Trẻ biếng ăn tâm lý thường có biểu hiện chán ghét việc ăn uống và điều đó có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ. Cùng tìm hiểu bài viết sau để biết nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa biếng ăn tâm lý ở trẻ!
1Biếng ăn tâm lý ở trẻ là gì?
Biếng ăn tâm lý là tình trạng rối loạn ăn uống xảy ra ở trẻ em và thanh thiếu niên do nhận thức sai về cơ thể.
Trẻ thường có suy nghĩ rằng bản thân đang thừa cân và tự giới hạn lượng thức ăn hàng ngày một cách không kiểm soát kèm theo một số hành vi khác nhằm để bản thân không tăng cân.
Biếng ăn tâm lý còn tên gọi khác là chán ăn thần kinh hay chứng biếng ăn. Biếng ăn tâm lý được chia làm 2 thể:
- Thể hạn chế: Đây là thể phổ biến ở trẻ em, trẻ không muốn ăn các thực phẩm chứa nhiều carbohydrate và chất béo.
- Thể Bulimic (binging và purging): Trong thể này, trẻ thường ăn một cách không kiểm soát trong thời gian ngắn, sau ăn thì thực hiện các hành vi đào thải thức ăn ra như nôn ói. Ngoài ra, trẻ còn có thể uống thuốc thuận tràng hay các thuốc khác nhằm tống thức ăn ra khỏi ruột.
Biếng ăn tâm lý là tình trạng rối loạn ăn uống ở trẻ
2Nguyên nhân gây biếng ăn tâm lý ở trẻ
Một số nguyên nhân có thể gây biếng ăn tâm lý như:
Do bệnh lý
Khi bị bệnh, trẻ thường mệt mỏi và giảm cảm giác thèm ăn. Những bệnh thường gặp gây biếng ăn tâm lý ở trẻ như suy dinh dưỡng, nhiễm ký sinh trùng, trẻ bị sốt, viêm đường hô hấp, tiêu chảy. Mẹ nên đưa trẻ đến khám bác sĩ ngay để điều trị bệnh kịp thời và cải thiện vấn đề ăn uống của trẻ.
Tâm lý
Cha mẹ không hiểu tâm lý con trẻ là một nguyên nhân phổ biến gây cảm giác bị ép buộc ở trẻ, lâu dần trở thành biếng ăn tâm lý.
Một số việc làm của cha mẹ có thể gây tâm lý ép buộc ở trẻ như bắt trẻ ngồi một chỗ trong suốt bữa ăn, phải ăn hết thức ăn trong một thời gian nhất định, không khí trong bữa ăn không thoải mái, cho thuốc vào thức ăn hay sữa của trẻ.
Cha mẹ ép ăn có thể làm trẻ hình thành tâm lý ép buộc
Do thức ăn
Chế độ ăn không đa dạng, lặp đi lặp lại một loại thức ăn có thể khiến trẻ cảm thấy ngán. Quan điểm sai trong cách ăn uống khi chỉ cho trẻ ăn nước rau, nước thịt, không ăn bã dẫn đến không đủ dinh dưỡng cho trẻ. Trẻ 2-3 tuổi nên ăn cùng gia đình nhưng vẫn cho trẻ ăn thức ăn xay nhuyễn.
Những sai lầm trong chế biến thức ăn như pha sữa bằng nước hầm xương, nước cháo hay pha bột vào sữa, không biết cách pha bột, pha quá đặc cho trẻ ăn dặm dễ gây nên cảm giác khó ăn ở trẻ, lâu dần có thể dẫn đến chứng biếng ăn.
3Dấu hiệu biếng ăn tâm lý ở trẻ
Một số dấu hiệu của trẻ biếng ăn tâm lý như:
- Trẻ biếng ăn tâm lý thường có các dấu hiệu lo lắng, sợ hãi và cảm thấy không thoải mái khi chuẩn bị ăn uống.
- Trẻ thường quấy khóc khi thấy mẹ đeo tạp dề hay nhìn thấy bát thức ăn, trẻ có thể khóc trước khi biết mình được ăn gì và không muốn ngồi vào ghế ăn.
- Trẻ có những biểu hiện khó chịu khi ăn uống như buồn nôn, nôn khi ăn, không chịu mở miệng, ngậm thức ăn trong miệng.
- Trẻ không cảm thấy hào hứng với việc ăn uống, ít khi đòi ăn. Trẻ lớn có thể giả đau bụng, giả no hoặc lén lút bỏ thức ăn để không phải ăn.
- Chứng biếng ăn có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng ở trẻ, nhiều trẻ chỉ thích ăn loại thức ăn mà chúng thích như trứng chiên, thịt, hải sản hay rau xanh.
Trẻ biếng ăn tâm lý thường cảm thấy khó chịu khi ăn uống
4Biếng ăn tâm lý có nguy hiểm không?
Biếng ăn tâm lý dễ dẫn đến không cung cấp đủ dinh dưỡng cho sự phát triển của trẻ. Trẻ thiếu các vi chất như sắt có thể dẫn đến thiếu máu, thiếu canxi dẫn đến còi xương, thiếu kẽm và protein ảnh hưởng đến sức đề kháng làm cho trẻ dễ bị bệnh hơn, chậm tăng cân và suy dinh dưỡng.
Chứng biếng ăn cần được điều trị kịp thời để không dẫn đến vòng xoắn bệnh lý biếng ăn, bệnh và suy dinh dưỡng.
