứng (hiếm gặp).[1]
Lạc nội mạc tử cung là tăng nguy cơ ung thư
7Chẩn đoán lạc nội mạc tử cung
Khám phụ khoa
Bác sĩ sẽ dựa vào các yếu tố nguy cơ, triệu chứng lâm sàng kết hợp với khám vùng tử cung và buồng trứng hai bên. Nếu kích thước tử cung hoặc buồng trứng lớn hơn bình thường hoặc sờ thấy khối bất thường có thể giúp bác sĩ nghi ngờ có lạc tử cung và chỉ định các phương pháp cận lâm sàng giúp làm rõ chẩn đoán.
Chẩn đoán hình ảnh
- Nội soi ổ bụng: đây là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán lạc nội mạc tử cung, đồng thời có thể xác định được kích thước, mức độ tổn thương cơ quan do bệnh gây ra. Từ đó, giúp bác sĩ tiên lượng và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp.
- Siêu âm qua ngã âm đạo: đây là biện pháp hay dùng giúp xác định được vị trí khối lạc nội mạc tử cung nằm ở buồng trứng, vòi trứng hay các cơ quan trong khung chậu.
- Siêu âm bụng tổng quát: thường để phát hiện lạc nội mạc tử cung trong ổ bụng như tại các quai ruột, gan, ruột thừa,... Tuy nhiên phương pháp này ít có giá trị chẩn đoán bệnh do cần sử dụng máy siêu âm có độ phân giải tốt và bác sĩ giàu kinh nghiệm
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): phương pháp này giúp phát hiện khối lạc nội mạc tử cung kích thước nhỏ và nằm ở vị trí khó phát hiện bởi các phương tiện khác. Tuy nhiên, giá thành chụp MRI là tương đối cao nên thường ít được chỉ định.
Nội soi ổ bụng kết hợp với sinh thiết
Trong một số trường hợp nếu nghi ngờ giữa lạc nội mạc tử cung với một khối u ác tính tại các cơ quan nội tạng trong ổ bụng.
Bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết lấy một mẩu nhỏ khối u sau đó gửi đến khoa giải phẫu bệnh. Sau đó chẩn đoán xác định chính xác cấu trúc mô học của khối u.
8Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Lạc nội mạc tử cung là bệnh lành tính. Bệnh mức độ nhẹ có thể không gây ảnh hưởng lớn đến người bệnh thì chỉ cần theo dõi thường xuyên và sẽ tự thuyên giảm sau khi mãn kinh.
Tuy nhiên, nếu gặp những triệu chứng sau thì bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa phụ sản để được điều trị sớm như:
- Đau bụng dữ dội nhất là khi hành kinh.
- Đau trong và sau khi quan hệ tình dục hoặc khi đi đại tiện.
- Rối loạn kinh nguyệt hoặc chảy máu âm đạo ngoài kỳ kinh.
- Vô sinh hoặc khó có con.
Nếu cảm thấy đau trong và sau khi quan hệ tình dục, bạn cần đến khám bác sĩ sớm
Nơi khám và điều trị bệnh sản phụ khoa uy tín
Nếu nghi ngờ mắc bệnh, bạn có thể đến các bệnh viện có chuyên khoa sản phụ khoa tại địa phương để thăm khám để được chẩn đoán, điều trị và tư vấn từ bác sĩ. Bạn có thể tham khảo một số địa chỉ khám và điều trị bệnh sản phụ khoa uy tín như:
- Tp. Hồ Chí Minh: bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, bệnh viện Hùng Vương, bệnh viện Từ Dũ...
- Hà Nội: Khoa phụ sản - bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Phụ sản Hà Nội, bệnh viện Phụ sản Trung Ương...
9Điều trị lạc nội mạc tử cung
Có thể điều trị lạc nội mạc tử cung bằng phương pháp nội khoa, thông qua việc sử dụng các thuốc đặc hiệu hoặc có thể can thiệp ngoại khoa nếu bệnh mức độ nặng, tổn thương nhiều cơ quan trong ổ bụng.
Tuy nhiên, bạn cần được thăm khám và sử dụng thuốc theo đơn của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc.
Dùng thuốc
Lạc nội mạc tử cung có thể được điều trị bằng một số loại thuốc giúp hỗ trợ giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh như sau:
Liệu pháp hormon
Sử dụng liệu pháp hormone đang ngày càng được áp dụng phổ biến trong điều trị lạc nội mạc tử cung hiện này do có khả năng làm teo nhỏ khối lạc và hạn chế biến chứng của bệnh. Liệu pháp hormone bào gồm:
- Kháng hormon estrogen hoặc đồng vận GnRH: danazol, buserelin, leuprorelin,... nhằm làm teo các ổ lạc.
- Sử dụng thuốc tránh thai: thường sử dụng progestin uống hàng ngày hoặc tiêm để gây mất kinh, không cho khối lạc nội mạc tử cung phát triển.
Sử dụng thuốc tránh thai giúp điều trị lạc nội mạc tử cung
Phẫu thuật
Phương pháp này nhằm cắt bỏ được hết khối lạc nội mạc tử cung và bảo tồn tối đa chức năng của cơ quan nội tạng bị tổn thương. Hiện nay có thể thực hiện phẫu thuật bóc tách hoặc gỡ dính lạc nội mạc tử cung tại buồng trứng, đốt ổ lạc hoặc tạo hình vòi trứng,...
Có thể thực hiện phẫu thuật nội soi để điều trị lạc nội mạc tử cung với ưu điểm đường nhỏ nhỏ, thẩm mỹ và rút ngắn thời gian nằm viện của người bệnh.
10Cách phòng ngừa lạc nội mạc tử cung
Bạn có thể tham khảo một số biện pháp dưới đây giúp hạn chế nguy cơ mắc lạc nội mạc tử cung:
- Tích cực tập thể dục thể thao ít nhất 30 phút/ngày để giúp giảm căng thẳng, tăng khả năng chuyển hóa estrogen để hạn chế xuất hiện bệnh.
- Duy trì cân nặng ở mức phù hợp, với người béo phì cần xây dựng lộ trình giảm cân từ từ và khoa học.
- Hạn chế sử dụng các chất kích thích gây hại cho cơ thể như thuốc lá, bia rượu,...
- Thực hiện biện pháp phòng tránh thai an toàn, không nên thực hiện nạo phá thai.
- Vệ sinh vùng kín đúng cách, có thể dùng dung dịch vệ sinh chuyên dụng, để hạn chế viêm nhiễm âm đạo, viêm tử cung,...
Tập thể dục thể thao có thể phòng ngừa lạc nội mạc tử cung
Nhà thuốc An Khang hi vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về bệnh lạc nội mạc tử cung. Hãy chia sẻ bài viết đến người thân và bạn bè xung quanh bạn nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
