Viêm xoang hàm là bệnh tai mũi họng phổ biến do sự xâm nhập của các tác nhân gây viêm từ mũi miệng lên hệ thống xoang. Bệnh nếu không được điều trị đúng cách có thể chuyển sang mạn tính. Cùng tìm hiểu về bệnh viêm xoang hàm qua bài viết dưới đây nhé!
1Viêm xoang hàm là gì?
Xoang là các hốc xương nhỏ, rỗng và được bao phủ bởi lớp niêm mạc nằm trong xương hàm mặt, ở quanh vùng mắt và hai bên má. Hệ thống xoang chia thành nhiều vùng như xoang bướm, xoang trán, xoang hàm, xoang sàng.
Viêm xoang hàm là tình trạng niêm mạc phủ trên bề mặt xoang bị viêm nhiễm, phù nề do tác động của vi sinh vật khiến người bệnh ngạt mũi, chảy nước mũi. Đây là bệnh viêm xoang hay gặp nhất do vi khuẩn từ mũi, miệng xâm nhập vào vùng xoang hàm dễ dàng hơn.[1]
Tùy theo thời gian xuất hiện triệu chứng và đặc điểm của bệnh mà có thể chia viêm xoang hàm thành 3 nhóm chính:[2]
- Viêm xoang hàm cấp tính: người bệnh có nhiều biểu hiện rất rầm rộ như đau nhức đầu, ngạt mũi, chảy nước mũi màu trắng, thường gặp vào đêm hoặc sáng sớm… kéo dài dưới 6 tuần.
- Viêm xoang hàm mạn tính: các biểu hiện bệnh thường nhẹ hơn nhưng xuất hiện cả ngày và kéo dài, khiến người bệnh khó chịu. Nếu không được điều trị đúng cách có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm.
- Viêm xoang hàm do răng: thường gặp ở bệnh nhân sâu răng do vi sinh vật thông qua vùng răng, lợi bị tổn thương xâm nhập lên vùng xoang hàm phía trên.
Xoang hàm là hốc xương nhỏ, rỗng nằm trong xương hàm mặt, dễ bị viêm nhiễm
2Nguyên nhân gây viêm xoang hàm
Xoang hàm bị viêm nhiễm phần lớn là do các tác nhân gây viêm xâm nhập từ vùng mũi miệng lên phía trên gây kích ứng, tổn thương niêm mạc xoang hàm. Các nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm xoang hàm gồm:[3]
Sâu răng có thể là nguyên nhân gây ra viêm xoang hàm
3Yếu tố nguy cơ của bệnh viêm xoang hàm
Viêm xoang hàm là bệnh lý có thể gặp ở mọi lứa tuổi từ trẻ nhỏ đến người cao tuổi. Tuy nhiên, bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu có những yếu tố sau:[1]
- Người có tiền sử dị ứng thức ăn, phấn hoa, bụi…
- Đã từng điều trị viêm mũi, viêm xoang.
- Có bất thường vách ngăn mũi do bẩm sinh, chấn thương hoặc phẫu thuật khiến ngạt mũi, chảy máu mũi thường xuyên.
- Tiền sử phẫu thuật vùng miệng, mũi hoặc xoang hàm.
- Đang mắc các bệnh lý răng miệng.
Người có vẹo vách ngăn mũi sẽ có nguy cơ bị viêm xoang hàm cao hơn
4Dấu hiệu viêm xoang hàm
Triệu chứng của viêm xoang hàm rất đa dạng với nhiều mức độ khác nhau tùy theo giai đoạn bệnh. Một số dấu hiệu điển hình của viêm xoang hàm nhằm phân biệt với các bệnh mũi xoang khác gồm:[4][1]
- Đau vùng mặt, nhất là hai bên má và dưới hốc mắt.
- Ngạt mũi kéo dài.
- Chảy dịch mũi màu trắng hoặc vàng ở giai đoạn cấp tính và chuyển sang màu xanh khi đã chuyển sang mạn tính.
- Sốt từ 38.5 độ C trở lên.
