Các biện pháp phòng chống bệnh lao phổi và những điều cần lưu ý

Lao phổi là một bệnh nguy hiểm và lây nhiễm rất nhanh trong không khí, thuộc một trong những căn bệnh truyền nhiễm dễ gây tử vong trên khắp thế giới. Hãy cùng tìm hiểu cách phòng chống bệnh lao phổi qua bài viết sau đây nhé!

Bệnh lao phổi là một bệnh truyền nhiễm do do vi khuẩn lao gây ra

1Lao phổi lây truyền qua con đường nào

Lao phổi là một bệnh lây truyền qua đường hô hấp. Vi khuẩn lao có thể tồn tại trong các hạt nước bọt nhỏ li ti hoặc trong các hạt bụi có đường kính từ 1 - 5mm.

Theo đường thông khí, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào phế nang và nhân lên, gây bệnh tại phổi. Từ phổi, vi khuẩn có thể lây lan vào máu và bạch huyết để tiếp cận các cơ quan khác trong cơ thể như hạch bạch huyết, xương, gan, thận,... và gây bệnh tại những vị trí này.

Thời kỳ lây truyền mạnh nhất của bệnh lao là thời kỳ toàn phát, trong đó người bệnh có triệu chứng như sốt về chiều, ho nhiều và khạc đờm. Thời kỳ này kéo dài cho đến khi người bệnh được điều trị bằng thuốc lao trong khoảng từ 2 tuần đến 1 tháng.

Trường hợp không được phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh sẽ tiếp tục phát tán vi khuẩn lao và lây truyền bệnh sang những người xung quanh.

Lao phổi là một bệnh lây truyền qua đường hô hấp

2Đối tượng dễ mắc lao phổi

Bệnh lao phổi có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi và ở bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc đời. Tuy nhiên, bệnh thường gặp phổ biến ở lứa tuổi trẻ, phụ nữ mang thai và cho con bú.

Đặc biệt, người đang mắc các bệnh mãn tính khác như đái tháo đường, nhiễm HIV hoặc đang điều trị các thuốc ức chế miễn dịch,... có khả năng mắc lao phổi cao hơn.

Tỷ lệ mắc bệnh lao phổi tại khu vực thành thị đông đúc cũng cao hơn so với khu vực nông thôn, miền núi.

Người bị HIV thuộc nhóm đối tượng nguy cơ cao dễ mắc lao phổi

3Cách phòng ngừa bệnh lao phổi

Bạn có thể phòng ngừa bệnh lao phổi một cách đơn giản bằng cách thực hiện một số biện pháp như sau:

Tránh tiếp xúc gần với người bệnh

Để đảm bảo an toàn sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh, tốt nhất bạn không nên tiếp xúc gần với bệnh nhân lao phổi. Nếu không thể tránh tiếp xúc, hãy đảm bảo đeo khẩu trang và găng tay để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Đối với người làm việc trong môi trường y tế nên sử dụng khẩu trang và dung dịch sát khuẩn, nước rửa tay thường xuyên khi tiếp xúc với bệnh nhân để hạn chế sự lây lan của vi khuẩn.

Bên cạnh đó, để hạn chế khả năng tiếp xúc với vi khuẩn lao, bạn nên hạn chế đến những nơi đông đúc, ngột ngạt và thiếu vệ sinh.

Hạn chế tiếp xúc với người bệnh lao phổi để phòng tránh việc lây truyền bệnh

Che miệng khi ho, ngáp, hắt hơi

Đeo khẩu trang hoặc che miệng và mũi bằng khăn giấy mỗi khi bạn ho, ngáp hoặc hắt hơi để giảm sự lan truyền của vi khuẩn. Bạn cũng không nên khạc nhổ bừa bãi ra đường hoặc nơi công cộng. Điều này giúp bảo vệ những người xung quanh bạn nếu lỡ như bạn đang mắc bệnh.

Che miệng và mũi bằng khăn giấy mỗi khi ho, hắt hơi để giảm sự lây lan vi khuẩn

Xây dựng chế độ ăn dinh dưỡng

Để duy trì sức khỏe tốt, bạn cần kết hợp đầy đủ các thành phần dinh dưỡng trong chế độ ăn hàng ngày. Carbohydrate, protein, vitamin và khoáng chất đều có vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ miễn dịch và sự phát triển của cơ thể.

Hãy ăn ít nhất 4 - 5 khẩu phần rau xanh và hoa quả mỗi ngày để cung cấp cho cơ thể các loại vitamin, khoáng chất và chất xơ thiết yếu. Bạn nên ăn ít nhất 2 phần protein mỗi ngày để cung cấp acid amin cho việc xây dựng và tái tạo tế bào.