Bên cạnh những ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ, trẻ biếng ăn có thể bị cha mẹ la mắng làm ảnh hưởng đến mối quan hệ gia đình, hình thành những vấn đề tâm lý ở trẻ và khiến bé xa cách hơn với gia đình.
5Cách chẩn đoán
Trẻ cần được đưa đến Khoa dinh dưỡng để được bác sĩ thăm khám khi có các biểu hiện của biếng ăn tâm lý.
Bác sĩ sẽ kiểm tra, đánh giá tình trạng dinh dưỡng của trẻ và đưa ra phương hướng điều trị phù hợp giúp cải thiện tình trạng dinh dưỡng của trẻ.
Bác sĩ sẽ khai thác những thói quen ăn uống hàng ngày của trẻ, cách cha mẹ cho trẻ ăn uống, những thức ăn mà trẻ được ăn.
Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám, cân trọng lượng và đo chiều cao cho trẻ. Bác sĩ có thể đề nghị thêm các xét nghiệm như xét nghiệm vi chất, công thức máu, sinh hóa máu để giúp đánh giá chính xác tình trạng của trẻ.
6Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ nếu phát hiện các dấu hiệu sau:
- Trẻ đột ngột ăn ít hơn bình thường.
- Trẻ có các biểu hiện khó chịu khi ăn uống như buồn nôn, che miệng lại, tránh thức ăn, không hợp tác khi ăn uống.
- Những bữa ăn của trẻ kéo dài hơn 30 phút, trẻ ăn chậm chạp không chịu nhai.
- Trẻ thường không ăn hết khẩu phần ăn của chính mình hoặc ăn ít hơn so với độ tuổi.
- Trẻ có các triệu chứng của sốt, tiêu chảy, viêm đường hô hấp cần được đưa đến bác sĩ để điều trị kịp thời.
- Chiều cao và cân nặng của trẻ phát triển chậm hơn so với tuổi.
Nơi khám chữa biếng ăn tâm lý ở trẻ
Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Nhi, Dinh dưỡng hoặc Tâm lý. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Nhi đồng 1, Bệnh viện Nhi đồng 2, Bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh.
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Việt Đức.
7Khi trẻ biếng ăn tâm lý thì nên làm gì?
Với trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên, việc bổ sung dinh dưỡng qua ăn uống là vấn đề quan trọng. Những cách có thể làm để giúp trẻ hình thành thói quen ăn uống tốt từ những ngày đầu như:
- Cho trẻ ăn đúng giờ, khoảng cách giữa các bữa ăn của trẻ nên từ 2 đến 3 tiếng. Ăn đúng giờ giúp cho hệ tiêu hóa tiết các men tiêu hóa tốt hơn tạo cảm giác ngon miệng cho trẻ khi ăn.
- Có một chế độ ăn đa dạng phù hợp lứa tuổi và dựa trên sở thích ăn uống của trẻ, việc này vừa giúp bữa ăn đảm bảo dinh dưỡng mà còn tạo cảm giác thích thú và ngon miệng hơn cho trẻ.
- Những bữa ăn của trẻ nên có không khí vui vẻ, trẻ nên được ăn cùng với các thành viên trong gia đình để trẻ có bữa ăn ngon miệng và vui vẻ cùng gia đình, từ đó có thể giúp gia tăng tình cảm của trẻ với người thân.
- Tập cho trẻ thói quen tập trung khi ăn uống như ngồi vào bàn ăn, không chạy nhảy đùa giỡn trong bữa ăn.
- Tập cho trẻ tự giác trong bữa ăn, tự xúc ăn và cho trẻ ăn nhiều món khác nhau để biết món yêu thích của trẻ. Đối với trẻ biếng ăn, những món ăn mà trẻ thích nên được ưu tiên để tăng cảm giác thèm ăn của trẻ.
- Tạo sự thích thú cho trẻ với các bữa ăn bằng cách cho trẻ cùng tham gia nấu ăn, trang trí món ăn theo sở thích trẻ.
- Những bữa ăn không nên kéo dài quá 30 phút, không la mắng khi trẻ không muốn ăn nữa, nếu trẻ ăn ít có thể tăng số lượng bữa ăn trong ngày.
Những bữa ăn gia đình vui vẻ sẽ giúp trẻ ăn ngon miệng hơn
8Nên bổ sung chất gì khi trẻ bị biếng ăn tâm lý?
Những trẻ bị biếng ăn tâm lý thường thiếu nhiều vi chất như sắt, kẽm, vitamin nhóm B cha mẹ có thể bổ sung thêm cho trẻ qua các thực phẩm chức năng bên cạnh việc ăn uống. Kẽm là vi chất quan trọng có vai trò tăng sự ngon miệng và sức đề kháng cho trẻ.
Cha mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc bổ sung men vi sinh hỗ trợ tiêu hóa đối với những trẻ trong giai đoạn biếng ăn.
Khi tình trạng biếng ăn ở trẻ có xu hướng kéo dài, cha mẹ nên đưa trẻ đến chuyên khoa dinh dưỡng để được tư vấn về chế độ dinh dưỡng và bổ sung kịp thời.
Cần tìm ra phương pháp điều trị phù hợp để cải thiện tình trạng biếng ăn của trẻ, từ đó phòng tránh được suy dinh dưỡng gây ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ.
Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng để trẻ phát triển tốt nhất
Hy vọng bài viết đã cung cấp đến bạn những thông tin đầy đủ nhất về dấu hiệu, nguyên nhân và cách phòng ngừa cho trẻ biếng ăn tâm lý. Nếu thấy bài viết hữu ích hãy chia sẻ đến mọi người xung quanh để cùng cập nhật những thông tin sức khỏe.