- Sưng nề nhẹ vùng má bên viêm xoang hàm.
- Người bệnh có thể xuất hiện đau đầu, đau răng, nhức cơ bắp kèm theo.
Ngạt mũi, chảy nước mũi là triệu chứng điển hình của viêm xoang hàm
5Biến chứng của viêm xoang hàm
Viêm xoang hàm nếu không được điều trị đúng cách, đủ thời gian có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:
- Viêm đa xoang: hệ thống xoang tại vùng hàm mặt được lưu thông với nhau bởi các lỗ, khe. Do đó, vi sinh vật có thể di chuyển từ xoang hàm ra xung quanh gây viêm toàn bộ hệ thống xoang khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn.
- Viêm đường hô hấp trên: đây không chỉ là nguyên nhân gây bệnh mà ngược lại, viêm xoang hàm mạn tính với sự tiết dịch mủ xuống mũi họng cũng dẫn đến viêm họng, viêm mũi hoặc viêm thanh quản kéo dài.
- Viêm tấy hốc mắt: vi khuẩn có thể xâm nhập lên phía trên khiến vùng quanh mắt bị phù nề, tấy đỏ, thậm chí viêm thần kinh thị giác.
- Viêm xương tủy: thường gặp ở bệnh nhân viêm xoang hàm mạn tính, vi khuẩn tấn công vào vùng xương có thể dẫn đến viêm nhiễm, hoại tử hoặc tiêu xương.
- Viêm màng não, viêm não hoặc áp xe não: vi khuẩn đi qua hệ thống xoang, xương hàm mặt có thể tấn công vào màng não và nhu mô não gây bệnh.
Viêm tấy quanh hốc mắt có thể là biến chứng của bệnh
6Chẩn đoán viêm xoang hàm
Để phân biệt viêm xoang hàm với các bệnh lý mũi xoang khác cũng như tìm kiếm nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ cần phối hợp nhiều phương pháp chẩn đoán khác nhau:[3]
Lâm sàng
Việc thăm khám lâm sàng có thể giúp bác sĩ định hướng được vùng xoang bị tổn thương, nguyên nhân gây bệnh thông qua:
- Khai thác tiền sử: bác sĩ sẽ khai thác thông tin về các bệnh lý mũi xoang, dị ứng hoặc phẫu thuật vùng hàm mặt trước đây.
- Hỏi bệnh sử: người bệnh cần mô tả cho bác sĩ về vị trí đau mặt, hướng lan và diễn biến của triệu chứng ngạt mũi, chảy nước mũi.
- Khám lâm sàng: bác sĩ sẽ quan sát vùng mặt, quanh mắt và mũi để phát hiện dấu hiệu sưng nề hoặc bất thường vách mũi.
Cận lâm sàng
Sau khi thăm khám, bác sĩ sẽ sử dụng thêm các kỹ thuật cận lâm sàng nhằm chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh:
- Nội soi tai mũi họng: giúp phát hiện được vị trí xoang bị viêm, vách mũi bị lệch hoặc biến chứng viêm đường hô hấp khác.
- Công thức máu: nhằm phát hiện nguyên nhân gây viêm xoang hàm do vi khuẩn hoặc dị ứng.
- Chụp cắt lớp vi tính hàm mặt, sọ não: giúp bác sĩ đánh giá được cấu trúc hệ thống xoang, vách mũi cũng như kịp thời phát hiện biến chứng của bệnh.
Nội soi tai mũi họng có thể giúp bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh
7Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Để quá trình điều trị đạt hiệu quả cao và hạn chế biến chứng nguy hiểm, người bệnh nên đến khám bác sĩ sớm nếu có những dấu hiệu sau:
- Ngạt mũi, chảy mũi kéo dài, nhất là khi thay đổi thời tiết.
- Đau mặt, má và quanh hốc mắt.
- Sốt nhẹ từ 38.5 - 39 độ C.
- Các triệu chứng kéo dài, không có dấu hiệu thuyên giảm.
