Vitamin B6: Tác dụng, cách dùng và lưu ý khi sử dụng

Vitamin B6 còn được gọi là pyridoxine, là một loại vitamin cần thiết cho cơ thể. Vitamin B6 tham gia vào quá trình tạo máu, hỗ trợ sức khỏe tim mạch và ngăn ngừa ung thư... Cùng tìm hiểu chi tiết về các tác dụng và cách sử dụng vitamin B6 hiệu quả nhé!

1Vitamin B6 là gì?

Vitamin B6 hay pyridoxine, là vitamin thuộc nhóm B. Đây là loại vitamin tan trong nước vô cùng cần thiết cho nhiều hoạt động của cơ thể với việc tham gia vào nhiều quá trình như:

• Trao đổi chất, chuyển hóa các chất dinh dưỡng trong thức ăn như carbohydrate, protein, chất béo…
• Tham gia các chất dẫn truyền thần kinh và tế bào hồng cầu.

Đối với sức khỏe, vitamin B6 thường được sử dụng để ngăn ngừa, hỗ trợ điều trị thiếu hụt pyridoxine và bệnh thiếu máu. Ngoài ra, nó cũng được sử dụng cho người bị bệnh tim, người mắc hội chứng tiền kinh nguyệt, trầm cảm và nhiều chứng bệnh mạn tính khác.

Cơ thể con người không thể sản xuất vitamin B6, vì vậy mọi người cần cung cấp vitamin B6 từ thực phẩm hoặc trong các chất bổ sung:

• Vitamin B6 có thể được tìm thấy trong một số thực phẩm như ngũ cốc, rau, đậu, gan, thịt và trứng.
• Vitamin B6 trong các chất bổ sung cũng có thể được tổng hợp từ phòng thí nghiệm.[1][2][3][4][5]

Tuy nhiên, hầu hết mọi người có thể nhận đủ vitamin B6 thông qua chế độ ăn uống.

Vitamin B6 là loại vitamin có thể tìm thấy trong nhiều loại thức ăn

2Các tác dụng của vitamin B6 đối với sức khỏe

Vitamin B6 tham gia vào nhiều quy trình chuyển hóa và tổng hợp chất của cơ thể nên rất quan trọng đối với sức khỏe. Một số tác dụng phổ biến của vitamin B6 gồm:

Hỗ trợ điều trị bệnh trầm cảm

Vitamin B6 là thành phần cần thiết để tổng hợp các chất dẫn truyền thần kinh nhằm tham gia vào quá trình điều chỉnh cảm xúc như:

• Gây ức chế thần kinh: GABA (axit gamma-aminobutyric).
• Gây hưng phấn thần kinh: dopamine, serotonin.

Ngoài ra, vitamin B6 cũng tham gia vào quá trình kiểm soát và làm giảm nồng độ axit amin homocysteine máu. Từ đó, hỗ trợ giảm các triệu chứng của bệnh trầm cảm và nhiều bệnh lý tâm thần khác.

Theo một nghiên cứu ở 250 người lớn tuổi cho thấy việc thiếu hụt vitamin B6 trong máu có thể làm tăng gấp đôi nguy cơ xuất hiện bệnh trầm cảm. Một nghiên cứu khác trên 300 đàn ông lớn tuổi khỏe mạnh trong 2 năm. Kết quả cho thấy, những người được bổ sung vitamin B6, vitamin B12 và vitamin B9 sẽ ít khả năng bị trầm cảm hơn nhóm đối chứng.[6]

Bổ sung vitamin B6 có thể hỗ trợ điều trị bệnh trầm cảm

Giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer

Alzheimer là bệnh lý liên quan đến sự suy thoái của các tế bào thần kinh trong não gây ra những biểu hiện sa sút trí tuệ như giảm trí nhớ, hay quên, giảm nhận thức… Việc sử dụng vitamin B6 có thể giúp cải thiện chức năng não bộ nên có thể ngăn ngừa bệnh Alzheimer.

Theo nghiên cứu trên 156 người trưởng thành có nồng độ axit amin homocysteine cao và xuất hiện triệu chứng suy giảm nhận thức mức độ nhẹ. Nhóm đối tượng này được cho sử dụng liều cao vitamin B6, B9 và B12 giúp làm giảm nồng độ axit amin này đồng thời giảm suy thoái tại những vùng não bộ dễ tổn thương ở bệnh Alzheimer.