Thiết lập một chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng để xây dựng hệ miễn dịch khỏe mạnh

Cung cấp chất chống oxy hóa và vitamin cho cơ thể

Ăn rau quả tươi có chứa nhiều vitamin C hoặc vitamin E sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch. Đây cũng là các chất chống oxy hóa có khả năng ngăn chặn sự hình thành của các gốc tự do gây hại (gốc tự do tăng lên khi cơ thể căng thẳng hoặc nhiễm bệnh).

Ngoài ra, các chất chống oxy hóa cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tái tạo lại tế bào. Điều này giúp các tế bào bị tổn thương nhanh lành hơn.

Bổ sung nhiều chất chống oxy hóa giúp cơ thể chống lại các gốc tự do có hại

Tập thể dục thường xuyên

Vận động rèn luyện sẽ giúp tăng cường sức khỏe tổng quát và hỗ trợ cho hệ miễn dịch. Bạn có thể vận động nhẹ nhàng như làm việc nhà, leo cầu thang hoặc đi bộ, điều này cũng giúp cải thiện hệ thống tuần hoàn máu và bạch huyết.

Thể dục thể thao thường xuyên giúp nâng cao sức khỏe

Ngồi thiền

Thực hiện các kỹ thuật thư giãn như thiền định, yoga hoặc các phương pháp giảm căng thẳng khác để duy trì tâm lý thoải mái. Tinh thần thư thái không căng thẳng sẽ giúp ăn ngon, ngủ sâu, nuôi dưỡng cơ thể khỏe mạnh từ sâu bên trong.

Thiền là một cách nuôi dưỡng sức khỏe tinh thần và thể chất từ sâu bên trong

Duy trì tâm lý thoải mái

Căng thẳng và lo lắng quá mức có thể gây thêm bệnh suy nhược thần kinh. Từ đó, hệ miễn dịch cũng suy yếu dần, tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn, virus tấn công và gây bệnh. Vì vậy, bạn hãy luôn giữ cho mình một trạng thái tinh thần vui vẻ hoặc cân bằng.

Hãy luôn duy trì một trạng thái tinh thần vui vẻ để giảm bớt căng thẳng, lo lắng

Ngủ đủ giấc

Trong cuộc sống hiện đại, mất ngủ không phải là điều hiếm gặp. Tuy nhiên, việc có giấc ngủ đủ là rất quan trọng để tái tạo năng lượng, duy trì sức khỏe toàn diện và ngăn ngừa bệnh tật.

Để cải thiện chất lượng giấc ngủ, bạn hãy tránh xa những thực phẩm chứa nhiều cafein (trà, cà phê,...). Thay vào đó, bạn có thể uống các loại trà thảo mộc từ hoa cúc, hoa lạc tiên, tâm sen,... để thư giãn tinh thần và có một giấc ngủ ngon hơn.

Một giấc ngủ ngon sẽ giúp tái tạo lại năng lượng cuộc sống

Tránh hút thuốc lá, thuốc lào

Hút thuốc lá và thuốc lào không chỉ gây tổn hại cho phổi mà còn làm suy yếu hệ miễn dịch của bạn. Hệ miễn dịch yếu sẽ là cơ hội để vi khuẩn lao tấn công và xâm nhập. Phần phổi bị tổn thương sẽ là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn lao trú ngụ, sinh sôi và phát triển.

Thuốc lá, thuốc lào có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng tại phổi

Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống

Giữ gìn vệ sinh chỗ ở, nơi làm việc khô ráo, sạch sẽ và thoáng mát. Tránh tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn lao hình thành và phát triển.

Rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng hoặc dung dịch rửa tay kháng khuẩn. Dùng cồn sát khuẩn để khử trùng vật dụng, nhà cửa và không gian sống để loại bỏ vi khuẩn lao. Đặc biệt khi tiếp xúc với người bệnh, không nên bỏ qua điều này.

Giữ vệ sinh môi trường sống để tránh tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển

Tiêm vắc-xin

Để đạt hiệu quả trong việc phòng chống bệnh lao, cần tiêm phòng vắc-xin BCG cho tất cả trẻ theo lịch tiêm chủng quốc gia. Vắc-xin này giúp trẻ ngăn ngừa mắc bệnh lao.