Sốt trên 38.5 độ C là dấu hiệu cần thăm khám bác sĩ sớm
Địa chỉ khám chữa bệnh uy tín
Nếu nghi ngờ có các dấu hiệu của bệnh viêm xoang hàm, người bệnh nên đến các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Tai mũi họng hoặc các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Tai Mũi Họng Tp. Hồ Chí Minh, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh.
- Hà Nội: Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Quân đội Trung ương 108.
8Cách điều trị viêm xoang hàm
Tùy theo mức độ, thời gian và các biến chứng của bệnh viêm xoang hàm, bác sĩ sẽ có những phương pháp điều trị bệnh riêng biệt đối với từng bệnh nhân.
Trường hợp nhẹ
Người bệnh viêm xoang hàm giai đoạn cấp tính, các triệu chứng chưa gây ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt có thể được điều trị bằng việc sử dụng thuốc:
- Kháng sinh: nếu viêm xoang hàm do vi khuẩn gây tổn thương, phù nề niêm mạc xoang, tăng tiết dịch mủ.
- Thuốc chống dị ứng: đối với bệnh nhân có tiền sử viêm mũi, viêm xoang dị ứng.
- Thuốc hạ sốt, giảm đau: giúp người bệnh ổn định thân nhiệt, giảm bớt đau đớn, khó chịu do cơn đau vùng mặt.
- Thuốc chống phù nề: nhằm giảm triệu chứng ngạt mũi, khó thở và chảy nước mũi ở bệnh nhân.
Trường hợp nặng
Người bệnh viêm xoang hàm mạn tính, thường xuyên tái phát và không đáp ứng với các biện pháp điều trị nội khoa với thuốc có thể được chỉ định:[5]
- Súc rửa xoang: bác sĩ sẽ đưa các dung dịch sát khuẩn phù hợp vào các xoang vùng hàm mặt nhằm loại bỏ các tác nhân gây bệnh.
- Hút mủ xoang: được chỉ định với bệnh nhân có mủ nhiều, khó làm sạch bằng biện pháp thông thường.
- Phẫu thuật: giúp bác sĩ tạo hình lại vách mũi, loại bỏ khối polyp mũi gây tăng nguy cơ viêm xoang.
- Điều trị các bệnh lý răng miệng.
Súc rửa mũi, xoang hàm là một trong những phương pháp điều trị bệnh
Các lưu ý khi điều trị
Để rút ngắn thời gian điều trị viêm xoang hàm, người bệnh cần lưu ý một vài điểm sau:
- Tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ, không tự ý bỏ thuốc dù các triệu chứng thuyên giảm.
- Rửa mũi, súc họng thường xuyên với nước muối sinh lý.
- Không sử dụng thức ăn quá lạnh hoặc cay nóng.
- Hạn chế uống rượu bia, thuốc lá trong quá trình điều trị.
9Phòng ngừa viêm xoang hàm
Viêm xoang hàm gây ra nhiều triệu chứng khó chịu kéo dài cho người bệnh. Tuy nhiên, bạn có thể ngăn ngừa bệnh viêm xoang hàm bằng việc thực hiện một số biện pháp sau:
- Vệ sinh tai, mũi, họng hàng ngày.
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài để ngăn chặn bụi bẩn gây kích thích niêm mạc đường hô hấp.
- Đánh răng tối thiểu 2 lần/ngày, sử dụng nước súc miệng để hạn chế mắc các bệnh lý về răng.
- Bổ sung đa dạng các loại vitamin và khoáng chất để nâng cao sức đề kháng của cơ thể với các tác nhân gây bệnh.
- Không sử dụng thuốc lá, rượu bia hoặc các chất kích thích khác.
- Tập thể dục thể thao hàng ngày.
Đeo khẩu trang mỗi khi ra ngoài có thể giúp ngăn ngừa bệnh viêm xoang hàm
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có thêm những kiến thức bổ ích về dấu hiệu và cách điều trị bệnh viêm xoang hàm. Hãy chia sẻ thông tin này đến với bạn bè và người thân của bạn nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
