Hội chứng tiền kinh nguyệt bao gồm những triệu chứng khó chịu, gây bất tiện đến cuộc sống nhiều phụ nữ ở độ tuổi sinh sản vào thời điểm trước hành kinh. Hãy tìm hiểu về hội chứng tiền kinh nguyệt qua bài viết sau nhé!
1Hội chứng tiền kinh nguyệt là gì?
Hội chứng tiền kinh nguyệt là những rối loạn về thể chất và tâm trạng xảy ra ở nửa sau của chu kỳ kinh nguyệt, phổ biến nhất là trong khoảng 7 - 10 ngày trước kỳ kinh và kết thúc sau vài giờ của ngày hành kinh đầu tiên.
Đặc điểm chính của hội chứng này bao gồm: đau đầu, đau bụng, dễ cáu kỉnh hoặc chán nản. Đa phần chị em sẽ gặp hội chứng tiền kinh nguyệt ở mức độ nhẹ và có thể tự điều chỉnh.
Tuy nhiên, có khoảng số ít phụ nữ gặp những rối loạn ở mức độ nghiêm trọng hơn, được gọi là rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt.
2Nguyên nhân
Cho đến nay, nguyên nhân của hội chứng tiền kinh nguyệt vẫn chưa được tìm hiểu rõ ràng, phần lớn các chuyên gia đều cho rằng hội chứng này có thể liên quan đến sự thay đổi của các yếu tố bên trong cơ thể như:
Thay đổi nội tiết tố trong chu kỳ kinh nguyệt
Nửa sau của chu kỳ kinh nguyệt được đặc trưng bởi pha hoàng thể với sự gia tăng nồng độ hormone sinh dục nữ progesterone và duy trì nồng độ estrogen ở mức độ ổn định.
Khoảng 7 - 10 ngày trước khi hành kinh, cả 2 hormone này có sự suy giảm đột ngột khiến cơ thể phụ nữ không kịp thích nghi và dẫn đến hội chứng tiền kinh nguyệt. Do đó, hội chứng này sẽ biến mất ở thời kỳ mang thai và mãn kinh.
Ngoài ra, hormone estrogen và progesteron còn ảnh hưởng đến các hormone liên quan đến sự cân bằng muối - nước trong cơ thể như aldosteron và ADH, có thể dẫn đến triệu chứng giữ nước, phù hoặc đầy hơi.
Sự thay đổi nồng độ estrogen và progesteron là nguyên nhân gây hội chứng tiền kinh nguyệt
Thiếu hụt serotonin
Trong giai đoạn hoàng thể ở nửa sau chu kỳ kinh nguyệt, não bộ có hiện tượng giảm sản xuất serotonin - là một chất dẫn truyền thần kinh.
Việc nồng độ serotonin hạ thấp có thể khiến chị em gặp các triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt như mất ngủ, suy giảm trí nhớ, buồn bã hoặc mệt mỏi.
Do cơ địa hoặc di truyền
Yếu tố di truyền là một nguyên nhân phổ biến gây ra hội chứng tiền kinh nguyệt. Các nghiên cứu chỉ ra rằng nếu có mẹ hoặc chị em gái ruột có hội chứng tiền kinh nguyệt thì 56% bạn sẽ có những biểu hiện tương tự.[1]
Thiếu hụt magie hoặc calcium
Nồng độ calcium và magie trong giai đoạn hoàng thể có xu hướng thấp hơn các giai đoạn khác của chu kỳ kinh nguyệt.
Ở phụ nữ mắc hội chứng tiền kinh nguyệt, nồng độ hai chất này trong huyết thanh thấp hơn đáng kể so với phụ nữ bình thường.[2]
Ngoài ra, việc ăn uống đầy đủ, đáp ứng được nhu cầu calcium, vitamin D3 và magie được chứng minh giúp hạn chế xuất hiện các triệu chứng tiền kinh nguyệt.[3]
3Các triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt
Hội chứng tiền kinh nguyệt bao gồm nhiều rối loạn trong cơ thể gây ảnh hưởng đến thể chất và tâm trạng của chị em phụ nữ như:
Dấu hiệu về thể chất
Từ khoảng một tuần trước khi hành kinh, một số chị em có thể gặp phải các dấu hiệu sau:
- Đau tức đầu vú hai bên, đau tăng lên khi va chạm hoặc vận động mạnh.