Tuy nhiên, một số nghiên cứu khác lại nhận định việc giảm nồng độ axit amin homocysteine lại có thể làm tăng nguy cơ mắc Alzheimer. Do đó, cần thực hiện nhiều nghiên cứu hơn nữa để hiểu rõ tác dụng của vitamin B6 đối với bệnh Alzheimer.[6]

Cung cấp đủ lượng vitamin B6 có thể ngăn ngừa bệnh Alzheimer

Ngăn ngừa thiếu máu

Vitamin B6 là thành phần quan trọng tham gia vào quá trình tổng hợp huyết sắc tố hemoglobin trong hồng cầu. Vì thế, cung cấp đầy đủ vitamin B6 có thể giúp hạn chế nguy cơ thiếu máu cũng như hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả, nhất là với phụ nữ mang thai hoặc đang trong tuổi sinh sản.

Nghiên cứu của tác giả D.Y.Mason được thực hiện trên 72 bệnh nhân thiếu máu do thiếu vitamin B6. Kết quả đã cho thấy các triệu chứng của bệnh được cải thiện đáng kể khi bổ sung vitamin B6 dạng hoạt động mạnh.

Bên cạnh đó, tác giả M.Hisano khi tiến hành cho 56 phụ nữ mang thai không đáp ứng với điều trị thiếu máu bằng sắt uống 75mg vitamin B6 mỗi ngày. Sau nghiên cứu thấy các triệu chứng thiếu máu ở những phụ nữ này giảm đáng kể.[6]

Cải thiện triệu chứng tiền kinh nguyệt

Hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS) có thể xuất hiện trong khoảng thời gian trước hoặc sau hành kinh với các biểu hiện như khó chịu, cáu gắt, lo lắng hoặc đau bụng kinh. Các nhà khoa học cho rằng sử dụng vitamin B6 giúp điều chỉnh cảm xúc, tâm trạng nên có thể giảm thiểu các triệu chứng khó chịu của PMS.

Một nghiên cứu trên cỡ mẫu nhỏ với 44 phụ nữ đã được thực hiện nhằm chứng minh hiệu quả của vitamin B6 với hội chứng tiền kinh nguyệt. Kết quả cho thấy việc sử dụng 50mg vitamin B6 kết hợp với 200mg magie mỗi ngày có thể hạn chế những thay đổi cảm xúc thất thường trong suốt chu kỳ kinh nguyệt.[7][6]

Vitamin B6 có thể làm giảm các triệu chứng khó chịu của hội chứng tiền kinh nguyệt

Tốt cho phụ nữ mang thai

Dù chưa được nghiên cứu rõ ràng về cơ chế giúp vitamin B6 có thể làm ốm nghén ở phụ nữ mang thai nhưng vitamin B6 được chứng minh giúp đảm bảo cho một thai kỳ khỏe mạnh.

Khi thực hiện nghiên cứu so sánh hiệu quả của vitamin B6 và gừng trong việc làm giảm tình trạng buồn nôn, nôn nghén ở phụ nữ mang thai cho thấy sử dụng 75mg vitamin B6 mỗi ngày có thể làm giảm 31% triệu chứng khó chịu này trong vòng 4 ngày.[6]

Bổ sung vitamin B6 có lợi cho sức khỏe của phụ nữ có thai

Nâng cao sức khỏe tim mạch

Vitamin B6 làm giảm nồng độ axit amin homocysteine trong máu cũng giúp cải thiện và ngăn ngừa các bệnh lý tim mạch như xơ vữa động mạch, tắc nghẽn động mạch. Nghiên cứu trên những con chuột có nồng độ homocysteine cao cho thấy khả năng phát triển các tổn thương gây tắc nghẽn mạch máu cao hơn những con chuột bình thường.

Một nghiên cứu ngẫu nhiên đã được tiến hành trên 158 người lớn khỏe mạnh có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch. Kết quả cho thấy nhóm được sử dụng 250mg vitamin B6 và 5mg axit folic mỗi ngày trong 2 năm có nồng độ homocysteine thấp hơn và ít bất thường về tim mạch trên cận lâm sàng hơn nhóm còn lại.[6]

Ngăn ngừa ung thư

Việc bổ sung vitamin B6 cũng có thể giúp hạn chế hình thành một số loại ung thư do liên quan đến khả năng chống viêm của loại vitamin này.

Một nghiên cứu tổng quan dựa trên kết quả của 12 nghiên cứu nhỏ cho thấy bổ sung đầy đủ vitamin B6 trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày có thể làm giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng, trực tràng lên đến gần 50%. Ngoài ra, vitamin B6 cũng giúp làm giảm tỷ lệ ung thư vú, nhất là đối với phụ nữ sau mãn kinh.[5][6]

Cải thiện thị lực

Vitamin B6 đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa nhiều bệnh lý về mắt, đặc biệt với bệnh lý thoái hóa điểm vàng ở người lớn tuổi gây mất thị lực.

