Rau sắng là gì? 9 tác dụng của rau sắng với sức khỏe bạn nên biết

Rau sắng không chỉ là một phần của bữa ăn hàng ngày mà còn được sử dụng như một dược liệu trong y học với nhiều công dụng làm giảm viêm, kháng khuẩn và kiểm soát đường huyết. Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau nhé!

1Mô tả về rau sắng

Rau sắng là gì?

Rau sắng là một loại rau thuộc họ Thầu dầu

Rau sắng (hay còn gọi là rau ngót) có tên khoa học là Sauropus androgynus L. Merr là một loại cây bụi thuộc họ Thầu dầu (Euphorbiaceae), sinh sống trong điều kiện ẩm ướt. [1]

Thân cây nhỏ, nhẵn nhưng có thể cao tới 1,5 - 2m, có nhiều cành mọc thẳng. Lá cây mọc so le, cuống ngắn. Quả nang hình cầu, hạt có vân nhỏ.

Hiện nay, rau sắng được trồng phổ biến khắp nơi ở Việt Nam để hái lá làm nguyên liệu chế biến trong bữa ăn hằng ngày. Ngoài ra, trong y học, người ta cũng sử dụng những cây rau sắng đã sống 2 năm trở lên để làm thuốc (hái lá tươi về dùng ngay). [2]

Thành phần dinh dưỡng của rau sắng

Rau sắng chứa rất nhiều chất dinh dưỡng như protein, chất xơ, kẽm...

Trong 100g lá rau sắng chứa những thành phần chủ yếu sau: [1]

• Protein: 7,4g
• Chất béo: 1,1g
• Chất xơ: 1,8g
• Kẽm: 15,9g
• Kali: 45,7mg
• Mangan: 25,6mg
• Đồng: 768,7mg
• Natri: 306,3mg
• Canxi: 711mg
• Vitamin C: 244mg
• Phospho: 543mg
• Sắt: 8,8mg
• Caroten: 5600g

2Các tác dụng của rau sắng đối với sức khỏe

Kích thích sản xuất sữa mẹ

Rau sắng có tác dụng kích thích sản xuất sữa mẹ

Một nghiên cứu trên chuột đã chỉ ra rằng tùy thuộc vào liều lượng sử dụng nước chiết từ lá rau sắng mà mức độ biểu hiện của hai gen oxytocin và prolactin (hormone hỗ trợ quá trình tiết sữa) đều tăng rõ rệt.

Sử dụng chiết xuất từ S. androgynus đã thúc đẩy lưu thông của hormone oxytocin trong máu chuột, làm tăng sản xuất sữa mẹ theo nghiên cứu của Soka và đồng nghiệp. Điều này mở ra triển vọng cho việc nghiên cứu về vai trò của S. androgynus trong việc tăng cường sản xuất sữa mẹ trong tương lai. [1]

Cải thiện chất lượng tinh trùng

Hoạt chất trong rau sắng giúp cải thiện chất lượng và số lượng tinh trùng

Cải thiện chất lượng tinh trùng là một công dụng hữu ích của lá rau sắng đối với những cặp vợ chồng muốn sớm có con. Nguyên nhân là bởi trong loại lá này chứa thành phần hóa học như vitamin C, axit folic, vitamin B6 và sắt có tác dụng kích thích hormone testosterone giúp cải thiện chất lượng cũng như số lượng tinh trùng của nam giới. [3]

Chống oxy hóa

Rau sắng có tác dụng chống oxy hóa

Rau sắng được biết đến là loại rau có hàm lượng flavonoid cao nhất trong 11 loại rau có nguồn gốc từ Indonesia. Chính vì vậy, dịch chiết từ lá rau sắng có khả năng chống oxy hóa hiệu quả nhờ loại bỏ các gốc tự do gây ra tình trạng viêm và tổn thương cho cơ thể. [1]

Nghiên cứu trước đó về hoạt tính chống oxy hóa của 25 loại thực vật nhiệt đới đã chỉ ra rằng S. androgynus có hàm lượng polyphenol cao và khả năng chelat ion cupric. Nó cũng loại bỏ gốc tự do và làm giảm đặc tính chống oxy hóa ion sắt.

Chữa lành vết thương

Hoạt chất trong rau sắng kích thích sản xuất collagen giúp chữa lành vết thương

Thử nghiệm chứng minh hiệu quả chữa lành vết thương của chiết xuất nước 5% từ S. androgynus trên cả chuột đực và cái, theo báo cáo của Bhaskar et al. Sản phẩm tăng đáng kể sự co rút của vết thương, tái tạo biểu mô và độ bền của vết thương.

Rau sắng với 244mg vitamin C trong mỗi 100g lá - là một nguồn giàu vitamin C, giúp kích thích sản xuất collagen. Điều này giúp cho quá trình làm lành vết thương diễn ra một cách nhanh chóng bởi collagen hoạt động như chất keo kết dính mô, thúc đẩy quá trình lành vết thương nhanh chóng. [3]

Ngăn ngừa nhiễm khuẩn

Rau sắng có khả năng ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn

Các chất chiết xuất từ metanol và etanol của S. androgynus đã được báo cáo là có hoạt tính kháng khuẩn đáng kể chống lại Bacillus cereus, Proteus Vulgaris và Staphylococcus aureus.

