Đau bụng kinh tình trạng rất phổ biến ở các chị em khi tới kỳ kinh nguyệt với nhiều mức độ đau khác nhau. Cùng tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa trị đau bụng kinh qua bài viết này nhé!
1Đau bụng kinh là gì?
Đau bụng kinh hay còn gọi thống kinh, là tình trạng đau nhói thành từng cơn ở vùng bụng dưới xảy ra ở trước, trong và sau chu kỳ kinh nguyệt. Cơn đau có thể khu trú hoặc lan tỏa ra phía sau lưng hoặc vùng trong đùi.
Những cơn đau bụng kinh có thể xảy ra ở nhiều mức độ khác nhau từ nhẹ đến nặng. Nếu đau bụng kinh mức độ nặng có thể gây ảnh hưởng lớn đến người phụ nữ, khiến hầu hết công việc đều bị gián đoạn.[1],[2]
Đau bụng kinh là tình trạng đau nhói bụng dưới khi hành kinh
2Phân loại đau bụng kinh
Đau bụng kinh nguyên phát
Hormone prostaglandin được cho là chất gây đóng vai trò chính gây nên đau bụng kinh do chúng gây kích thích và co bóp tử cung. Vào thời điểm trước kỳ kinh vài ngày hoặc ngay trong kỳ kinh, lớp nội mạc tử cung bong ra làm nồng độ prostaglandin tăng lên.
Do đó, đau bụng kinh nguyên phát thường khởi phát vào khoảng 1 - 2 ngày trước khi hành kinh. Bệnh nhân có biểu hiện đau quặn vùng bụng dưới, theo chu kỳ và giảm dần 2 – 3 ngày sau đó.[3], [1], [2]
Đau bụng kinh nguyên phát có liên quan đến hoạt động co bóp của tử cung
Đau bụng kinh thứ phát
Đau bụng kinh thứ phát thường xảy ra ở những phụ nữ có rối loạn và bất thường cấu trúc của tử cung làm cơ tử cung tăng co bóp trong kỳ kinh và dẫn đến tình trạng đau bụng dưới. Triệu chứng này thường xảy ra ở phụ nữ ở độ tuổi từ 30 - 40 và mắc:
U xơ tử cung có thể dẫn đến đau bụng kinh thứ phát
3Đau bụng kinh có sao không?
Đau bụng kinh thường là một phần của chu kỳ kinh nguyệt và không gây ra các vấn đề nghiêm trọng. Tuy nhiên, đau bụng kinh kéo dài, đau dữ dội có thể là dấu hiệu của các bệnh lý như:
4Yếu tố nguy cơ gây đau bụng kinh
Những yếu tố sau đây chính là tác nhân gây đau bụng kinh và thậm chí còn làm cho tình trạng đau trở nên nghiêm trọng hơn:
- Phụ nữ dưới 25 tuổi thường bị đau bụng kinh nguyên phát và phụ nữ trên 35 tuổi thường bị đau bụng kinh thứ phát.
- Hành kinh quá sớm (trước 11 tuổi) hoặc quá muộn.
- Hút thuốc lá.
- Rối loạn kinh nguyệt: tình trạng kinh ra dài và nhiều (rong kinh) hoặc kinh nguyệt không đều có thể dẫn đến đau bụng kinh.
- Tiền sử gia đình có mẹ hoặc chị gái bị đau bụng kinh.
Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ gây đau bụng kinh
5Triệu chứng đau bụng kinh
Các triệu chứng của đau bụng kinh bao gồm:
- Đau nhói, co thắt hoặc đau quặn ở vùng bụng dưới (mức độ từ nhẹ đến dữ dội).
- Cơn đau thường bắt đầu từ 1 - 3 ngày trước kỳ kinh, đạt đỉnh điểm 24 giờ sau khi bắt đầu kỳ kinh và giảm dần sau 2 - 3 ngày.
- Nếu đau bụng kinh thứ phát, cơn đau có thể xuất hiện trễ hơn và kéo dài hơn.
- Đau bụng âm ỉ, liên tục.
- Cơn đau có thể lan ra sau lưng hoặc lan xuống dưới đùi.
- Một số triệu chứng khác: buồn nôn, tiêu chảy, đau đầu, chóng mặt.
Đau bụng dưới thành cơn trong kỳ kinh là dấu hiệu phổ biến
6Biến chứng của đau bụng kinh
Đau bụng kinh tuy không gây ra biến chứng nặng nề nhưng nó gây cản trở khá nhiều đến cuộc sống thường ngày cũng như ảnh hưởng tâm lý.
Tuy nhiên, những bệnh lý gây đau bụng kinh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Ví dụ, lạc nội mạc tử cung có thể gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Bệnh viêm vùng chậu có thể để lại sẹo ở ống dẫn trứng, làm tăng nguy cơ trứng đã thụ tinh làm tổ bên ngoài tử cung (thai ngoài tử cung).
7Cách chẩn đoán đau bụng kinh
Thăm hỏi bệnh
Bác sĩ tiến hành chẩn đoán thông qua một số câu hỏi có liên quan, bao gồm tuổi xuất hiện kinh nguyệt, lượng máu mỗi kỳ kinh nguyệt, thời gian giữa các kỳ kinh nguyệt.
Mức độ ảnh hưởng của chứng đau bụng kinh đến cuộc sống hàng ngày, các yếu tố làm giảm hoặc trầm trọng thêm tình trạng đau bụng.