- Phù quanh mắt cá chân hoặc tăng cân nhẹ do cơ thể đang tích nước.
- Xuất hiện mụn trứng cá.
- Đau đầu hoặc đau nhức cơ bắp.
- Rối loạn tiêu hóa như khó tiêu, đầy hơi hoặc táo bón, tiêu chảy.
Dấu hiệu về tâm lý
Một số phụ nữ mắc hội chứng tiền kinh nguyệt chỉ có những thay đổi về tâm lý như:
- Dễ cáu gắt, tức giận.
- Căng thẳng, stress hoặc lo lắng quá mức.
- Cơ thể mệt mỏi, uể oải, khó tập trung trong công việc.
- Khó ngủ.
- Tâm trạng buồn bã, dễ bật khóc.
- Thay đổi khẩu vị và tăng hoặc cảm giác thèm ăn.
- Giảm ham muốn tình dục.
4Biến chứng nguy hiểm
Khi các triệu chứng tiền kinh nguyệt trở nên nghiêm trọng hơn, nó có thể dẫn đến rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt (PMDD) với các biểu hiện như:[4]
Viêm kết mạc là triệu chứng nghiêm trọng của bệnh
5Cách chẩn đoán hội chứng tiền kinh nguyệt
Hội chứng tiền kinh nguyệt có nguyên nhân từ những biến đổi các chất bên trong cơ thể, không có tổn thương thực thể tại các cơ quan nên việc chẩn đoán chủ yếu dựa vào việc hỏi tiền sử bệnh và các triệu chứng khi thăm khám lâm sàng. Các bác sĩ sẽ quan tâm đến:
- Thời điểm xuất hiện triệu chứng.
- Các bệnh lý mạn tính đang điều trị.
- Tiền sử mắc hội chứng tiền kinh nguyệt của người thân.
- Các loại thuốc bạn đang sử dụng.
Thông qua những câu hỏi này, bác sĩ có thể loại trừ được các bệnh khác liên quan đến rối loạn nội tiết tố nữ hoặc những bất thường tâm lý và chẩn đoán được hội chứng tiền kinh nguyệt.
6Khi nào cần gặp bác sĩ?
Dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Nên đến gặp bác sĩ nếu các triệu chứng trước kỳ kinh nguyệt gây ảnh hưởng và làm gián đoạn cuộc sống. Chẳng hạn như:
- Rối loạn về cảm xúc: quá lo lắng, chán nản, thậm chí có ý định tự tử.
- Chán ăn hoặc bỏ bữa.
- Khó ngủ.
- Đau đầu dữ dội hoặc thường xuyên bị chuột rút.
Nơi chẩn đoán và tư vấn chữa trị hội chứng tiền kinh nguyệt
Khi các dấu hiệu của hội chứng tiền kinh nguyệt trở nên nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến cuộc sống thì bạn nên đến khoa phụ sản hoặc khoa tâm lý tại các bệnh viện địa phương để được tư vấn. Bạn có thể tham khảo một số địa chỉ sau:
- TP. HCM: bệnh viện Từ Dũ, bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh viện Hùng Vương.
- Hà Nội: bệnh viện Phụ sản Hà Nội, bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Phụ sản Trung Ương.
7Điều trị hội chứng tiền kinh nguyệt
Điều trị hội chứng tiền kinh nguyệt chủ yếu tập trung vào điều trị để giảm bớt triệu chứng, cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh như:
Thay đổi lối sống
Bạn nên xây dựng một chế độ sống lành mạnh, giảm căng thẳng để điều hòa được hormone trong cơ thể và giảm bớt cảm giác tiêu cực:
- Ăn những thực phẩm tốt cho sức khỏe và đầy đủ dưỡng chất.
- Tích cực tham gia các hoạt động giải trí, giữ tâm trạng vui vẻ và cải thiện giấc ngủ.
- Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.
Dùng thuốc
- Thuốc giảm đau: dùng các thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như paracetamol hoặc ibuprofen khi có đau đầu, đau tức cơ.
- Thuốc chống trầm cảm: bạn có thể sử dụng các thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) do bác sĩ chỉ định để giảm lo lắng hoặc căng thẳng quá mức.
- Thuốc lợi tiểu: thường được chỉ định trong các trường hợp có phù nặng gây tăng cân, bụng chướng hoặc khó thở do dư thừa dịch trong cơ thể.
