Vô tinh trùng: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Vô tinh trùng là một bệnh lý nghiêm trọng gây suy giảm đáng kể chức năng sinh sản ở nam giới. Vậy vô tinh trùng là gì? Hãy cùng tìm hiểu thông tin này qua bài viết dưới đây nhé!

1Nguyên nhân vô tinh trùng

Nguyên nhân gây ra bệnh lý vô tinh trùng ở nam giới rất đa dạng, có thể là do tắc nghẽn hoặc không do tắc nghẽn. Dưới đây là các nguyên nhân cụ thể gây ra vô sinh tinh trùng ở nam giới: [2]

Vô tinh trùng do tắc nghẽn

Các vị trí tắc nghẽn gây vô tinh trùng thường là ở ống dẫn tinh, mào tinh và ống phóng tinh, bao gồm:

• Tắc bên trong tinh hoàn: đây là nguyên nhân hiếm gặp, chiếm khoảng 2% trong số các nguyên nhân vô tinh trùng do tắc nghẽn. Bao gồm các tình trạng như tắc nghẽn ở lưới linh, ống sinh tinh xoắn quá mức,...
• Tắc mào tinh: đây là vị trí tắc thường gặp nhất, chiếm khoảng 50%. Nguyên nhân chủ yếu là do nhiễm trùng như viêm mào tinh do vi khuẩn hoặc vi-rút.
• Tắc ống dẫn tinh: lý do có thể là vì bệnh nhân bị khiếm khuyết ống dẫn tinh bẩm sinh hai bên hoặc nguyên nhân đến từ bệnh lý viêm nhiễm ống dẫn tinh, tổn thương sau khi phẫu thuật, triệt sản,...
• Tắc ống phóng tinh: chiếm khoảng 2% các trường hợp bệnh nhân vô tinh trùng do tắc nghẽn. Nguyên nhân gồm tắc ống phóng tinh bẩm sinh hoặc do mắc phải (xuất hiện sau viêm tuyến tiền liệt hoặc sau phẫu thuật niệu đạo).
• Tắc chức năng như tổn thương thần kinh do nạo hạch sau phúc mạc: tình trạng vô tinh trùng xuất hiện sau khi bệnh nhân điều trị ung thư tinh hoàn.

Viêm mào tinh có thể dẫn đến tắc mào tinh và cản trở đường đi của tinh trùng khi xuất tinh

Vô tinh trùng không do tắc nghẽn

Ngoài các nguyên nhân do tắc nghẽn, vô tinh trùng còn có thể xảy ra do các nguyên nhân liên quan đến nội tiết như:

• Bất thường ở tinh hoàn: bất kỳ các bệnh lý nào ở tinh hoàn gây ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng đều có khả năng gây vô tinh trùng như không có tinh hoàn, tinh hoàn lạc chỗ, hội chứng Sertoli (tinh hoàn không sản xuất được tinh trùng sống), ngừng sinh tinh (tinh hoàn không sản xuất được tinh trùng trưởng thành hoàn toàn), teo tinh hoàn sau bệnh quai bị, giãn tĩnh mạch thừng tinh,...
• Bệnh của vùng dưới đồi - tuyến yên: nguyên nhân được cho là sự rối loạn chức năng tiết hormone GnRH dẫn đến sự rối loạn điều tiết hormone ở hệ sinh dục gây nên vô tinh trùng.
• Bất thường di truyền: bao gồm các bất thường về số lượng nhiễm sắc thể như: hội chứng Down, hội chứng Klinefelter (Claiphentơ), hội chứng Noonan và bất thường về cấu trúc ở cặp nhiễm sắc thể giới tính X và Y.
• Mất cân bằng nội tiết tố: bao gồm các bệnh lý như thiểu năng tuyến sinh dục, tăng prolactin máu hoặc đề kháng androgen.
• Nhiễm trùng: các bệnh lý viêm nhiễm ở cơ quan sinh dục, đặc biệt là viêm tinh hoàn do vi-rút quai bị là nguyên nhân chính gây nên tình trạng vô tinh trùng ở nam giới nếu không được can thiệp và điều trị sớm.
• Sử dụng thuốc: việc sử dụng thuốc bừa bãi có thể là lý do làm suy yếu chất lượng tinh trùng gây vô tinh trùng, ví dụ như thuốc trị gút (colchicin, allopurinol), thuốc điều trị ung thư (cyclophosphamid, vincristin, doxorubicin,...)
• Tiếp xúc hoá chất: tình trạng nhiễm một số kim loại nặng như chì, thuỷ ngân, lithium,... cũng có thể khiến chất lượng tinh trùng bị suy giảm gây vô tinh trùng.

Sử dụng bừa bãi một số loại thuốc có thể gây vô tinh trùng

2Dấu hiệu của bệnh

Vô tinh trùng thường không có bất kỳ triệu chứng đặc trưng nào, dấu hiệu nổi bật chủ yếu có thể là tình trạng hiếm muộn ở các cặp vợ chồng. Ngoài ra, vô tinh trùng có thể biểu hiện qua các triệu chứng sau: [3]

• Lượng tinh dịch ít.
• Tiểu gắt, nước tiểu đục sau khi quan hệ tình dục.
• Đau vùng xương chậu.
• Sưng tinh hoàn hoặc bị teo nhỏ.
• Dương vật nhỏ hơn bình thường, khó cương cứng hoặc khó xuất tinh.
• Dậy thì muộn.
• Giảm ham muốn tình dục.
• Teo cơ.