Khám phụ khoa
Trong quá trình khám phụ khoa, bác sĩ sẽ kiểm tra các dấu hiệu bất thường ở bộ phận sinh dục và tìm kiếm các triệu chứng viêm nhiễm vùng chậu nếu có.
Việc khám vùng chậu còn giúp phát hiện nguyên nhân của đau bụng kinh thứ phát. Cổ tử cung được kiểm tra để chẩn đoán tình trạng viêm cổ tử cung, hẹp cổ tử cung, tiết dịch hoặc u xơ tử cung.
Cận lâm sàng
Hiện nay có rất nhiều xét nghiệm giúp chẩn đoán tình trạng đau bụng kinh, hỗ trợ phát hiện các bất thường không thể nhìn thấy được qua khám lâm sàng thông thường:
- Siêu âm: giúp bác sĩ quan sát được được các cấu trúc của các lớp cơ tử cung, buồng trứng hoặc phần tiểu khung.
- Chụp X-quang, chụp CT hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI): giúp bác sĩ chẩn đoán được các trường hợp gây đau bụng kinh mà tổn thương nhỏ, nằm ở phía sâu và khó quan sát thấy trên siêu âm.
- Nội soi: thường ít dùng trong chẩn đoán nguyên nhân gây đau bụng kinh, trừ một số trường hợp như thai ngoài tử cung, u xơ tử cung hoặc các sẹo dính thành bụng.[4]
Siêu âm có thể giúp chẩn đoán nguyên nhân gây đau bụng kinh
8Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
- Đau dữ dội làm gián đoạn cuộc sống (không thể đi học, đi làm).
- Các triệu chứng đi kèm trở nên nghiêm trọng hơn hoặc xuất hiện các triệu chứng mới như chảy máu, khí hư chuyển màu.
- Đau bụng kinh xuất hiện sau tuổi 25 (nhất là ở những phụ nữ đã lập gia đình và có con).
Đau bụng kinh dữ dội làm ảnh hưởng đến công việc nên được thăm khám sớm
Nơi khám chữa đau bụng kinh
Khi bị đau bụng kinh dữ dội cản trở đến cuộc sống, bạn nên đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên Khoa Sản phụ khoa hoặc các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Hùng Vương, Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh, Bệnh viện Từ Dũ.
- Hà Nội: Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai.
9Điều trị đau bụng kinh
Đau bụng kinh mức độ nhẹ có thể tự hết sau một khoảng thời gian. Tuy nhiên, một số trường hợp đau bụng kinh mức độ nặng có thể cần điều trị bằng một số phương pháp như:
- Thuốc giảm đau: bạn có thể sử dụng một số loại thuốc giảm đau, chống viêm ngay khi xuất hiện triệu chứng đau bụng. Các loại thuốc này có thể giúp kiểm soát cơn đau hiệu quả.
- Thuốc tránh thai: sử dụng thuốc tránh thai đường uống, tiêm hoặc qua dụng cụ tử cung có thể giúp ngăn chặn quá trình rụng trứng, giảm mức độ co bóp tử cung trong chu kỳ kinh nguyệt và hạn chế đau bụng kinh.
- Phẫu thuật: đau bụng kinh do những bất thường cấu trúc tử cung có thể cần tiến hành phẫu thuật để cắt bỏ nguyên nhân gây đau bụng.[4]
Có thể dùng thuốc tránh thai để điều trị đau bụng kinh
10Cách giảm đau bụng kinh tại nhà
Bên cạnh những biện pháp y tế có thể áp dụng nhằm hạn chế đau bụng kinh, người bệnh cũng có thể thực hiện một số cách làm đơn giản tại nhà như:
- Tắm nước nóng hoặc sử dụng túi chườm ấm đặt vào vùng bụng dưới để giúp giãn cơ tử cung và giảm đau kinh.
- Luyện tập thể dục đều đặn có thể giúp tăng giải phóng hormone serotonin và endorphin giúp giảm đau.
- Massage vùng bụng dưới bằng các tinh dầu như oải hương, bạc hà, hoa hồng trong khoảng 20 - 30 phút sẽ giúp cơ thể thoải mái hơn.
- Tránh các loại thực phẩm gây đầy hơi khó tiêu như đồ chiên rán, rượu bia, nước có ga, cà phê.
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh và bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết như vitamin E, axit béo omega-3, vitamin B1, vitamin B6.
- Giảm căng thẳng bằng các hoạt động giải trí như nghe nhạc, xem phim.[5],[6]
Chườm ấm bụng có thể giúp giảm đau bụng kinh hiệu quả
11Biện pháp phòng ngừa
Gần như không có phương pháp đặc hiệu nào có thể giúp phòng ngừa đau bụng kinh một cách hoàn toàn. Tốt nhất, bạn nên bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể, kết hợp với thăm khám phụ khoa định kỳ để hạn chế tối đa tình trạng đau bụng kinh.
Các loại thực phẩm cung cấp các dưỡng chất cần thiết bao gồm: chất xơ, chất đạm, vitamin và khoáng chất. Một chế độ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng cần có rau xanh, trái cây, ngũ cốc, thịt, cá, đậu và các sản phẩm từ sữa.
Bên cạnh đó việc thăm khám phụ khoa định kỳ cũng giúp bạn theo dõi sự thay đổi của cơ thể và phát hiện kịp thời các vấn đề sức khỏe có thể xảy ra, từ đó có cách điều trị phù hợp và giảm tình trạng đau bụng kinh.
Xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh có thể hạn chế đau bụng kinh
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích về đau bụng kinh. Nếu thấy hay bạn hãy chia sẻ rộng rãi để nhiều người cùng biết nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