- Liệu pháp hormone: việc sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày có thể ngăn ngừa quá trình rụng trứng, điều hòa nội tiết tố nên có thể giảm bớt các dấu hiệu của hội chứng tiền kinh nguyệt.
Lưu ý: Khi sử dụng các loại thuốc phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Đặc biệt, thuốc tránh thai khẩn cấp nếu sử dụng thường xuyên (khoảng 3 lần/năm) có thể đem lại nhiều tác dụng phụ nguy hiểm.
Có thể dùng thuốc để giảm bớt triệu chứng của bệnh
Liệu pháp thay thế
- Bổ sung vitamin và khoáng chất: chị em có thể hạn chế các triệu chứng khó chịu của hội chứng tiền kinh nguyệt thông qua việc bổ sung đầy đủ vitamin E, vitamin B6, vitamin B9, calcium và magie từ thực phẩm hàng ngày hoặc các viên uống bổ sung.
- Sử dụng thảo dược: các nhà khoa học đã chỉ ra các loại thảo dược tự nhiên như gừng, bạch quả, rong biển có thể làm giảm bớt những khó chịu khi mắc hội chứng này. Tuy nhiên, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.[5]
- Châm cứu: châm cứu có thể giúp khí huyết được lưu thông, giảm căng thẳng, mệt mỏi khi mắc hội chứng tiền kinh nguyệt.
Châm cứu giúp giải tỏa căng thẳng và giảm bớt mức độ của hội chứng tiền kinh nguyệt
8Biện pháp phòng ngừa
Hiện nay, không có biện pháp đặc hiệu giúp phòng ngừa hội chứng tiền kinh nguyệt nhưng bạn có thể làm giảm nhẹ triệu chứng bằng cách cải thiện lối sống.
Ngủ đủ giấc
Bạn cần có một giấc ngủ sâu kéo dài từ 7 - 8 tiếng mỗi ngày để cơ thể được nghỉ ngơi, giải tỏa căng thẳng và ổn định nội tiết tố trong cơ thể. Để có một giấc ngủ chất lượng, bạn nên:
- Đi bộ hoặc tập luyện nhẹ nhàng khoảng 30 phút trước khi đi ngủ.
- Hạn chế uống trà, cà phê hoặc rượu bia trước khi đi ngủ 6 giờ.
- Đi ngủ sớm và đúng giờ mỗi ngày.
Chế độ ăn uống lành mạnh
Để có một cơ thể khỏe mạnh, tinh thần sảng khoái thì bạn nên xây dựng cho mình một chế độ ăn hợp lý với đầy đủ các chất dinh dưỡng.
Đặc biệt, bạn nên ăn nhiều các loại hải sản, sữa chua, các loại đậu, rau củ nhiều màu sắc để bổ sung các loại vitamin và khoáng chất cần thiết.
Ăn nhiều thực phẩm giàu calcium sẽ làm giảm triệu chứng khó chịu
Luyện tập thể thao hợp lý
Việc tập luyện thể thao giúp bạn trở nên khỏe mạnh, săn chắc và giảm nguy cơ thừa cân, béo phì. Đồng thời, việc này có thể giúp thay đổi đột ngột nồng độ hormone sinh dục nữ trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt.
Tuy nhiên, bạn cần lắng nghe cơ thể, không nên tập những bài tập quá nặng gây chấn thương không đáng có.
Giảm căng thẳng
Đa phần chị em sẽ gặp phải những rối loạn về tâm lý khi mắc hội chứng tiền kinh nguyệt nên việc giảm bớt những áp lực trong cuộc sống có thể cải thiện tình trạng bệnh đáng kể.
Bạn có thể đi bộ với bạn bè, nghe nhạc, xem phim mỗi buổi tối hoặc tập thiền, tập yoga để giải tỏa căng thẳng sau một ngày lao động, học tập vất vả.
Theo dõi, ghi chép các triệu chứng trước và trong chu kỳ kinh nguyệt
Việc ghi chép lại những triệu chứng gặp phải trước và trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt có thể giúp bạn kịp thời phát hiện ra những bất thường. Từ đó có thể điều trị bệnh sớm và tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Hy vọng bài viết trên đã đem đến cho bạn những kiến thức bổ ích về hội chứng tiền kinh nguyệt. Hãy cùng nhau xây dựng một lối sống lành mạnh, chăm chỉ tập luyện thể dục thể thao để giảm nguy cơ mắc hội chứng này nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