Các chất chiết xuất từ S. androgynus cũng được phát hiện là có tác dụng ức chế kháng nấm đối với một số loại nấm như Aspergillus flavus và Candida albicans. [3]

Giảm lượng đường trong máu

Rau sắng giúp làm giảm lượng đường trong máu

Rau sắng chứa các hợp chất như polyphenolics, charantin, peptides và alkaloids tất cả đều có tác dụng giảm đường huyết.

Một nghiên cứu được thực hiện để đánh giá tác động của dịch tiêu hóa từ lá S. androgynus đối với mức đường huyết sau bữa ăn ở người. Kết quả chỉ ra rằng chỉ số đường huyết (GI) của nhóm sử dụng chất tiêu hóa từ lá S. androgynus thấp hơn đáng kể so với nhóm đối chứng. Điều này cho thấy loại cây này có tiềm năng trong việc giảm lượng glucose trong máu, hỗ trợ trong việc giảm bệnh tiểu đường. [1]

Giảm cân

Hoạt chất trong rau sắng giúp hỗ trợ giảm cân

Rau sắng chứa hàm lượng chất béo rất nhỏ, trong 100g lá chỉ có 1.1g chất béo. Ngoài ra, các chất như flavonoid, chất xơ và nước có trong rau sắng khiến bạn có cảm giác no lâu hơn, từ đó hạn chế cảm giác thèm ăn.

Do vậy, rau sắng là một loại rau tuyệt vời mà bạn có thể bổ sung vào thực đơn bữa ăn hằng ngày, vừa cung cấp chất xơ vừa hỗ trợ giảm cân hiệu quả. [3]

Chống viêm

Rau sắng có tác dụng chống viêm

S. androgynus có hoạt động chống viêm được báo cáo bởi Senthamarai Selvi và Bhaskar. Nghiên cứu trên chuột Wister sử dụng carrageenan để gây phù chân đã chứng minh chiết xuất etanolic hiệu quả hơn dung dịch nước trong việc chống viêm. [1]

Kháng khuẩn

Rau sắng có tác dụng kháng khuẩn

Qua nhiều nghiên cứu, người ta nhận thấy rằng dịch chiết từ lá rau sắng với dung môi khác nhau có hoạt tính kháng khuẩn và kháng nấm hiệu quả.

Chiết xuất methanol có tác dụng chống lại các vi khuẩn gram dương trong khi chiết xuất ethanol cho tác dụng kháng khuẩn cao đối với Klebsiella pneumonia và S. aureus. Ngoài ra, các chất được chiết xuất từ rau sắng còn có tác dụng ức chế một số loại nấm như Aspergillus flavus và Candida albicans. [1]

3Một số bài thuốc có sử dụng rau sắng

Bài thuốc chữa sót nhau

Rau sắng có tác dụng chữa sót nhau thai ở phụ nữ sau sinh

• Chuẩn bị: 40g lá rau sắng, nước đun sôi để nguội.
• Thực hiện: Lá rau ngót đem rửa sạch, giã nát. Sau đó thêm nước đun sôi để nguội. Sử dụng dụng cụ vắt hoặc khăn sạch vắt lấy khoảng 100ml nước và uống.
• Cách sử dụng: Chia làm 2 lần uống, mỗi lần cách nhau 10 phút. Đợi khoảng 15-20 phút khi có tác dụng nhau sẽ ra. Ngoài ra, đơn thuốc này cũng được sử dụng để chữa chậm kinh. [2]

Bài thuốc chữa tưa lưỡi

Rau sắng có tác dụng chữa tưa lưỡi ở trẻ em

• Chuẩn bị: 5-10g lá rau ngót tươi.
• Thực hiện: Sơ chế lá rau ngót bằng cách rửa sạch sau đó vắt lấy nước.
• Cách sử dụng: Dùng nước lá thấm vào bông, gạc và đánh lên vùng lưỡi, lợi, vòm miệng trẻ em. Sau 2 ngày trẻ sẽ bú được. [2]

Bài thuốc đổ mồ hôi trộm, táo bón ở trẻ em

Rau sắng có tác dụng chữa đổ mồ hôi trộm, táo bón ở trẻ em

• Chuẩn bị: 30g rau ngót, 30g bầu đất, 1 quả bầu dục lợn.
• Thực hiện: Rửa sạch các nguyên liệu, bầu đem thái miếng vừa ăn rồi đem nấu canh cho trẻ ăn.
• Cách sử dụng: Rau sắng là lựa chọn tốt cho món canh hàng ngày, giàu dinh dưỡng và có khả năng chữa bệnh. Đặc biệt bài thuốc còn hiệu quả đối với những trẻ chán ăn nhờ kích thích ăn uống, tạo cảm giác ăn ngon. [4]