Một nghiên cứu đã được thực hiện trong vòng 7 năm trên 5400 chuyên gia y tế nữ để chứng minh hiệu quả của vitamin B6 với sức khỏe mắt. Kết quả cho thấy, việc bổ sung vitamin B6, B9 và B12 hàng ngày có thể làm giảm nguy cơ mắc thoái hóa điểm vàng ở người lớn tuổi lên đến 35 - 40% so với nhóm không sử dụng.[6]

Vitamin B6 có thể cải thiện sức khỏe thị lực

Hỗ trợ điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp

Tình trạng viêm cấp gây đau đớn ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp có thể liên quan đến nồng độ vitamin B6 thấp trong máu.

Một nghiên cứu trên 43 bệnh nhân viêm khớp dạng thấp cho thấy sử dụng 5mg axit folic đơn thuần hoặc 100mg vitamin B6 kết hợp với 5mg axit folic mỗi ngày có thể giúp giảm các yếu tố gây viêm đáng kể sau 12 tuần.[6]

Sử dụng vitamin B6 có thể hỗ trợ điều trị viêm khớp dạng thấp

3Hướng dẫn cách sử dụng vitamin B6 an toàn và hiệu quả

Vitamin B6 có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng việc sử dụng chúng cần đúng liều lượng và hợp lý để phát huy hiệu quả tối đa. Bạn có thể tham khảo cách sử dụng vitamin B6 dưới đây:

Liều lượng khuyến nghị của vitamin B6

Liều dùng vitamin B6 thường khác nhau theo giới và tuổi theo bảng dưới đây:[7]

Thực phẩm giàu vitamin B6

Lượng vitamin B6 trong thực phẩm có thể đáp ứng gần đủ nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể. Vì thế, bạn nên thường xuyên bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin B6 vào chế độ ăn hàng ngày như:[7][2]

• Thực vật: đậu phụ, khoai tây, chuối, nho khô, hành tây, rau bina, dưa hấu, bơ, đậu xanh, cà rốt…
• Động vật: thịt bò, thịt gà, cá hồi, cá ngừ, trứng, phô mai, sữa chua, gan bò…

Vitamin B6 có nhiều trong các loại thực vật và động vật

Sử dụng chế phẩm bổ sung vitamin B6

Ngoài việc bổ sung vitamin B6 từ các loại thực phẩm hàng ngày, bạn cũng có thể dùng các chế phẩm chức năng để hỗ trợ bổ sung loại vitamin này, nhất là trong các loại vitamin tổng hợp.

Người lớn trên 50 tuổi và trẻ em dưới 9 tuổi có thể bổ sung thêm vitamin B6 bằng phương pháp này.[7]

4Lưu ý khi bổ sung vitamin B6

Để sử dụng vitamin B6 hiệu quả, bạn nên lưu ý một số điểm sau:

Ai nên bổ sung vitamin B6?

Ở người bình thường thì việc thiếu hụt vitamin B6 là khá hiếm gặp. Ngược lại, một số đối tượng dưới đây thường có nguy cơ thiếu vitamin B6 cao:

• Người suy giảm chức năng thận: suy thận cấp, suy thận mạn, bệnh thận mạn giai đoạn cuối.
• Người mắc bệnh lý tự miễn: viêm khớp dạng thấp, viêm loét đại tràng, bệnh viêm ruột, bệnh Crohn, bệnh celiac…
• Người lạm dụng rượu.[7]

Tác dụng phụ của vitamin B6

Việc bổ sung vitamin B6 từ thực phẩm gần như không gây ra tác dụng phụ. Tuy nhiên, nếu bạn dùng quá nhiều vitamin B6 (khoảng 1 - 6g/ngày) trong 12 - 40 tháng thì có thể gây ra những biến chứng sau:

• Rối loạn cảm giác.
• Mất điều hòa cơ thể.
• Tổn thương ngoài da.
• Tăng nhạy cảm với ánh sáng.
• Rối loạn tiêu hóa, buồn nôn hoặc ợ chua.[7][4]

Một số ít trường hợp khi dùng vitamin B6 có thể bị rối loạn tiêu hóa

Tương tác thuốc với vitamin B6

Vitamin B6 khi chuyển hóa trong cơ thể có thể tương tác với một số nhóm thuốc gây giảm hiệu quả của thuốc hoặc dẫn đến những tác dụng phụ không mong muốn. Vì thế, bạn nên cân nhắc sử dụng vitamin B6 với một số thuốc sau:

• Kháng sinh Cycloserine.
• Thuốc chống động kinh.
• Thuốc cắt cơn hen phế quản Theophylin.[4][7]

Hy vọng bài viết trên đã đem đến cho bạn nhiều kiến thức bổ ích về tác dụng của vitamin B6 đối với sức khỏe. Bạn hãy thường xuyên bổ sung các thực phẩm giàu vitamin B6 vào chế độ ăn uống hàng ngày để nâng cao sức khỏe nhé!