Đau vùng xương chậu có thể là một trong những dấu hiệu gợi ý bệnh

3Cách chẩn đoán bệnh

Khám lâm sàng

Để chẩn đoán bệnh lý vô tinh trùng, việc đầu tiên bác sĩ cần làm là khai thác bệnh sử, tiền sử phẫu thuật và thăm khám lâm sàng, bao gồm:

• Hỏi tiền sử bệnh: khai thác các bệnh lý bẩm sinh trước đây, các chấn thương hoặc phẫu thuật ở vùng kín trước đó, tình trạng viêm nhiễm sinh dục đã mắc phải, thuốc đang sử dụng.
• Thăm khám cơ thể, bộ phận sinh dục: nhằm xác định các tình trạng viêm nhiễm sinh dục và các bất thường ở bộ phận sinh dục như teo tinh hoàn, dương vật nhỏ bất thường, chấn thương vùng kín,...

Khám lâm sàng một cách cẩn trọng đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán bệnh

Các xét nghiệm cận lâm sàng

Bên cạnh việc thăm khám lâm sàng, bác sĩ còn thực hiện một số xét nghiệm giúp hỗ trợ chẩn đoán và điều trị như: [2]

• Xét nghiệm tinh dịch đồ: đánh giá chất lượng và số lượng tinh trùng.
• Xét nghiệm nội tiết: định lượng nồng độ hormone testosteron, FSH, GH,... để xác định các rối loạn điều tiết hormone trong cơ thể.
• Chụp X - quang và siêu âm bộ phận sinh dục: nhằm tìm ra các bất thường về cấu trúc giải phẫu của cơ quan sinh dục.
• Xét nghiệm di truyền: đánh giá tổng quát liệu bệnh lý vô tinh trùng ở bệnh nhân có phải là do các bất thường về di truyền hay không.
• Chụp cộng hưởng từ sọ não: giúp xác định các bất thường ở tuyến yên và vùng hạ đồi gây rối loạn nội tiết kéo theo sự bất thường về nội tiết ở hệ sinh dục.
• Sinh thiết tinh hoàn: đánh giá chi tiết các bất thường giải phẫu bệnh của tinh hoàn và có thể kết hợp việc lưu trữ tinh trùng để hỗ trợ sinh sản trong tương lai của người bệnh.

Xét nghiệm tinh dịch đồ dùng để đánh giá chất lượng và số lượng tinh trùng

4Nơi khám chữa vô tinh trùng uy tín

Khi có dấu hiệu nghi ngờ bệnh, bạn cần đến cơ sở y tế gần nhất hoặc các bệnh viện có chuyên khoa Nam khoa để được thăm khám và điều trị kịp thời, bạn có thể tham khảo một số bệnh viện uy tín sau:

• TP. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Bình Dân, Bệnh viện Nhân dân Gia Định,...
• Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Quân đội 108,...

5Các cách điều trị bệnh

Việc điều trị vô tinh trùng ở nam giới muốn đạt hiệu quả cao cần phải dựa vào nguyên nhân gây bệnh. Bao gồm các phương pháp sau: [2]

• Phẫu thuật: áp dụng trong các trường hợp bệnh lý như giãn tĩnh mạch thừng tinh, tắc bên trong tinh hoàn, tắc mào tinh, ống dẫn tinh, ống phóng tinh bị tắc,...
• Thuốc nội tiết: sử dụng khi bệnh nhân có các bất thường về nội tiết tố, ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng như testosteron propionat, testosteron undecanoat và testosteron mesterolon,...
• Điều trị vô sinh: sinh thiết tinh hoàn để lấy tinh trùng, sau đó thực hiện quá trình thụ tinh trong ống nghiệm.

Phẫu thuật là phương pháp được ưu tiên trong trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh

6Cách phòng ngừa bệnh

Nếu nguyên nhân vô tinh trùng nằm ở sự bất thường về di truyền thì không có biện pháp nào có thể ngăn chặn tình trạng này.

Tuy nhiên, nếu nguyên nhân không phải do di truyền mà đến từ một bệnh lý khác thì bạn có thể áp dụng các biện pháp sau để làm giảm nguy cơ mắc bệnh vô tinh trùng: [2]

• Cần chú ý hạn chế các chấn thương vùng kín, đặc biệt là tinh hoàn và dương vật khi tham gia các hoạt động thể thao như đá bóng, đạp xe đạp,... cũng như trong hoạt động hàng ngày.
• Tránh tiếp xúc với bức xạ.
• Khi dùng thuốc cần phải có sự tư vấn và hướng dẫn từ bác sĩ hay dược sĩ. Không được sử dụng thuốc một cách tùy tiện.
• Tránh để tinh hoàn tiếp xúc lâu với nhiệt độ cao khoảng trên 37°C như thói quen xông hơi, tắm bồn nước nóng,... điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng

Tránh sử dụng thuốc bừa bãi gây ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin bổ ích về các vấn đề xoay quanh bệnh lý vô tinh trùng. Mong bạn có thể áp dụng được các biện pháp phòng tránh để hạn chế được bệnh lý này. Nếu bạn cảm thấy bài viết hay hãy chia sẻ cho bạn bè và gia đình cùng tham khảo nhé!