Bài thuốc đái dầm ở trẻ em

Rau sắng có tác dụng chữa đái dầm ở trẻ em

• Chuẩn bị: 40g rau ngót.
• Thực hiện: Rửa sạch rau ngót, giã nát. Sau đó cho một ít nước sôi để nguội vào, khuấy đều để tạo thành hỗn hợp. Chờ đến khi bã rau lắng xuống rồi gạn lấy phần nước để uống.
• Cách sử dụng: Chia làm hai lần uống trong ngày, mỗi lần uống cách nhau khoảng 10 phút. [4]

Bài thuốc đau mắt đỏ, nhức nhối khó chịu

Rau sắng có tác dụng chữa đau mắt đỏ, làm dịu cơn nhức nhối ở mắt

• Chuẩn bị: 50g lá rau ngót, 30g rễ cỏ xước, 30g lá dâu, 30g rau má, 10g lá chanh. Tất cả dược liệu đều dùng tươi.
• Thực hiện: Sắc đặc tất cả hỗn hợp dược liệu trên rồi chắt lấy nước uống.
• Cách sử dụng: Uống nhiều lần trong ngày. [4]

Bài thuốc trị nám da

Rau sắng giúp điều trị nám da

• Chuẩn bị: Rau ngót.
• Thực hiện: Rau ngót đem rửa sạch sau đó dùng máy xay sinh tố xay nhuyễn lấy phần nước uống.
• Cách sử dụng: Uống mỗi ngày. Đặc biệt, bài thuốc không được khuyến nghị sử dụng cho phụ nữ có thai. [4]

Bài thuốc trị trẻ bị sốt nóng thân nhiệt tăng

Rau sắng giúp hạ thân nhiệt khi trẻ bị sốt

• Chuẩn bị: Rau ngót.
• Thực hiện: Rửa sạch rau ngót, giã nát và lọc lấy phần nước.
• Cách sử dụng: Cho trẻ uống phần nước hoặc sử dụng phần bã sau khi giã nát đắp vào thóp sẽ giúp hạ thân nhiệt của trẻ. [4]

4Một số cách chế biến rau sắng

Rau sắng nấu thịt băm

• Chuẩn bị: Rau sắng, thịt heo.
• Thực hiện: Sơ chế rau sắng bằng cách rửa sạch. Thịt heo băm nhỏ và đem xào với các gia vị trước cùng với nước. Chờ đến khi nước sôi thì thả rau vào. Thêm gia vị cho vừa ăn rồi tắt bếp.

Rau sắng xào thịt bò

• Chuẩn bị: Rau sắng, thịt bò.
• Thực hiện: Rau sắng đem rửa sạch. Thịt bò ướp với gia vị trong vòng 30 phút. Bắc chảo lên bếp phi tỏi cho thơm. Sau đó lần lượt đổ thịt bò vào đảo đều đến khi thịt chín tái thì cho rau sắng vào xào chung. Cuối cùng nêm gia vị cho vừa miệng rồi tắt bếp.

Rau sắng nấu với tôm khô

• Chuẩn bị: Rau sắng, tôm khô.
• Thực hiện: Rửa sạch rau sắng và tôm khô. Ngâm tôm trong nước cho nở khoảng 10 phút, sau đó vớt tôm ra và giã nát. Ướp tôm với gia vị và đun nước sôi. Khi nước sôi, thêm rau sắng vào, nêm gia vị và tắt bếp khi rau sắng chín.

5Lưu ý khi sử dụng rau sắng

Một số lưu ý bạn cần biết khi sử dụng rau sắng

Mặc dù rau ngót mang lại rất nhiều lợi ích đối với sức khỏe con người. Tuy nhiên, để sử dụng rau ngót an toàn và hiệu quả, bạn nên lưu ý một số điểm sau:

• Phụ nữ có thai: Trong rau ngót có chứa hoạt chất papaverin gây tăng co bóp tử cung, có thể dẫn đến sảy thai. Do vậy, loại rau này không được khuyến nghị sử dụng cho phụ nữ có thai. Ngược lại, tác dụng này lại có lợi đối với phụ nữ sau sinh.
• Người mắc bệnh huyết áp thấp: Hoạt chất papaverin có trong rau ngót giúp giãn cơ trơn mạch máu và hạ huyết áp. Chính vì vậy, những người huyết áp thấp thì không nên sử dụng.
• Rau ngót ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ canxi và phốt pho. Glucocorticoid trong rau ngót gây cản trở quá trình này, ảnh hưởng đến việc hấp thụ canxi và phốt pho từ cả rau và thực phẩm khác. [4]
• Nhiều nghiên cứu trên động vật cho thấy hợp chất papaverin có trong lá rau sắng có thể gây ra bệnh phổi nếu tiêu thụ một lượng lớn. [1]

Hy vọng những thông tin hữu ích trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về rau sắng và những công dụng tuyệt vời của loại rau này đối với sức khỏe. Hãy chia sẻ để mọi người cùng biết đến nhé!