Tiêm vắc-xin BCG phòng lao cho trẻ ngay khi trẻ mới sinh

Điều trị dự phòng lao bằng isoniazid

Isoniazid (INH) là một loại thuốc kháng sinh có thể tiêu diệt vi khuẩn lao. Điều trị dự phòng lao bằng isoniazid là một cách để ngăn ngừa bệnh lao phát triển ở những người có nguy cơ cao bị bệnh, cụ thể là:

• Tất cả những người nhiễm HIV (người lớn và trẻ em) đã được sàng lọc hiện không mắc bệnh lao tiến triển.
• Trẻ em dưới 5 tuổi tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây là người bệnh lao phổi.

Đối với người bệnh (người lớn và trẻ em) được cấp thuốc hàng tháng và đánh giá việc dùng thuốc 1 tháng/lần. Trong trường hợp người bệnh xuất hiện các triệu chứng nghi lao trong khi điều trị lao tiềm ẩn, thì phải chuyển lên tuyến trên để khám phát hiện lao.

Nếu xác định không mắc lao, thì tiếp tục điều trị đủ liệu trình; nếu bỏ thuốc liên tục trong 2 tháng, muốn tiếp tục phải đăng ký điều trị lại từ đầu. Điều quan trọng là phải tuân thủ phác đồ đầy đủ theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ để giảm nguy cơ kháng thuốc và đảm bảo hiệu quả điều trị. [1]

Người ta thường sử dụng thuốc viên Isoniazid để điều trị dự phòng lao

4Lưu ý khi chăm sóc bệnh nhân lao phổi

Sử dụng khẩu trang khi tiếp xúc người bệnh

Lao phổi là một bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp. Do đó, việc sử dụng khẩu trang khi tiếp xúc với người bệnh là cực kỳ quan trọng để giảm nguy cơ lây nhiễm cho bản thân và người khác.

Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người bệnh lao phổi là việc cực kỳ quan trọng

Cách ly người bị lao phổi

Để tránh sự lây lan, người bệnh lao phổi cần có không gian riêng, thoáng, thông gió. Ở phòng riêng, hạn chế tiếp xúc với các thành viên khác trong quá trình bệnh.

Người bị lao phổi cần được cách ly để tránh lây nhiễm

Chế độ dinh dưỡng

Bệnh nhân lao phổi cần được cung cấp chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân đối để tăng cường hệ miễn dịch và phục hồi sức khỏe. Bữa ăn nên bao gồm các loại thực phẩm giàu protein, vitamin và khoáng chất như ngũ cốc, thịt, cá, rau xanh và trái cây tươi.

Bệnh nhân lao phổi cần được cung cấp chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân đối

Nghỉ ngơi hợp lý

Bệnh nhân lao phổi cần có đủ thời gian nghỉ ngơi để giúp cơ thể hồi phục năng lượng và tăng cường sức khỏe. Việc duy trì giấc ngủ đủ và tránh căng thẳng cũng rất quan trọng trong quá trình chăm sóc bệnh nhân.

Bệnh nhân lao phổi cần có đủ thời gian nghỉ ngơi để giúp cơ thể hồi phục

Vệ sinh

Đảm bảo vệ sinh cá nhân cho bệnh nhân lao phổi là một yếu tố quan trọng để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn lao. Bệnh nhân cần được hướng dẫn về việc rửa tay đúng cách, sử dụng khẩu trang một lần và tiếp xúc với ánh sáng mặt trời để tiêu diệt vi khuẩn.

Đảm bảo vệ sinh cá nhân cho bệnh nhân lao phổi là một yếu tố quan trọng

5Khi nào cần gặp bác sĩ?

Dấu hiệu

Bạn cần đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và xác định chính xác liệu có mắc bệnh lao hay không khi có những dấu hiệu bất thường như sau:

• Ho kéo dài, không điều trị được bằng các biện pháp thông thường.
• Ho kèm theo nhiều đờm hoặc ho ra máu.
• Mệt mỏi, giảm cân đột ngột, suy nhược cơ thể.
• Sốt không rõ nguyên nhân.
• Đau ngực khi thở.
• Khó thở, ngạt thở.

Nếu có dấu hiệu ho kéo dài trên 2 tuần, bạn nên đi khám bác sĩ ngay

Các bệnh viện chuyên khoa uy tín

• TP. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Phổi Trung ương, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Truyền nhiễm số 2,...
• Hà Nội: Bệnh viện Phổi Trung ương, Bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện Bạch Mai,...

Hy vọng những biện pháp phòng tránh lao phổi mà bài viết vừa đề cập hữu ích cho bạn. Hãy chia sẻ bài viết để mọi người cùng có thêm nhiều kiến thức bổ ích nhé.